The object of research, development or design (in Russian) : ренийсодержащие отходы медного и уранового производств, модельные ренийсодержащие растворы, интерполимерные системы для сорбции рения.

The object of research, development or design (in Kazakh) : мыс және уран өндірісінің құрамында рений бар қалдықтар, рений бар үлгілік ерітінділер, ренийді сорбциялауға арналған интерполимерлі жүйелер.

Aim of work (in Russian) : создание интерполимерных систем для селективного извлечения ионов рения из растворов.

Aim of work (in Kazakh) : ерітінділерден рений иондарын іріктеп алу үшін интерполимерлік жүйелерді құру.

Методы исследования (на русском) : химический, рентгенофлуоресцентный, рентгенофазовый, ИК-спектроскопический, атомно-абсорбционная спектроскопия, сканирующая электронная микроскопия.

Методы исследования (на казахском) : химиялық, рентгендік флуоресценция, рентгендік дифракция, ИҚ спектроскопиялық, атомдық абсорбциялық спектроскопия, сканерлеуші ​​электрондық микроскопия.

Obtained results and novelty (in Russian) : Осуществлён подбор ионитов для создания стабильных интерполимерных комплексов, селективно извлекающих ионы рения из растворов. Разработаны и изучены интерполимерные системы (ИПС) на основе полиакриловой кислоты (ПАК), полиметакриловой кислоты (ПМАК) и поли-4-винилпиридина (П4ВП) для сорбции рения из растворов перрената аммония при различных молярных соотношениях компонентов (6:0, 5:1, 4:2 и т.д.). Смоделированы образцы ИПС с различными функциональными группами и протестированы их физико-химические характеристики. Максимальная сорбция рения (η=83,07 %) достигнута для системы ПМАК:П4ВП (1:5), а для системы ПАК:П4ВП наилучший результат (η=75 %) получен при соотношении 2:4. Эти показатели значительно выше, чем у отдельных компонентов: ПАК — η=1,81 %, ПМАК — η=10,09 %, П4ВП — η=10,8 % и 87 % соответственно. Физико-химические исследования растворов после десорбции подтвердили минимальную остаточную концентрацию рения для системы ПАК:П4ВП при соотношении 5:1 и максимальную при 2:4. Оптимальное извлечение в системе ПМАК:П4ВП также достигнуто при соотношении 1:5. ИК-спектроскопия показала изменения интенсивности и сдвига пиков, характерных для C-H, C=O и C-O, что указывает на взаимодействие рения с полимерной матрицей. Научная новизна заключается в создании ИПС с высокой сорбционной ёмкостью и селективностью, применимых для извлечения рения из техногенных отходов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ерітінділерден рений иондарын таңдап алатын тұрақты интерполимерлі кешендерді құру үшін ион алмастырғыштарды таңдау жүргізілді. Компоненттердің әртүрлі молярлық қатынасында аммоний перренатының ерітінділерінен ренийді сорбциялау үшін полиакрил қышқылына (ПАА), полиметакрил қышқылына (PMAA) және поли-4-винилпиридинге (P4VP) негізделген интерполимерлі жүйелер (IPS) әзірленген және зерттелген. :0, 5:1 , 4:2, т.б.). Әртүрлі функционалдық топтары бар IPS үлгілері имитацияланып, олардың физика-химиялық сипаттамалары сыналған. Ренийдің максималды сорбциясына (η=83,07%) PMAA:P4VP жүйесі (1:5) үшін қол жеткізілді, ал PAA:P4VP жүйесі үшін 2:4 қатынасында ең жақсы нәтиже (η=75%) алынды. . Бұл көрсеткіштер жеке құрамдас бөліктерге қарағанда айтарлықтай жоғары: PAK - η = 1,81%, PMAA - η = 10,09%, P4VP - η = 10,8% және тиісінше 87%. Десорбциядан кейінгі ерітінділердің физикалық-химиялық зерттеулері PAA:P4VP жүйесі үшін 5:1 қатынасында ренийдің ең аз қалдық концентрациясын және 2:4 кезінде максимумды растады. PMAA:P4VP жүйесінде оңтайлы қалпына келтіруге де 1:5 қатынасында қол жеткізілді. ИҚ спектроскопиясы ренийдің полимер матрицасымен әрекеттесуін көрсететін C-H, C=O және C-O тән шыңдардың қарқындылығы мен ығысуын көрсетті. Ғылыми жаңалық өнеркәсіптік қалдықтардан ренийді алу үшін қолданылатын жоғары сорбциялық қабілеті мен селективтілігі бар IPS құруда жатыр.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Интерполимерные системы для сорбции рения могут применяться в широком диапазоне pH и в присутствии конкурирующих ионов, что делает их универсальными по сравнению с другими методами.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Рений сорбциясына арналған интерполимерлі жүйелер рН кең диапазонында және бәсекелес иондардың қатысуымен қолданылуы мүмкін, бұл оларды басқа әдістерге қарағанда әмбебап етеді.

Level of implementation (in Russian) : Показано, что интерполимерные системы, в частности ПМАК:П4ВП, обладают высокой селективностью и эффективностью в извлечении рения, что делает их перспективными для промышленного применения в процессах очистки и переработки промышленных ренийсодержащих растворов

Level of implementation (in Kazakh) : Интерполимерлік жүйелердің, атап айтқанда, PMAA:P4VP ренийді алуда жоғары селективтілігі мен тиімділігі бар екені көрсетілді, бұл оларды өнеркәсіптік рений бар ерітінділерді тазарту және өңдеуде өнеркәсіптік қолдану үшін перспективалы етеді.

Efficiency (in Russian) : Благодаря возможности настройки функциональных групп в интерполимерной системе улучшается эффективность извлечения рения по сравнению с традиционными сорбентами или методами химической экстракции.

Efficiency (in Kazakh) : Интерполимер жүйесіндегі функционалдық топтарды теңшеу мүмкіндігі дәстүрлі сорбенттермен немесе химиялық экстракция әдістерімен салыстырғанда ренийді қалпына келтіру тиімділігін жақсартады.

Field of application (in Russian) : металлургия, производство рения.

Field of application (in Kazakh) : металлургия, рений өндірісі.