The object of research, development or design (in Russian) : Города Казахстана

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстан қалалары

Aim of work (in Russian) : Разработка практических предложений и рекомендаций по достижению и поддержанию экологически безопасного и экономически оптимального уровня водопользования, водоснабжения и водоотведения для сохранения и улучшения жизненных условий городского населения. Целью работы на втором этапе исследования (2024 г.) является разработка научно обоснованных подходов к интегрированному управлению поверхностными сточными водами и атмосферными стоками для улучшения качества городской среды и снижения экологической нагрузки на водные объекты.

Aim of work (in Kazakh) : Қала тұрғындарының өмір сүру жағдайларын сақтау және жақсарту үшін суды пайдаланудың, сумен жабдықтаудың және су бұрудың экологиялық қауіпсіз және экономикалық оңтайлы деңгейіне қол жеткізу және қолдау бойынша тәжірибелік ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу. Зерттеудің екінші кезеңіндегі жұмыстың мақсаты (2024 ж.) – қалалық ортаның сапасын жақсарту және су объектілеріне экологиялық жүктемені азайту үшін жер үсті ағынды сулары мен атмосфералық ағынды суларды интегративті басқарудың ғылыми негізделген тәсілдерін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Для анализа существующих инструментов интегрированного управления водными ресурсами и оценки их эффективности используется аналитический метод. Этот метод позволяет систематизировать и структурировать информацию о применяемых подходах как в международной практике, так и в региональном контексте, выявляя сильные и слабые стороны различных решений. Экосистемный подход применяется для разработки природосберегающих решений в области управления поверхностными сточными водами. Этот подход направлен на минимизацию негативного воздействия на окружающую среду и создание более устойчивой и здоровой городской экосистемы, что особенно актуально в условиях городов с высокой плотностью населения и промышленной деятельностью. Для оценки экономической эффективности управления водными ресурсами, в том числе влияния атмосферных стоков на уровень загрязнения водоемов и нагрузки на очистные сооружения применяется экономический анализ. Методы сравнительного анализа используются для оценки эффективности инновационных технологий и их применения в разных странах. Сравнительный анализ позволяет выявить наиболее успешные практики и адаптировать их к условиям Республики Казахстан.

Методы исследования (на казахском) : Су ресурстарын басқарудың қолданыстағы құралдарын талдау және олардың тиімділігін бағалау үшін аналитикалық әдіс қолданылады. Бұл әдіс әртүрлі шешімдердің күшті және әлсіз жақтарын анықтай отырып, халықаралық тәжірибеде де, аймақтық контексте де қолданылатын тәсілдер туралы ақпаратты жүйелеуге және құрылымдауға мүмкіндік береді. Экожүйелік тәсіл жер үсті ағынды суларды басқарудың экологиялық таза шешімдерін әзірлеу үшін қолданылады. Бұл тәсіл қоршаған ортаға теріс ықпалды барынша азайтуға және неғұрлым тұрақты және салауатты қалалық экожүйені құруға бағытталған, бұл әсіресе халықтың тығыздығы және өнеркәсіптік белсенділігі жоғары қалаларда маңызды. Экономикалық талдау су ресурстарын басқарудың экономикалық тиімділігін, оның ішінде атмосфералық ағындардың су объектілерінің ластану деңгейіне әсерін және ағынды суларды тазарту қондырғыларына жүктемені бағалау үшін қолданылады. Инновациялық технологиялардың тиімділігін және олардың әртүрлі елдерде қолданылуын бағалау үшін бенчмаркинг әдістері қолданылады. Салыстырмалы талдау ең жетістікті тәжірибелерді анықтауға және оларды Қазақстан Республикасының жағдайларына бейімдеуге мүмкіндік береді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Изучены данные по управлению водами, а также рассмотрен инструментарий интегрированного управления водными ресурсами, включая лучшие практики применения методов в дальнем и ближнем зарубежье, оценку инструментов интегрированного управления водными ресурсами. На основании экономических и экологических расчетов обосновано регулирование атмосферными стоками. Произведена экономическая оценка влияния атмосферных стоков на уровень загрязнения городских водоемов. Произведена экономическая оценка снижения нагрузки на станции очистных сооружений городов Республики Казахстан. Новизна результатов исследования заключается в комплексном анализе и оценке инструментов интегрированного управления водными ресурсами, включая систематизацию лучших практик их применения в различных странах.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Су ресурстарын басқару бойынша деректер зерделенді, су ресурстарын интегративті басқару құралдары, оның ішінде алыс және жақын шетелде әдістерді қолданудың озық тәжірибелері, су ресурстарын интегративті басқару құралдарын бағалау бағаланды қарастырылды. Экономикалық және экологиялық есептеулер негізінде атмосфералық ағындарды реттеу негізделді. Атмосфералық ағындардың қалалық су айдындарының ластану деңгейіне ықпалына экономикалық бағалау жүргізілді. Қазақстан Республикасының қалаларындағы ағынды суларды тазарту қондырғыларының жүктемесін азайтуға экономикалық баға берілді. Зерттеу нәтижелерінің жаңашылдығы су ресурстарын басқарудың интегративті құралдарын жан-жақты талдау мен бағалауда, соның ішінде оларды әртүрлі елдерде қолданудың озық тәжірибелерін жүйелеуде жатыр.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты исследования опубликованы в 3 научных работах, в том числе: 1 статья в рецензируемом отечественном издании c ненулевым импакт-фактором, рекомендованных КОКНВО МНВО РК; 2 доклада на международных конференциях. Принята к публикации 1 статья в рецензируемое научное издание, индексируемое в базе Scopus не менее 35 процентилей.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері 3 ғылыми жұмыста жарияланды, олардың ішінде: ҚР ҒЖБМ ҒЖБСБҚ ұсынған, импакт-факторы нөлден жоғары отандық рецензияланатын басылымда 1 мақала; халықаралық конференцияларда 2 баяндама. Scopus базасында индекстелетін кемінде 35процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымға жариялауға 1 мақала қабылданды.

Level of implementation (in Russian) : Полученные результаты внедрены в образовательный процесс Рудненского индустриального института, где они используются для подготовки специалистов по образовательной программе «Безопасность жизнедеятельности и охрана окружающей среды» (акт вндрения

Level of implementation (in Kazakh) : Алынған нәтижелер Рудный индустриалды институтының оқу процесіне енгізіліп, «Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» білім беру бағдарламасы бойынша мамандарды даярлауда қолданылады.

Efficiency (in Russian) : Эффективность реализации проекта заключается в научном обосновании интегрированного управления атмосферными осадками в городах, реализация которого будет способствовать устойчивому и экономически выгодному подходу к управлению водными ресурсами, способствующему сохранению окружающей среды и повышению уровня жизни горожан. Данный подход демонстрирует экономические преимущества использования интегрированного управления водными ресурсами и внедрения экологически обоснованных мер по контролю за качеством атмосферных стоков. Анализ проведен в условиях Республики Казахстан, что подчеркивает его прикладное значение и возможность адаптации результатов для практического использования на местном уровне.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны іске асырудың тиімділігі қалалардағы атмосфералық жауын-шашынды интеграцияланған басқарудың ғылыми негіздемесінде жатыр, оны іске асыру қоршаған ортаны сақтауға және қала тұрғындарының өмір сүру деңгейін арттыруға ықпал ететін су ресурстарын басқарудың тұрақты және экономикалық тиімді тәсіліне ықпал ететін болады. Бұл тәсіл су ресурстарын интегративті басқарудың экономикалық артықшылықтарын және атмосфералық ағындардың сапасын бақылауға экологиялық негізделген шараларды енгізудің тиімділігін көрсетеді. Талдау Қазақстан Республикасының жағдайында жүргізілген, бұл оның қолданбалы маңыздылығын және нәтижелерді жергілікті деңгейде тәжірибелік пайдалануға бейімдеу мүмкіндігін көрсетеді.

Field of application (in Russian) : Основные положения данного исследования могут служить научно-методической основой для органов государственной власти на разных уровнях при разработке мероприятий по охране окружающей среды, управлению водными ресурсами в городах, а также контролю за сточными и ливневыми водами.

Field of application (in Kazakh) : Осы зерттеудің негізгі ережелері әртүрлі деңгейдегі мемлекеттік билік органдары үшін қоршаған ортаны қорғау, қалаларда су ресурстарын басқару, сондай-ақ ағынды және жаңбыр суларын бақылау жөніндегі іс-шараларды әзірлеу кезінде ғылыми-әдістемелік негіз бола алады.