The object of research, development or design (in Russian) : Геомагнитные вариации, связанные с активными сейсмическими событиями.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Белсенді жер сілкіністерімен байланысты геомагниттік ауытқулар.

Aim of work (in Russian) : Исследование методов разделения природы геомагнитных возмущений по источникам из ближнего космоса и земного происхождения для разработки способа определения координат крупных землетрясений по данным магнитной обсерватории «Алма-Ата» и международной сети геомагнитных обсерваторий INTERMAGNET.

Aim of work (in Kazakh) : «Алма-Ата» магниттік обсерваториясының және INTERMAGNET халықаралық геомагниттік обсерваториялар желісінің деректері бойынша ірі жер сілкіністерінің координаталарын анықтау тәсілін әзірлеу үшін геомагниттік өзгерулер табиғатын таяу ғарыштан және жерден шыққан көздер бойынша бөлу әдістерін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : В процессе работы для достижения поставленных целей в проекте будут использованы методы математического и компьютерного моделирования, статистического и спектрального анализа.

Методы исследования (на казахском) : Жобада қойылған мақсаттарға жету үшін жұмыс барысында математикалық және компьютерлік модельдеу мен статистикалық және спектралдық әдістер қолданылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Был создан скрипт download_iaga.py на языке Python. Скрипт предназначен для автоматизированной загрузки данных из сервиса, который предоставляет данные в формате IAGA2002 для определённых обсерваторий за различные даты. Результаты по обнаружению значительного изменения магнитного поля при землетрясении были представлены на международной конференции: СТНО-2024. Результаты анализа геомагнитных вариаций с сейсмограммами землетрясений были представлены на международной конференции: СТНО-2024. Результаты анализа применения геомагнитных данных были представлены в статье КОКНВО. Получены конвертированные данные для приведения к единому формату представления. В системе Mathcad разработана программа AxRot.xmcd. Результаты по усреднению магнитограмм 82 магнитных обсерваторий были представлены на конференции EGU24. Разработано программное обеспечение в системе Mathcad: AxRot_Subtract.xmcd. На программное обеспечение было получено авторское свидетельство: № 48892. Разработана программа в системе Mathcad: AxRot_Corr.xmcd. На основе программы получены результаты по обнаружению десинхронизации в работе геомагнитных обсерваторий сети INTERMAGNET. Данные результаты в печати в Acta Geophysica. 24 сентября 2024 года в ННЦСНИ был проведен научный семинар по обсуждению полученных результатов. Был предложен способ преобразования системы координат геомагнитных обсерваторий и подано заявление о выдаче патента РК на полезную модель на упомянутый способ.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Python тілінде download_iaga.py скрипті құрылды. Скрипт әртүрлі дата кезінде белгілі обсерваториялар үшін IAGA2002 форматында мәліметтерді ұсынатын сервистен мәліметтерді автоматты түрде жүктеуге арналған. Жерсілкінісі кезінде магнит өрісінің айтарлықтай өзгеруін байқау бойынша нәтижелер СТНО-2024 халықаралық конференциясында келтірілді. Жерсілкіністері сейсмограммаларымен геомагниттік вариацияларды талдау нәтижелері СТНО-2024 халықаралық конференциясында келтірілді. Геомагниттік мәліметтердің қолданылуын талдау нәтижелері ҒЖБСҚК мақаласында келтірілді. Бірыңғай көрсету форматына келтіруге арналған конвертацияланған мәліметтер алынды. Mathcad жүйесінде AxRot.xmcd бағдарламасы құрылды. 82 магниттік обсерваториялар магнитограммаларын орташалау нәтижелері EGU24 конференциясында келтірілді. Mathcad жүйесінде бағдарламалық қамтама құрылды: AxRot_Subtract.xmcd. Бағдарламалық қамтамаға авторлық куәлік алынды: № 48892. Mathcad жүйесінде бағдарлама құрылды: AxRot_Corr.xmcd. Бағдарлама негізінде INTERMAGNET геомагниттік обсерваториялар желісінің жұмысында десинхронизацияны байқау бойынша нәтижелер алынды. Осы мәліметтер Acta Geophysica басылымында. 2024 жылдың 24 қыркүйегінде алынған нәтижелерді талқылау бойынша СБЗҰҒО-да ғылыми семинар өткізілді. Геомагниттік обсерваториялар координаталар жүйесін түрлендіру әдісі ұсынылды және аталған әдіске ҚР пайдалы модельге патентін беруге өтінім берілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Сформированный каталог сильных землетрясений и разработанная программа приведения файлов геомагнитных данных к единому формату представления позволили увеличить производительность проекта за счёт меньшего количества обращений к базам данных Intermagnet и обработке предварительных результатов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қуатты жерсілкіністерінің каталогын құру мен геомагнитті мәліметтер файлын ортақ форматқа келтіретін бағдарламаны құрудың арқасында Intermagnet базасына сирек қатынасудың және алдын-ала мәліметтерді өңдеу арқасында жобаның өнімділігі артты.

Level of implementation (in Russian) : Сформированный каталог сильных землетрясений и разработанная программа приведения файлов геомагнитных данных к единому формату представления позволяют на данной стадии использовать их для разработки программного обеспечения и проведения расчётов.

Level of implementation (in Kazakh) : Күшті жер сілкіністерінің қалыптасқан каталогы және геомагниттік деректер файлдарын бірыңғай ұсыну форматына келтірудің әзірленген бағдарламасы осы кезеңде оларды бағдарламалық жасақтаманы әзірлеу және есептеулер жүргізу үшін пайдалануға мүмкіндік береді.

Efficiency (in Russian) : Получение новых знаний в проблемной области, связанной с прогнозом сильных землетрясений по данным геомагнитного мониторинга; социально-экономический эффект – смягчение последствий сейсмических катастроф, уменьшение количества жертв и снижение материального ущерба в случае разработки надежных методов прогноза сильных землетрясений. Также, проект социально значим в связи с привлечением магистрантов и докторантов PhD к выполнению заданий, что способствует развитию интеллектуального потенциала Республики и подготовке научных кадров в области геофизики и геомагнетизма.

Efficiency (in Kazakh) : Геомагниттік мониторинг деректері бойынша күшті жер сілкіністерін болжауға байланысты проблемалық салада жаңа білім алу; әлеуметтік-экономикалық әсер – сейсмикалық апаттардың салдарын азайту, қатты жер сілкіністерін болжаудың сенімді әдістерін әзірлеу жағдайында құрбандар санын азайту және материалдық залалды азайту. Сондай-ақ, жоба республиканың зияткерлік әлеуетін дамытуға және геофизика және геомагнетизм саласындағы ғылыми кадрларды даярлауға ықпал ететін тапсырмаларды орындауға магистранттар мен PhD докторанттарын тартуға байланысты әлеуметтік маңызы бар.

Field of application (in Russian) : Геофизика, геодинамика, сейсмология, солнечно-земная физика.

Field of application (in Kazakh) : Геофизика, геодинамика, сейсмология, күн-жер физикасы.