Inventory number IRN Number of state registration
0324РК01796 AP19676895-KC-24 0123РК00351
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 4
International publications: 4 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 2
Patents Amount of funding Code of the program
0 22628853 AP19676895
Name of work
Казахи как демографический потенциал Казахстана: ретроспектива и перспективы развития
Type of work Source of funding Report authors
Applied Аубакирова Жанна Сакеновна
0
1
1
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Некоммерческое акционерное общество «Восточно-Казахстанский университет имени Сарсена Аманжолова»
Abbreviated name of the service recipient НАО "ВКГУ имени С.Аманжолова"
Abstract

Социокультурные и социально-экономические условия демографического взрыва казахов в 1950-1960-е годы и условия социализации этого поколения, а также следующего поколения 1970-1980-х гг. рождения.

1950-1960 жылдардағы қазақтардың «демографиялық жарылысының» әлеуметтік-мәдени және әлеуметтік-экономикалық шарттары және сонымен қатар олардың ұрпақтың (1970-1980 жж. туған)

Выявление и описание институциональных условий реализации демографического потенциала казахов двух поколений: 1950-1960-х годов и 1970-1980-х гг. рождения. Изучение социокультурных установок и демографических событий, произошедших в жизни представителей поколений казахов, рожденных в 1950-1960-е гг., 1970-1980-е гг. посредством анамнестического социологического исследования. Разработка социокультурных портретов изучаемых поколений, веб-ресурса для презентации результатов проекта.

1950-1960 жылдары және 1970-1980 жылдары туған қазақтардың демографиялық әлеуетін іске асырудың институционалдық жағдайларын анықтау және сипаттау. Анамнестикалық социологиялық зерттеу арқылы 1950-1960 жылдары, 1970-1980 жылдары туған қазақ ұрпақтары өкілдерінің өмірінде болған әлеуметтік-мәдени көзқарастар мен демографиялық оқиғаларды зерттеу. Зерттелетін ұрпақтардың әлеуметтік-мәдени портреттерін, жоба нәтижелерін ұсыну үшін веб-ресурсты әзірлеу.

Методологической основой демографического блока проекта стала система историко-демографических и общенаучных методов (исторический, демографический, сравнительный, типологический и др.). Сбор и обработка материалов, необходимых для достижения поставленной цели, осуществлялись специально разработанными социологическими инструментами (гайды для полуформализованных интервью) с учетом анамнестического характера исследования.

Жобаның демографиялық блогының әдіснамалық негізі тарихи-демографиялық және жалпы ғылыми әдістер жүйесі болды (тарихи, демографиялық, салыстырмалы, типологиялық және т.б.). Мақсатқа жету үшін қажетті материалдарды жинау және өңдеу зерттеудің анамнестикалық сипатын ескере отырып, арнайы әзірленген әлеуметтанулық құралдармен (жартылай ресми сұхбаттарға арналған нұсқаулықтар) жүзеге асырылды.

В рамках первого этапа анамнестического социологического исследования «Социокультурные условия социализации казахов разных поколений в контексте демографических событий 1950–1980 гг.» состоялся опрос представителей поколения «первого демографического взрыва» (1950-1960-х гг. рождения) и представителей «детей поколения первого демографического взрыва» (1970-1980-х гг. рождения). Всего - 100 человек, в том числе 62 женщины и 38 мужчин. Осуществлён сбор анамнестических материалов, произведена цифровая обработка данных (расшифровка аудио- и видеозаписей интервью, разработка макета анализа по 8 блокам, систематизация данных, создание базы аудио-видео визуальных данных). На основе исторических и статистических материалов написана 1 глава монографии по теме проекта «Казахстан в советской истории (1920–1990 гг.)». По результатам анамнестического социологического исследования подготовлен аналитический отчет. Разработаны социокультурные портреты представителей поколений казахов: родившихся в 1950-1960-е гг., 1970-1980-е гг. Впервые в Казахстане разработан многоязычный веб ресурс для хранения, презентации и популяризации статистических и аналитических данных, анамнестического и социологического материала. https://demographics.kz Впервые в Казахстане проведено первое анамнестическое исследование, создан веб-ресурс для его презентации и популяризации результатов проекта.

«1950–1980 жылдардағы демографиялық оқиғалар контекстіндегі әртүрлі ұрпақ қазақтарының әлеуметтенуінің әлеуметтік-мәдени жағдайлары» анамнестикалық социологиялық зерттеудің бірінші кезеңі аясында. Сауалнама «алғашқы демографиялық жарылыс» буынының өкілдері (1950-1960 жылдары туған) және «бірінші демографиялық жарылыс ұрпақтарының» (1970-1980 жылдары туған) өкілдері арасында жүргізілді. Барлығы 100 адам сұралды, оның ішінде 62 әйел және 38 ер адам. Анамнестикалық материалдар жинақталды, деректерді цифрлық өңдеу жүзеге асырылды (сұхбаттардың аудио және бейне жазбаларын транскрипциялау, 8 блокта талдау үлгісін әзірлеу, деректерді жүйелеу, аудио-бейне-бейне деректер базасын құру). Тарихи-статистикалық материалдар негізінде жоба тақырыбына арналған монографияның «Қазақстан кеңес тарихындағы (1920–1990 жж.)» атты 1-тарауы жазылды. Анамнездік социологиялық зерттеу нәтижелері бойынша аналитикалық есеп дайындалды (жобаның сайтында жарияланған. Қазақтардың ұрпақтары өкілдерінің: 1950-1960, 1970-1980 жылдары туғандардың әлеуметтік-мәдени портреттері әзірленді. Статистикалық және аналитикалық деректерді, анамнездік және социологиялық материалдарды сақтау, ұсыну және танымал ету үшін көптілді веб-ресурс әзірленді: https://demographics.kz Қазақстанда алғаш рет біріңші анамнестикалық зерттеу жүргізілді, оны таныстыру және жоба нәтижелерін танымал ету үшін веб-ресурс құрылды.

-

-

Опубликованы две статьи в рецензируемых научных изданиях, индексируемых в базе Scopus, 2 статьи в изданиях РИНЦ, 4 статьи в сборнике МНПК. Результаты исследования апробированы на двух научно-методологических вебинарах и введены в научный оборот. Разработан многоязычный веб ресурс для хранения, презентации и популяризации статистических и аналитических данных, анамнестического и социологического материала. Веб-ресурс: https://demographics.kz

Scopus базасында индекстелетін рецензияланатын ғылыми басылымдарда екі мақала, РИНЦ басылымдарында 2 мақала, ХНПК жинағында 4 мақала жарияланды. Зерттеу нәтижелері екі ғылыми-әдістемелік вебинарда сыналды және ғылыми айналымға енгізілді. Статистикалық және аналитикалық деректерді, анамнестикалық және социологиялық материалдарды сақтау, таныстыру және танымал ету үшін көптілді веб-ресурс әзірленді. Веб-ресурс: https://demographics.kz

Эффективность выполненных работ заключается в получении новых результатов, ставших следствием сбора и анализа анамнестических материалов об условиях социально-бытового, социально-экономического и социокультурного развития казахов поколения «демографического взрыва» 1950-1960-х годов и их потомков 1970-1980-х гг. рождения. В концентрированном виде полученные научные данные представлены в формате социокультурных портретов поколений казахов.

Орындалған жұмыстардың тиімділігі 1950-1960 жылдардағы туған қазақ халықтың "демографиялық жарылыс" және олардаң 1970-1980 жылдардағы туған әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-экономикалық және әлеуметтік-мәдени даму жағдайлары туралы анамнестикалық материалдарды жинау және талдау нәтижесінде жаңа ғылыми қорытындылар алу болып табылады. Шоғырланған түрде алынған ғылыми деректер қазақ ұрпақтардың әлеуметтік-мәдени портреттері форматында ұсынылған.

Выводы, полученные в результате реализации запланированных по проекту видов работ, позволят применить их для разработки нового образовательного контента в рамках дисциплин «История Казахстана», «Краеведение», "Социология", "Демография". Новые научные материалы могут служить основой для дальнейших изысканий, в том числе для написания квалификационных работ соискателями дипломов бакалавра, магистра, доктора. Целевыми потребителями результатов реализации станут представители образовательных структур и учреждений, широкого научного и гражданского сообщества (НПО и волонтерские объединения), государственных структур. Издание двух статей в высокорейтинговых журналах, индексируемых базой данных Скопус, повысит имидж казахстанской науки на международном уровне.

Жоба бойынша жоспарланған жұмыс түрлерін іске асыру нәтижесінде алынған қорытындылар оларды "Қазақстан тарихы", "Өлкетану", "Әлеуметтану", "Демография" пәндері шеңберінде жаңа білім беру контентін әзірлеу үшін қолдануға мүмкіндік береді. Жаңа ғылыми материалдар одан әрі ізденістерге, соның ішінде бакалавр, магистр, доктор дипломдарына үміткерлердің біліктілік жұмыстарын жазуға негіз бола алады. Іске асыру нәтижелерінің нысаналы тұтынушылары білім беру құрылымдары мен мекемелерінің, кең ғылыми және азаматтық қоғамдастықтың (ҮЕҰ және волонтерлік бірлестіктер), мемлекеттік құрылымдардың өкілдері болады. Скопус дерекқорымен индекстелетін жоғары рейтингті журналдарда екі мақала жариялау қазақстандық ғылымның халықаралық деңгейдегі имиджін арттырады.

UDC indices
314
International classifier codes
05.11.69;
Key words in Russian
"Демографический взрыв" казахского населения; Историко-демографическое развитие; Социально-демографические процессы; Рождаемость; Старение населения;
Key words in Kazakh
Қазақтардың "демографиялық жарылысы"; Тарихи-демографиялық даму; Әлеуметтік-демографиялық процестер; Туу көрсеткіші; Халықтың қартаю;
Head of the organization Төлеген Мұхтар Әділбекұлы к.ю.н. / профессор
Head of work Аубакирова Жанна Сакеновна кандидат исторических наук / ассоциированный профессор