The object of research, development or design (in Russian) : N-ацильные производные 2-метил-4-окси-4-арил декагидрохинолина в виде индивидуальных стереоизомеров

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жеке стереоизомерлер түріндегі 2-метил-4-окси-4-арил декагидрохинолиннің N-ацил туындылары

Aim of work (in Russian) : Разработать, синтезировать и оценить анальгетическую эффективность индивидуальных стереоизомеров N-ацильных производных декагидрохинолина.

Aim of work (in Kazakh) : Декагидрохинолиннің N-ацил туындыларының жеке стереоизомерлерінің анальгетикалық тиімділігін әзірлеу, синтездеу және бағалау.

Методы исследования (на русском) : ИК-спектроскопия, ГХ-МС-спектрометрия, двумерные и одномерные методы ЯМР, рентгено-структурный анализ

Методы исследования (на казахском) : ИҚ-спектроскопия, ГХ-МС-спектрометрия, екі өлшемді және бір өлшемді ЯМР әдістері, рентгендік құрылымдық талдау

Obtained results and novelty (in Russian) : Ряд производных декагидрохинолина, предлагаемых для синтеза, был изучен с использованием in silico методов, включая сервисы PASS-Online, ProTox-III и SwissADME. Анализ с помощью PASS-Online показал, что N-бензоил-декагидрохинолиновые производные имеют наибольшую вероятность проявления анальгезирующего эффекта (75,1–82,6%). Прогноз токсичности с помощью ProTox-III выявил, что амиды хинальдиновой кислоты могут быть высокотоксичными (200 мг/кг, 3 класс токсичности), в то время как амиды никотиновой кислоты характеризуются низкой токсичностью (3500 мг/кг, 5 класс). Анализ фармакокинетических свойств с использованием SwissADME показал, что все исследуемые производные имеют высокий уровень всасывания в ЖКТ, но умеренную или слабую растворимость в воде; кроме того, все молекулы, за исключением некоторых производных хинальдиновой кислоты, соответствуют пяти основным правилам лекарственного подобия. В ходе синтеза 1-винилэтинилциклогексанола-1 методом конденсации винилацетилена с циклогексаноном была получена смесь изомеров 2-мети-4-кетодекагидрохинолина. В результате трехступенчатого синтеза получено 273 г смеси, из которых 71% составил γ-изомер, 25,5% — α-изомер, и около 2,7% — β-изомер. Изомеры были разделены с помощью тригидрата γ-изомера и дробной перекристаллизации. Спектральный анализ (ИК, ГХ-МС, ЯМР) подтвердил состав и чистоту аминокетонов, а также позволил установить их индивидуальность и различия в пространственном строении, характерные для каждого изомера.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Синтезге ұсынылатын бірқатар декагидрохинолин туындылары in silico pass -online, ProTox-III және SwissADME қызметтерін қоса алғанда, әдістерді қолдану арқылы зерттелді. Pass-Online көмегімен жүргізілген талдау N-бензоил-декагидрохинолин туындыларының анальгетикалық әсер ету ықтималдығы жоғары екенін көрсетті (75,1–82,6%). ProTox-III уыттылық болжамы хинальдин қышқылының амидтері өте улы болуы мүмкін екенін анықтады (200 мг/кг, уыттылықтың 3 класы), ал никотин қышқылының амидтері төмен уыттылықпен сипатталады (3500 мг/кг, 5 класс). SwissADME көмегімен фармакокинетикалық қасиеттерді талдау барлық зерттелетін туындылардың асқазан-ішек жолында жоғары сіңу деңгейіне ие, бірақ суда орташа және әлсіз ерігіштігі бар екенін көрсетті; сонымен қатар, кейбір хинальдин қышқылының туындыларын қоспағанда, барлық молекулалар дәрілік ұқсастықтың бес негізгі ережесіне сәйкес келеді. 1-винилэтинилциклогексанол-1 синтезі кезінде винилацетиленді циклогексанонмен конденсациялау әдісімен 2-мети-4-кетодекагидрохинолин изомерлерінің қоспасы алынды. Үш сатылы синтез нәтижесінде 273 г қоспа алынды, оның 71%-ы γ — изомер, 25,5%-α — изомер және шамамен 2,7%-β-изомер. Изомерлер γ-изомер тригидраты және бөлшек қайта кристалдану арқылы бөлінді. Спектрлік талдау (IR, GC-MS, NMR) аминокетондардың құрамы мен тазалығын растады, сонымен қатар олардың әр изомерге тән кеңістіктік құрылымдағы даралығы мен айырмашылықтарын анықтауға мүмкіндік берді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Отсутствуют

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоқ

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Успешная реализация проекта, в свою очередь, приведет к созданию предпосылок для подготовки технологического регламента получения наиболее перспективных соединений и более глубоких испытаний их фармакологической эффективности и безопасности.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны табысты іске асыру, өз кезегінде, неғұрлым перспективалы қосылыстар алудың технологиялық регламентін дайындау және олардың фармакологиялық тиімділігі мен қауіпсіздігін тереңірек сынау үшін алғышарттар жасауға әкеледі.

Field of application (in Russian) : Достигнутые научные результаты могут быть использованы в области молекулярного дизайна полифункциональных бициклических соединений, особенно в области изучения их биологической активности и установления фундаментальных зависимостей в ряду структура-активность. Возможными потребителями результатов являются такие крупные фармацевтические компании как Гедеон Рихтер (г. Алматы), ГЕТЦ Фарма (Пвт.) Лимитед (Пакистан) (г. Алматы) и др.

Field of application (in Kazakh) : Қол жеткізілген ғылыми нәтижелерді көпфункционалды бициклді қосылыстардың молекулалық дизайны саласында, әсіресе олардың биологиялық белсенділігін зерттеу және құрылым-белсенділік қатарында іргелі тәуелділіктерді орнату саласында қолдануға болады. Нәтижелердің ықтимал тұтынушылары Гедеон Рихтер (Алматы қ.), Гетц Фарма (Пвт) сияқты ірі фармацевтикалық компаниялар болып табылады.) Лимитед (Пәкістан) (Алматы қ.) және т. б.