The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является технологическая установка цеха №1 ТОО «ПетроКазахстан Ойл Продакшн»

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны «ПетроҚазақстан Ойл Продакшн» ЖШС-нің №1 цехіндегі технологиялық қондырғы болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Целью работы является разработка и внедрение интерактивной системы поддержки операторов технологических установок для эффективной ликвидации аварийных ситуаций. Система должна обеспечить оперативное предоставление инструкций, визуализацию технологических параметров и мониторинг состояния оборудования. Основной задачей является повышение уровня безопасности и снижение временных и материальных затрат на устранение последствий аварий за счет оптимизации взаимодействия оператора с системой и автоматизации принятия решений в критических ситуациях.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты – апаттық жағдайларды тиімді жою үшін технологиялық қондырғылар операторларын қолдауға арналған интерактивті жүйені әзірлеп, енгізу. Жүйе нұсқаулықтарды жедел ұсынуды, технологиялық параметрлерді визуализациялауды және жабдықтың күйін бақылауды қамтамасыз етуі тиіс. Негізгі міндет – оператор мен жүйенің өзара әрекетін оңтайландыру және сындарлы жағдайларда шешім қабылдауды автоматтандыру арқылы қауіпсіздік деңгейін арттыру және апат салдарын жоюға кететін уақыт пен материалдық шығындарды азайту.

Методы исследования (на русском) : В работе использованы комплексные методы исследования, включающие: Анализ и систематизация нормативной документации — изучение Плана ликвидации аварий (ПЛА), регламентов и инструкций, применяемых на технологических установках цеха №1 ТОО «ПетроКазахстан Ойл Продакшн». Моделирование аварийных ситуаций — создание сценариев для оценки работы операторов в условиях реальных и предполагаемых аварий. Паттерны проектирования — использование стандартных подходов и шаблонов для разработки интерфейсов человеко-машинных систем, повышающих удобство и интуитивность взаимодействия. Методы статистического анализа — обработка данных об аварийных ситуациях для выявления закономерностей и определения оптимальных алгоритмов действий. Программная реализация — применение инструментов разработки для создания прототипа интерактивного интерфейса и интеграции его с системой мониторинга технологических параметров.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста кешенді зерттеу әдістері қолданылды, олар мыналарды қамтиды: - Нормативтік құжаттаманы талдау және жүйелеу— «Апаттарды жою жоспары» (АЖЖ), сондай-ақ «ПетроҚазақстан Ойл Продакшн» ЖШС-нің №1 цехындағы технологиялық қондырғыларда қолданылатын регламенттер мен нұсқаулықтарды зерттеу. - Апаттық жағдайларды модельдеу — нақты және ықтимал апаттық жағдайларда операторлардың жұмысын бағалау үшін сценарийлер жасау. - Жобалау үлгілері (паттерндері) — адам-машина жүйелерінің интерфейстерін әзірлеуге арналған стандартты тәсілдер мен үлгілерді қолдану, бұл өзара әрекеттесу ыңғайлылығы мен интуитивтілігін арттырады. - Статистикалық талдау әдістері — апаттық жағдайлар туралы мәліметтерді өңдеу, заңдылықтарды анықтау және іс-қимылдың оңтайлы алгоритмдерін анықтау. - Бағдарламалық іске асыру — интерактивті интерфейстің прототипін жасау және оны технологиялық параметрлерді бақылау жүйесімен интеграциялау үшін әзірлеу құралдарын пайдалану.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате работы была разработана интерактивная система поддержки операторов производственных установок для ликвидации аварийных ситуаций. Основные результаты включают: Разработка интерфейса: Создан интерфейс приложения, который обеспечивает операторов интуитивно понятными инструментами для мониторинга и управления в аварийных ситуациях. Применение паттернов проектирования: Использование современных подходов к разработке человеко-машинных интерфейсов позволило улучшить взаимодействие пользователя с системой и повысить скорость принятия решений. Алгоритмы действий операторов: Сформированы алгоритмы последовательных действий для операторов, которые автоматизированы и адаптированы под различные сценарии аварий. JSON-файлы аварийных ситуаций: Разработаны структурированные файлы для описания аварийных сценариев, что позволяет системе быстро подстраиваться под конкретную ситуацию. Оптимизация времени реакции: Проведено моделирование, которое показало сокращение временных затрат на ликвидацию аварий за счет автоматизации части операций и улучшения навигации в интерфейсе. Новизна работы заключается в интеграции интерфейсов человеко-машинного взаимодействия с использованием адаптивных алгоритмов и современных паттернов проектирования, что позволяет значительно повысить эффективность действий операторов в условиях аварийных ситуаций.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыс нәтижесінде өндірістік қондырғылардағы апаттық жағдайларды жоюға арналған операторларды қолдау жүйесінің интерактивті жүйесі әзірленді. Негізгі нәтижелерге мыналар кіреді: - Интерфейсті әзірлеу: Апаттық жағдайларда мониторинг пен басқаруға арналған операторларға интуитивті түрде түсінікті құралдарды қамтамасыз ететін қосымша интерфейсі жасалды. - Жобалау үлгілерін (паттерндерін) қолдану: Қазіргі заманғы адам-машина интерфейстерін әзірлеу тәсілдері қолданылды, бұл пайдаланушының жүйемен өзара әрекетін жақсартып, шешім қабылдау жылдамдығын арттырды. - Операторлардың әрекет алгоритмдері: Әр түрлі апаттық сценарийлерге бейімделген және автоматтандырылған дәйекті әрекеттер алгоритмдері қалыптастырылды. - Апаттық жағдайлардың JSON-файлдары: Апаттық сценарийлерді сипаттайтын құрылымдалған файлдар жасалды, бұл жүйеге нақты жағдайға тез бейімделуге мүмкіндік береді. - Реакция уақытын оңтайландыру: Жүргізілген модельдеу нәтижесінде кейбір операцияларды автоматтандыру және интерфейстегі навигацияны жақсарту арқылы апаттарды жоюға кететін уақыт шығындары қысқарғаны анықталды. Жұмыстың жаңашылдығы адам-машина өзара әрекеттесу интерфейстерін бейімделетін алгоритмдер мен қазіргі заманғы жобалау үлгілерін пайдалану арқылы апаттық жағдайларда операторлардың әрекетінің тиімділігін айтарлықтай арттыруда.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Конструктивные показатели: Архитектура системы: многоуровневая, включает интерфейс пользователя, модуль обработки данных и модуль визуализации. Интерфейс пользователя: интуитивно понятный, основанный на применении паттернов проектирования человеко-машинных интерфейсов. Формат данных: использование JSON для описания аварийных сценариев и алгоритмов действий операторов. Технико-экономические показатели: Снижение времени реакции на аварийные ситуации: предварительное моделирование показало сокращение времени ликвидации аварий на 15-20% по сравнению с ручным управлением. Повышение уровня безопасности: за счет автоматизации критических операций и уменьшения человеческого фактора риск возникновения повторных инцидентов снижен на 10-12%. Экономическая эффективность: внедрение системы позволяет сократить затраты на обучение персонала, тренировки и оперативное управление, что приводит к экономии до 8-10% эксплуатационных расходов. Модульность системы: возможность масштабирования и адаптации системы для других технологических процессов без значительных затрат.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Конструктивті көрсеткіштер: - Жүйе архитектурасы: Көп деңгейлі, пайдаланушы интерфейсін, деректерді өңдеу модулін және визуализация модулін қамтиды. - Пайдаланушы интерфейсі: Интуитивті түрде түсінікті, адам-машина интерфейстерін жобалау үлгілерін қолдануға негізделген. - Деректер форматы: Апаттық сценарийлер мен операторлардың іс-әрекет алгоритмдерін сипаттау үшін JSON форматы қолданылады. Техникалық-экономикалық көрсеткіштер: - Апаттық жағдайларға жауап беру уақытын қысқарту: Алдын ала модельдеу нәтижесінде апатты жою уақытының қолмен басқарумен салыстырғанда 15-20%-ға қысқарғаны анықталды. - Қауіпсіздік деңгейін арттыру: Сындарлы операцияларды автоматтандыру және адам факторының әсерін азайту нәтижесінде қайталанатын инциденттер қаупі 10-12%-ға төмендеді. - Экономикалық тиімділік: Жүйені енгізу персоналды оқытуға, жаттығуларға және жедел басқаруға кететін шығындарды азайтып, пайдалану шығындарын 8-10%-ға дейін үнемдеуге мүмкіндік береді. - Жүйенің модульдік құрылымы: Басқа технологиялық процестерге жүйені елеулі шығындарсыз бейімдеу және масштабтау мүмкіндігі.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Нефтеперерабатывающие и химические производства: Система может быть интегрирована в технологические процессы переработки нефти и газа, производства химических веществ, где требуется оперативное реагирование на аварии.

Field of application (in Kazakh) : Мұнай өңдеу және химия өнеркәсібі: Жүйені мұнай мен газды қайта өңдеу, сондай-ақ химиялық заттарды өндірудің технологиялық процестеріне интеграциялауға болады, мұнда апаттарға жедел әрекет ету талап етіледі.