The object of research, development or design (in Russian) : Биологический материал собранных от диких птиц и восприимчивых млекопитающих в главных миграционных руслах и в местах их межпопуляционного взаимодействия.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Негізгі миграциялық арналардағы және олардың популяция аралық әрекеттесетін жерлеріндегі жабайы құстар мен сезімтал сүтқоректілерден алынған биологиялық материалдар.

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является изучение эпидемического потенциала актуальных подтипов вирусов гриппа А, циркулирующих среди диких птиц и млекопитающих на территории Казахстана, их филогенетические взаимосвязи, а также трансмисси и адаптации к млекопитающим, как теоретического фундамента для научно-обоснованного прогнозирования вспышек гриппа человека и животных в РК.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – Қазақстан аумағындағы жабайы құстар мен сүтқоректілер арасында айналымда жүрген А тұмауы вирустарының қазіргі топшаларының эпидемиялық әлеуетін, олардың филогенетикалық байланыстарын, сондай-ақ сүтқоректілерге берілуі мен бейімделуін зерттеу, адам ауруын ғылыми негізделген болжау үшін теориялық негіз ретінде. және Қазақстан Республикасындағы жануарлар тұмауының ошақтары.

Методы исследования (на русском) : В работе будут использованы современные вирусологические, молекулярно-биологические, биоинформационные, гистологические, иммуно-гистохимические методы исследований, клеточные технологии культивирования вирусов и проведен статистический анализ всех изученных показателей.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста заманауи вирусологиялық, молекулалық-биологиялық, биоақпараттық, гистологиялық, иммуногистохимиялық зерттеу әдістері, вирустарды өсірудің жасушалық технологиялары қолданылып, барлық зерттелген көрсеткіштерге статистикалық талдау жүргізіледі.

Obtained results and novelty (in Russian) : В период с 21 декабря 2023 г. по 25 января 2024 г. на побережье было собрано 1132 трупа лебедей (Cygnus olor, Cygnus cygnus). Биологические образцы были взяты у 18 птиц для анализа в разные сроки эпизоотии. В разные даты эпизоотии три вируса гриппа птиц A/H5N1 клады 2.3.4.4.b были выделены из мертвых птиц. Филогенетический анализ показал, что вирусы, выделенные из лебедей, имели реассортации в генах PB2, PB1 и NP между высокопатогенными и низкопатогенными вирусами гриппа птиц. Вирусы H5N1 в этом исследовании являются новыми реассортантами. Все вирусы показали замены аминокислот в сегментах PB2, PB1, NP и NS1. Исследование охарактеризовало молекулярно-генетические особенности вирусов гриппа A/H9N2, выделенных в разных регионах Казахстана. Молекулярный анализ показал, что вирусы птичьего гриппа H9N2, выделенные от птиц, имеют маркеры, демонстрирующие их потенциал инфицировать и вызывать заболевание у млекопитающих. Получен патент № 36726 Штамм вируса гриппа птиц А/лебедь-кликун/Сорбулак/7994/2019 (H9N2), используемый для приготовления диагностических препаратов Опубликована статья в рецензируемом журнале Viruses "Mass Mortality in Terns and Gulls Associated with Highly Pathogenic Avian Influenza Viruses in Caspian Sea, Kazakhstan" https://doi.org/10.3390/v16111661

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2023 жылдың 21 желтоқсаны мен 2024 жылдың 25 қаңтары аралығында 1132 аққу мәйіті (Cygnus olor, Cygnus cygnus) жиналды. Талдау үшін 18 құстан биологиялық үлгілер алынды. Эпизоотияның әртүрлі күндерінде 2.3.4.4.b класындағы құс тұмауының үш A/H5N1 вирусы өлі құстардан бөлініп алынды. Фи-логенетикалық талдау аққулардан бөлініп алынған вирустардың PB2, PB1 және NP гендерінде жоғары патогенді және төмен патогенді құс тұмауы вирустары арасында реассортация бар екенін көрсетті. Зерттеудегі H5N1 вирустарының жаңа реассортанттар екенін көрсетеді. Барлық вирустар PB2, PB1, NP және NS1 сегменттерінде аминқышқылдарының алмасуларын көрсетті. Қазақстанның әртүрлі аймақтарында оқшауланған A/H9N2 тұмауы вирустарының молекулалық-генетикалық ерекшеліктері сипатталды. Молекулалық талдау құстардан бөлінген H9N2 құс тұмауы вирустарының сүтқоректілерге жұғу және ауру тудыру мүмкіндігін көрсететін маркерлері бар екенін көрсетті. Алынған патент № 36726 Құс тұмауы вирусы штаммы А/сұңқылдақ аққу/Сорбұлақ/7994/2019 (H9N2), дайындау үшін қолданылатын диагностикалық препараттар. Рецензияланатын Viruses журналында мақала жарияланды: "Mass Mortality in Terns and Gulls Associated with Highly Pathogenic Avian Influenza Viruses in Caspian Sea, Kazakhstan" https://doi.org/10.3390/v16111661

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Исследование молекулярные основы возникновения новых эпидемический и эпизоотический значимых вариантов ВГА в популяциях птиц и млекопитающих на территории Республики Казахстан с использованием высокопроизводительного секвенирования генома и применением экспериментальных методов анализа возбудителей инфекций.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазақстан Республикасы аумағындағы құстар мен сүтқоректілер популяцияларында жаңа эпидемиялық және эпизоотиялық маңызды нұсқаларының пайда болуының молекулярлық негіздерін геномдық секвендеудің және инфекция қоздырғыштарын талдаудың тәжірибелік әдістерін қолдану арқылы зерттеу.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Выполнение проекта позволит внести вклад в изучение ВГА на мировом уровне в связи с определением ВГ животных с пандемическим потенциалом для инициирования возможных ответных мер.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны іске асыру пандемиялық әлеуеті бар жануарлардың АТВ анықтауға байланысты ықтимал жауаптарды ұсыну мақсатында қауіптерді бағалау зерттеуге жаһандық деңгейде ықпал етеді.

Field of application (in Russian) : Область применения: вирусология, медицинская вирусология, ветеринарная вирусология, молекулярная биология, экология, эпидемиология, эпизоотология. Целевые потребители: Министерство образования и науки РК, Министерства здравоохранения РК Министерство экологии, геологии и природных ресурсов РК, Комитет ветеринарного контроля и надзора МСХ РК.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы: вирусология, медициналық вирусология, ветеринарлық вирусология, молекулалық биология, экология, эпидемиология, эпизоотология. Мақсатты тұтынушылар: Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитеті Қазақстан Республикасы.