The object of research, development or design (in Russian) : В 2024 году объектами исследований являются клеточные линии трижды негативного рака молочной железы, используемые для создания и анализа модели резистентности к олапарибу, противоопухолевому средству первой линии химиотерапии, ингибитору белков PARP.

The object of research, development or design (in Kazakh) : 2024 жылы зерттеу нысандары ретінде бірінші желідегі химиотерапияның қарсы ісік құралы, PARP ақуыздарының тежегіші болып табылатын олапарибке резистенттілік моделін жасау және талдау үшін қолданылатын үштік-теріс сүт безі қатерлі ісігінің жасушалық желілері таңдалды.

Aim of work (in Russian) : В 2024 году целью работы является демонстрация эффективности полногеномного скрининга с использованием системы CRISPR для выявления генов-мишеней резистентности к первичной химиотерапии.

Aim of work (in Kazakh) : 2024 жылы жұмыстың мақсаты – алғашқы химиотерапияға төзімділік ген-нысандарын анықтау үшін CRISPR жүйесін қолданып, толық геномды скринингтің тиімділігін көрсету.

Методы исследования (на русском) : Стандартная лентивирусная трансдукция используется для создания клеточных моделей трижды негативного рака молочной железы (ТН-РМЖ); для этого в модели клеток, обладающих чувствительностью к олапарибу, интегрируется конструкция, экспрессирующая белки Cas9 или dCas9. Культура клеток подвергается селективному маркеру для отбора клеток со стабильной экспрессией белков Cas9 или dCas9, которая проверяется с помощью qPCR и вестерн-блоттинга с использованием специфичных антител. Модели клеток с экспрессируемым белком dCas9 подвергаются скринингу с использованием CRISPR активационной библиотеки sgРНК с интегрированным p65-HSF с помощью лентивирусной трансдукции. Данный метод активирует гены, и дальнейшее обработка олапарибом выявляет клетки получившие резистентность. Также, модели клеток ТН-РМЖ подвергаются лентивирусной трансдукции CRISPR нокаут-библиотекой sgРНК. Данный метод выявляет клоны обладающие резистентностью к олапарибу, при нокауте гена.

Методы исследования (на казахском) : Стандартты лентивирусты трансдукция ҮТСБҚІ жасушалық модельдерін жасау үшін қолданылады; ол үшін олапарибке сезімтал жасушалық модельдерге Cas9 немесе dCas9 ақуыздарын экспрессиялайтын конструкция енгізіледі. Жасушалық культура Cas9 немесе dCas9 ақуыздарының тұрақты экспрессиясы бар жасушаларды іріктеу үшін селективті маркермен өңделеді, ал экспрессия qPCR және арнайы антиденелерді қолдана отырып вестерн-блот арқылы тексеріледі. dCas9 ақуызын экспрессиялайтын жасуша модельдері p65-HSF интеграцияланған CRISPR активациялық sgРНҚ кітапханасы арқылы лентивирустық трансдукция көмегімен скринингтен өтеді. Бұл әдіс гендерді белсендіреді, және олапарибпен кейінгі өңдеу төзімділік алған жасушаларды анықтайды. Сонымен қатар, ҮТСБҚІ жасушалық модельдері CRISPR нокаут sgРНҚ кітапханасы арқылы лентивирустық трансдукцияға ұшырайды. Бұл әдіс ген нокауты кезінде олапарибке төзімділігі бар клондарды анықтайды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В рамках проекта были получены клеточные модели ТН-РМЖ обладающие чувствительностью к олапарибу с индуцируемыми системами CRISPR-Cas9 и -dCas9-P65-HSF. Полученные модели клеток позволяют проводить целенаправленные изменения в экспрессии генов. На основе опубликованных данных, в рамках исследования впервые проведен полногеномный скрининг с применением активационных и нокаутирующих CRISPR систем на модели ТН-РМЖ, что позволяет выявить ключевые гены, регулирующие чувствительность и устойчивость клеток к олапарибу, PARP ингибитору. Этот подход способствует углубленному пониманию молекулярных механизмов устойчивости к терапии и может служить основой для разработки новых стратегий лечения агрессивных форм рака молочной железы. Новизна проекта заключается в использовании CRISPR-скрининга для оценки влияния отдельных генов и их сигнальных путей на формирование устойчивости к терапии в моделях ТН-РМЖ, что создает основу для последующих исследований по разработке комбинированных стратегий лечения ТН-РМЖ.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жоба аясында олапарибке сезімтал CRISPR-Cas9 және -dCas9-P65-HSF индукциялық жүйелері бар ҮТСБҚІ жасушалық модельдері алынды. Алынған жасушалық модельдер гендердің экспрессиясында мақсатты өзгерістер енгізуге мүмкіндік берді. Жарияланған деректерге сүйене отырып, зерттеу аясында ҮТСБҚІ моделінде активациялық және нокауттық CRISPR жүйелерін қолданып, алғаш рет толық геномды скрининг жүргізілді, бұл олапарибке, PARP ингибиторына сезімталдық пен төзімділікті реттейтін негізгі гендерді анықтауға мүмкіндік береді. Бұл әдіс терапияға төзімділіктің молекулалық механизмдерін терең түсінуге ықпал етеді және сүт безінің агрессивті қатерлі ісігін емдеудің жаңа стратегияларын әзірлеу үшін негіз бола алады. Жобаның жаңашылдығы CRISPR-скринингті қолдана отырып, ҮТСБҚІ модельдерінде жеке гендер мен олардың сигналдық жолдарының терапияға төзімділікті қалыптастыруға әсерін бағалауда жатыр, бұл ҮТСБҚІ емдеудің біріктірілген стратегияларын әзірлеу бойынша кейінгі зерттеулерге негіз жасайды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработка универсального и эффективного подхода к изучению механизмов возникновения резистентности опухолей к первичной химиотерапии и использования полученных данных для выявления потенциальных мишеней для второй линии химиотерапии и, как результат, разработки новых лекарственных средств, может создаст основы для разработки персонализированного подхода при терапии соответствующих типов рака с разными путями развивающейся резистентности первой линии химиотерапии.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ісік жасушаларының бастапқы химиотерапияға төзімділік механизмдерін зерттеу үшін әмбебап және тиімді тәсілді әзірлеу және алынған деректерді екінші қатардағы химиотерапияға арналған ықтимал нысандарды анықтауға пайдалану, нәтижесінде жаңа дәрілік заттарды әзірлеу, түрлі жолдармен дамитын бастапқы химиотерапияға төзімділігі бар қатерлі ісік түрлерін емдеу үшін дербестендірілген тәсілдің негізін қалауы мүмкін.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Клеточные модели ТН-РМЖ эффективно подготовлены и использованы для полногеномного скрининга драйверов резистентности на уровне возникающих мутаций и активации экспрессии генов.

Efficiency (in Kazakh) : ТН-РМЖ жасушалық модельдері тиімді дайындалып, мутациялардың пайда болуы және ген экспрессиясының активациясы деңгейінде төзімділік драйверлерінің толық геномдық скринингі үшін пайдаланылды.

Field of application (in Russian) : Медицина, онкология

Field of application (in Kazakh) : Медицина, онкология