The object of research, development or design (in Russian) : Корональные выбросы масс, магнитосфера Земли.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Короналды масса лақтырылуы, Жердің магнитосферасы.

Aim of work (in Russian) : Разработать трехмерную численную модель распространения выбросов коронального плазменного вещества в межпланетном космическом пространстве.

Aim of work (in Kazakh) : Планетаралық кеңістікте короналды плазмалардың массалық лақтырылуының таралуының үш өлшемді сандық моделін жасау.

Методы исследования (на русском) : Методы статистического анализа, численное моделирование, мониторинг и анализ регистрируемых космо- и геофизических параметров регистрируемых в периоды корональных выбросов масс.

Методы исследования (на казахском) : Статистикалық талдау әдістері, сандық модельдеу, короналды массасын шығару кезеңдерінде тіркелген ғарыштық және геофизикалық параметрлерді бақылау және талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана трехмерная численная модель распространения корональных выбросов масс (КВМ) в межпланетном космическом пространстве. Для математической модели были определены входные параметры и уравнения, описывающие движение заряженной частицы в электрическом и магнитном полях с учетом гравитационных сил. Были установлены начальные параметры для моделирования и определены границы моделируемого пространства. Так же учтена сила сопротивления, оказываемая солнечным ветром на частицы CME. Для численного решения дифференциальных уравнений движения заряженной частицы в электрическом и магнитных полях использовался Метод Рунге-Кутты четвертого порядка. Для ускорения вычисления расчетов взаимодействий между большим числом частиц использовался метод Particle-in-Cell (PIC). На основе уравнений движения заряженных частиц создан алгоритм, учитывающий влияние силы Лоренца, межпланетного магнитного поля и гравитационных сил Солнца на траектории движения частиц. Разработана программа на языке программирования Python с использованием библиотек numpy, scipy и matplotlib для проведения имитационного моделирования и визуализации динамики корональных выбросов масс (КВМ).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ғарышаралық кеңістікте короналды масса лақтырылуының (CME) таралуының үш өлшемді сандық моделі әзірленді. Математикалық модель үшін тартылыс күштерін ескере отырып, электр және магнит өрістерінде зарядталған бөлшектің қозғалысын сипаттайтын кіріс параметрлері мен теңдеулер анықталды. Модельдеу үшін бастапқы параметрлер белгіленіп, модельденетін кеңістіктің шекаралары анықталды. Сондай-ақ, CME бөлшектеріне күн желінің қарсы әсер ету күші ескерілді. Зарядталған бөлшектің электр және магнит өрістеріндегі қозғалысының дифференциалдық теңдеулерін сандық шешу үшін төртінші ретті Рунге-Кутта әдісі қолданылды. Көптеген бөлшектер арасындағы өзара әрекеттесуді есептеуді жылдамдату үшін Particle-in-Cell (PIC) әдісі пайдаланылды. Зарядталған бөлшектердің қозғалыс теңдеулері негізінде Лоренц күші, ғарышаралық магнит өрісі және Күннің тартылыс күштерінің бөлшектер траекториясына әсерін ескеретін алгоритм құрылды. Python бағдарламалау тілінде numpy, scipy және matplotlib кітапханаларын пайдалана отырып, тәждік массаның лақтырылу динамикасын (CME) модельдеу және визуализациялау үшін бағдарлама әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Численное моделирование позволит прогнозировать геоэффективность корональных выбросов масс и степень их воздействия на магнитосферу Земли.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Сандық модельдеу короналды массаның лақтырылуының геоэффективтілігін және олардың Жердің магнитосферасына әсер ету дәрежесін болжауға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : на данном этапе не планируется

Level of implementation (in Kazakh) : бұл кезеңде жоспарланбаған

Efficiency (in Russian) : Полученные результаты исследований внесут вклад в долгосрочное экономическое развитие Казахстана. Исследования о динамике выбросов плазменного вещества на Солнце могут помочь в понимании и прогнозировании экстремальных явлений космической погоды, оказывающих прямое влияние на надежность космических и наземных технологических систем и будет способствовать развитию космической отрасли Казахстана.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған зерттеу нәтижелері Қазақстанның ұзақ мерзімді экономикалық дамуына ықпал етеді. Күндегі плазма лақтырылуының динамикасын зерттеу экстремалды ғарыштық ауа райы оқиғаларын түсінуге және болжауға көмектесіп, ғарыштық және жерүсті технологиялық жүйелердің сенімділігіне тікелей әсер ететін және Қазақстанның ғарыш саласының дамуына ықпал ететін болады.

Field of application (in Russian) : Геофизика, физика солнечно-земных связей, космическая погода.

Field of application (in Kazakh) : Геофизика, Күн-Жер байланыстары физикасы, ғарыштық ауа райы.