The object of research, development or design (in Russian) : коллекция и гибридные популяции сои

The object of research, development or design (in Kazakh) : қытайбұршақ коллекциясы мен гибридті популяциясы

Aim of work (in Russian) : Фенотипирование образцов коллекции сои по признаку засухоустойчивости, продуктивности в условиях орошения и без орошения и генотипирование по технологии DArTseq для анализа полногеномных ассоциаций

Aim of work (in Kazakh) : Құрғақшылыққа төзімділік, өнімділік белгілері бойынша, суару және суарусыз жағдайда қытайбұршақ коллекциясының үлгілерін фенотиптеу және ассоциацияның толық геномдық талдау үшін DArTseq технологиясы бойынша генотиптеу

Методы исследования (на русском) : полевое испытание по методике ГКСИСК, оценка элементов продуктивности по методическим рекомендациям ВИР, фенологические наблюдения по методике Fehr W.R.,1979, SNP-генотипирование по технологии Illumina Hiseq2500/Novaseq6000, Soybean DArTseq (1.0), исследование геномных ассоциаций (GWAS) с использованием интегрированного инструмента геномных ассоциаций и прогнозирования (GAPIT) версии-3 согласно Wang, J. et al., 2022, фиксированная и случайная модель циркулирующей вероятностной формы (FarmCPU) по Liu, X.et al., 2016, урегулирование MLM и общей линейной модели (GLM) по Price A.L. et al., 2006), итеративно вложенный ключевой путь с байесовской информацией и неравновесием по связям (BLINK) по Zhang, Z. et al., 2018.

Методы исследования (на казахском) : АШДССМК әдістемесі бойынша далалық сынақ, БРӨШИ әдістемелік ұсынымдары бойынша өнімділік элементтерін бағалау, Fehr W. R., 1979 әдістемесі бойынша фенологиялық бақылаулар, Illumina Hiseq2500/Novaseq6000, Soybean DArTseq (1.0), технологиясы бойынша SNP-генотиптеу, геномдық ассоциацияларды (GWAS) зерттеу бірлескен геномдық ассоциация және болжау құралы (GAPIT) 3 нұсқасын Wang, J. et al., 2022 бойынша, айналымдағы ықтималдық формасының тұрақты және кездейсоқ моделі (FarmCPU) Liu, X.et әл., 2016 бойынша, MLM және жалпы сызықтық модельді реттеу (GLM) Price A. L. et al., 2006 бойынша, Байес ақпаратымен және байланыс тепе-теңдігімен қайталанатын кірістірілген негізгі жол (BLINK) Zhang, Z. et al., 2018 негізінде жасалынды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В полевых условиях на искусственно созданном участке засухи и орошения проведено фенотипическое изучение 217 образцов сои, из них 194 образцов коллекции и 23 гибридных популяций сои. Длина вегетационного периода изучаемых образцов сои на орошении составила 91-161 день, на засухе 87-159 дней. Максимальные значения NDVI были зафиксированы в фазу бобообразования и составили 0,67-0,912 на орошении, 0,75-0,91 на засухе. Высота растений варьировала от 37,6 до 145,9 см на участках засухи и от 36,9 см до 184 см на участках орошения. Количество продуктивных узлов образцов сои было в пределах 3,6-30,7 шт. на засухе и 5,4-32,4 шт. на орошении. Масса 1000 семян у образцов на засухе была в пределах 112-250 г, на орошении 129-270 г. Получены данные по основным элементам продуктивности сои и урожайности. Получены результаты по SNP-генотипированию на микрочипах 94 проб ДНК гибридных популяций и их родительских форм по 50.000 DArT и SNP-маркерам технологии Illumina Hiseq2500/Novaseq6000, Soybean DArTseq (1.0). С использованием фенотипических данных гибридных популяций и данных генотипирования на микрочипах выполнен анализ ‘BSA (Bulk segregant analysis) – IS (Individual selection) –GWAS по признакам урожайности семя при засухе. В опытах на орошении выявлено 27 и на засухе 11 значимых ассоциаций маркер-признак. Идентифицировано 19 стабильных QTL. Опубликована одна статья в журнале Agriculture входящий в 1 (первый) квартиль базы Scopus и имеющий процентиль по CiteScore -76%

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Далалық жағдайда суғарылатын және суғарылмайтын жасанды аймақтарда қытайбұршақтың 217 үлгісіне, оның ішінде 194 коллекциялық және 23 гибридті популяция үлгілеріне тестілеу жүргізілді. Суғарылатын аймақтағы зерттелген қытайбұршақ үлгілерінің вегетациялық кезеңінің ұзақтығы 91-161 күн, суғарылмайтын аймақта 87-159 күн болды. NDVI максималды мәндері бұршақ түзілу кезеңінде тіркелді және суғарылатын аймақта 0,67-0,912, суғарылмайтын аймақта 0,75-0,91 құрады. Өсімдіктердің биіктігі суғарылмайтын аймақта 37,6-дан 145,9 см-ге дейін және суғарылатын аймақта 36,9 см-ден 184 см-ге дейін болды. Қыйтайбұршақ үлгілерінің өнімді түйіндерінің саны мен 1000 тұқымның массасы сәйкесінше құрғақшылықта 3,6-30,7 дана мен 112-250 г, суғарылатын аймақта 5,4-32,4 дана мен 129-270 г аралығында болды. Қытайбұршақтың өнімділігі мен өнімділігінің негізгі элементтері туралы мәліметтер алынды. 50.000 Soybean DArTseq (1.0) технологиясымен SNP-маркерлері бойынша гибридті популяциялардың және олардың ата-аналық формаларының 94 ДНҚ сынамасын микрочиптерде SNP-генотипеу бойынша нәтижелер алынды. Гибридті популяциялардың фенотиптік деректерін және микрочиптердегі генотиптеу деректерін пайдалана отырып, «BSA–IS–GWAS» өнімділік белгілері бойынша талдау жүргізілді. Суғарылатын аймақ жағдайында 27 және суғарылмайтын аймақ жағдайында 11 маңызды маркерлік-бірлестік, 19 тұрақты QTL анықталды. Scopus базасының Q1 квартиліне кіретін және CiteScore бойынша-76% процентилі бар Agriculture журналында бір мақала жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Из коллекции и селекционных материалов выделены ценные засухоустойчивые образцы, с достаточно высокой урожайностью, массой 1000 зерен, количеством бобов.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Коллекциядан және селекциялық материалдардан 1000 дән салмағы, бұршақ саны өте жоғары өнімді, құрғақшылыққа төзімді үлгілер анықталды

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : селекция сои

Field of application (in Kazakh) : қытайбұршақ селекциясы