The object of research, development or design (in Russian) : В качестве объектов исследований использованы сорта и гибриды из Казахстана, США и диких видов томатов, которые предоставлены Казахским научно-исследовательским институтом плодоовощеводства (КазНИИПО).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны ретінде Қазақ жеміс шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты (ҚазАШҒЗИ) ұсынған қызанақтың Қазақстаннан, АҚШ-тан сорттары мен будандары және жабайы түрлері пайдаланылды.

Aim of work (in Russian) : Поиск новых доноров и источников генов устойчивости к альтернариозу томата. Разработка новых SCAR-маркеров, ассоциированных с устойчивостью томата к альтернариозу для создания устойчивых сортов.

Aim of work (in Kazakh) : Альтернариозға төзімді жаңа донорларды мен гендерді іздеу және төзімді сорттарды жасау үшін жаңа SCAR маркерлерді әзірлеу. Төзімді сорттарды жасау үшін Alternaria-ға қызанақ төзімділігімен байланысты жаңа SCAR маркерлерін әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Селекционные и молекулярно-генетические методы: картирование генетических локусов устойчивости к альтернариозу на основе технологии BSA-seq.

Методы исследования (на казахском) : Селекциялық және молекулалық-генетикалық әдістер: BSA-seq технологиясы негізінде альтернариозға төзімділіктің генетикалық локустарын картаға түсіру.

Obtained results and novelty (in Russian) : Для картирования генетических локусов, контролирующих устойчивость к альтернариозу проведен посев семян 9 гибридов томатов F1, полученных в 2023 году от гибридизации устойчивых и восприимчивых линий. Для полногеномного анализа ассоциации геномных участков устойчивости с использованием BSA-Seq проведен посев семян F1 в теплице для получения F2. Для идентификации участков генома, связанных с устойчивостью к альтернариозу сформированы 3 картирующие популяции F2. Изучена казахстанская коллекция из 40 сортов и гибридов на опытных полях юго-востока Казахстана по фенотипическим признакам, определяющих размер, окраску, форму и качество плода. Проведена посадка, фенологическая оценка, анализ структуры урожая коллекции. Высота растений варьировала от 48,6 до 58,0 см. В среднем количество листьев составило 11,6-19,67шт. Количество побегов варьировало от 1,6 до 3,17 шт. Средняя урожайность находилась в пределах 32-37 т/га. Проведена гибридизация устойчивых и восприимчивых к альтернариозу линий томатов для создания популяций в F2 для картирования генов. Выполнено 150 скрещиваний по 15 гибридным комбинациям. Получены семена F1 от 4 комбинаций скрещиваний. Новизна: для идентификации участков генома, связанных с устойчивостью к альтернариозу сформированы 3 картирующие популяции в F2, полученные от скрещивания устойчивых и восприимчивых линий томата для проведения полногеномного секвенирования на основе BSA-seq

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2023 жылы альтернариозға төзімділікті бақылайтын генетикалық локустарды карталау мақсатында төзімді және сезімтал желілерді будандастыру арқылы алынған F1 ұрпағының 9 буданы зерттелді. Геномдық төзімділік аймақтарын анықтау үшін F1 тұқымдары F2 ұрпақтарын алу үшін жылыжайда өсірілді. Альтернариозға төзімділікпен байланысты геномдық учаскелерді идентификациялау үшін F2 ұрпағынан 3 картографиялық популяция құрылды. Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы тәжірибелік алқаптарда 40 сорт пен будандардан тұратын қазақстандық коллекция зерттеліп, жеміс көлемі, түсі, пішіні және сапасы сияқты фенотиптік белгілер бағаланды. Өсімдіктердің биіктігі 48,6-дан 58,0 см-ге дейін, өнімділігі 32-37 ц/га аралығында өзгерді. Будандастыруға американдық селекция сорттары мен жабайы қызанақ түрлері енгізілді. 150 будандастыру бойынша 15 будан комбинациясы зерттеліп, нәтижесінде төрт комбинациядан F1 тұқымдары алынды. Жаңалығы: Альтернариозға төзімділікпен байланысты геномдық аймақтар F2 ұрпағында BSA-seq әдісі арқылы анықталып, 3 карталау популяциясы құрылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Для идентификации участков генома, связанных с устойчивостью к альтернариозу сформированы 3 картирующие популяции в поколении F2, полученные от скрещивания устойчивых и восприимчивых линий томата для проведения полногеномного секвенирования на основе BSA-seq.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Альтернариозға қарсы төзімділікпен байланысты геном аймақтарын идентификациялау үшін тұрақты және сезімтал қызанақ сызықтарын будандастыру арқылы алынған F2 ұрпағында 3 карталау популяциясы құрылды және толық геномды секвенирлеу BSA-seq әдісі негізінде жүргізіледі.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : жүзеге асырылмаған

Efficiency (in Russian) : Будут разработаны нами новые SCAR-маркеры, ассоциированных с устойчивостью томата к альтернариозу, которые позволят повысить урожайность томатов, возделываемых сельхозпроизводителями и сформировать отечественный рынок качественной и оздоровленной продукцией.

Efficiency (in Kazakh) : Қызанақтың альтернариозға төзімділігімен байланысты жаңа SCAR-маркерлер әзірленеді. Бұл ауыл шаруашылығының өндірушілерімен өсірілетін қызанақтың өнімділігін мен сапасын арттыруға және отандық нарықты сауықтырылған өнімдерімен қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Селекция и семеноводство томатов

Field of application (in Kazakh) : Қызанақ селекциясы және тұқым шаруашылығы