The object of research, development or design (in Russian) : широкие атмосферные ливни (ШАЛ)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Кең атмосфералық нөсерлер (КАН)

Aim of work (in Russian) : Моделирование прототипа конструкции «Толчковой Установки», выбор модели взаимодействия для высокоэнергетических и низкоэнергетических взаимодействий КЛ;

Aim of work (in Kazakh) : «Жұлқылама қондырғысы» конструкциясының прототипін модельдеу, ҒС жоғары және төмен энергиялық әрекеттесу үшін өзара әрекеттесу моделін таңдау;

Методы исследования (на русском) : Метод моделирования эксперимента для сравнивание его с экспериментальными данными. Моделирование двумя пакетами программ CORSIKA и GEANT4, первое для моделирования ШАЛ и его развитие до уровня наблюдения 3440 м н.у.м., второе для моделирования отклика детекторов от вторичных частиц.

Методы исследования (на казахском) : Болашақ эксперименттік деректермен салыстыру үшін экспериментті модельдеу әдісі. CORSIKA және GEANT4 екі бағдарламалық пакеттерімен модельдеу, біріншісі КАН 3440 м т.д.ж. бақылау деңгейіне нөсер дамуын модельдеуге, екіншісі екінші реттік бөлшектерден детекторларда тіркелуі сезімталдығын модельдеуге арналған.

Obtained results and novelty (in Russian) : В рамках первой задачи были смоделированы широкие атмосферные ливни (ШАЛ) на уровне наблюдения 3340 м над уровнем моря с использованием пакета «CORSIKA». Моделирование позволило получить детальные характеристики развития ШАЛ в условиях высокогорья, включая распределения энергии и угловое распределение вторичных частиц. Эти данные важны для корректной интерпретации экспериментальных результатов, получаемых на Тянь-Шаньской высокогорной научной станции, и для уточнения моделей взаимодействия космических лучей с атмосферой. Во второй задаче было проведено моделирование взаимодействия вторичных частиц ШАЛ с ионизационными детекторами «Толчковой Установки» с использованием пакета GEANT4. Это позволило определить отклик детекторов на различные типы частиц и их энергии, а также оценить эффективность регистрации мюонов высокой энергии. Результаты моделирования помогут в оптимизации конструкции детекторов и улучшении методов обработки данных. Новизна проведенных исследований заключается в интегрированном подходе к моделированию ШАЛ и их взаимодействия с реальными детекторами в условиях высокогорной станции. Использование сочетания пакетов «CORSIKA» и GEANT4 предоставило возможность получить более точные прогнозы и сравнить их с экспериментальными данными, что способствует углубленному пониманию процессов, происходящих при развитии ШАЛ, и улучшению детекторных систем для регистрации космических лучей сверхвысоких энергий.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бірінші тапсырма аясында 3340 метр теңіз деңгейінен жоғары бақылау деңгейінде кең атмосфералық нөсерлер (КАН) «CORSIKA» пакетін пайдалана отырып модельденді. Модельдеу биік таулы жағдайларда КАН дамуының егжей-тегжейлі сипаттамаларын алуға мүмкіндік берді, соның ішінде екінші реттік бөлшектердің энергия және бұрыштық таралуын. Бұл деректер Тянь-Шань биік таулы ғылыми станциясында алынған эксперименттік нәтижелерді дұрыс түсіндіру және ғарыштық сәулелердің атмосферамен өзара әрекеттесу модельдерін нақтылау үшін маңызды. Екінші тапсырмада КАН екінші реттік бөлшектерінің «Жұлқылама Қондырғының» ионизациялық детекторларымен өзара әрекеттесуін GEANT4 пакетін пайдалана отырып модельдеу жүргізілді. Бұл детекторлардың әртүрлі бөлшек түрлеріне және олардың энергияларына жауап беруін анықтауға, сондай-ақ жоғары энергиялы мюондарды тіркеу тиімділігін бағалауға мүмкіндік берді. Модельдеу нәтижелері детекторлардың конструкциясын оңтайландыруға және деректерді өңдеу әдістерін жақсартуға көмектеседі. Жүргізілген зерттеулердің жаңалығы КАН-ды және олардың нақты детекторлармен биік таулы станция жағдайларында өзара әрекеттесуін модельдеуге интеграцияланған тәсілде жатыр. «CORSIKA» және GEANT4 пакеттерінің үйлесімін пайдалану неғұрлым дәл болжамдар алуға және оларды эксперименттік деректермен салыстыруға мүмкіндік берді, бұл КАН дамуында орын алатын процестерді тереңірек түсінуге және өте жоғары энергиялы ғарыштық сәулелерді тіркеу үшін детекторлық жүйелерді жетілдіруге ықпал етеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Не смотря на задержку с финансированием все работы выполнены в соответствии с утвержденным планом работ .

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қаржыландырудың кешігуіне қарамастан, барлық жұмыстар бекітілген жұмыс жоспарына сәйкес орындалды.

Level of implementation (in Russian) : нет

Level of implementation (in Kazakh) : жоқ

Efficiency (in Russian) : эффективность достижения целей высокая

Efficiency (in Kazakh) : мақсаттарға жетудің тиімділігі жоғары денгейде

Field of application (in Russian) : Ядерная физика, Физика элементарных частиц, Физика космических лучей.

Field of application (in Kazakh) : Ядролық физика, Элементар бөлшектер физикасы, Ғарыштық сәулелер физикасы.