Inventory number IRN Number of state registration
0324РК01384 AP19678538-KC-24 0123РК01026
Document type Terms of distribution Availability of implementation
Краткие сведения Gratis Number of implementation: 0
Not implemented
Publications
Native publications: 3
International publications: 3 Publications Web of science: 0 Publications Scopus: 0
Patents Amount of funding Code of the program
0 25513227 AP19678538
Name of work
Политический суфизм в Центральной Азии (Казахстан и Восточный Туркестан): исторические корни и современные реалии
Type of work Source of funding Report authors
Fundamental Каримова Рисалат-Биби Усмановна
0
0
0
0
Customer МНВО РК
Information on the executing organization
Short name of the ministry (establishment) МНВО РК
Full name of the service recipient
Институт востоковедения имени Р.Б. Сулейменова
Abbreviated name of the service recipient ИВ КН МОН РК
Abstract

Объектом исследования является политический суфизм, его истоки, сущность, влияние на судьбы государств Центральной Азии в исторической ретроспекции и в современный период в контексте безопасности, и стабильности.

Зерттеу нысаны - саяси сопылық, оның шығу тегі, мәні, Орталық Азия мемлекеттерінің тарихи ретроспекциядағы және қазіргі кезеңдегі қауіпсіздік пен тұрақтылық жағдайындағы тағдырларына әсері.

Цель проекта заключается в междисциплинарном исследовании гносеологической и политической сущности суфизма, учений идеологов суфизма в контексте политического суфизма; выявления его влияния на исторические судьбы, современные реалии центральноазиатских государств и обществ в целях безопасности, укрепления стабильности и процветания региона.

Жобаның мақсаты - сопылықтың гносеологиялық және саяси мәнін, саяси сопылық контекстіндегі сопылық идеологтардың ілімдерін пәнаралық зерттеу; аймақтың қауіпсіздігі, тұрақтылығы мен өркендеуін нығайту мақсатында оның Орталық Азия мемлекеттері мен қоғамдарының тарихи тағдырларына, қазіргі заманғы шындықтарына әсерін анықтау.

Методологической основой исследования проекта стали принципы историзма, общности мировоззренческих ценностей и диалектического подхода в рассмотрении исторических процессов. Анализ источников и трактовка их сведений опирается на теорию герменевтики, направленной на достоверное прочтение текстов. Толкование полученных данных осуществляется в соответствии с системой взглядов «новой социальной истории», диктующей необходимость использования методов различных общественных дисциплин: истории, политологии, филологии, философии, исламоведения, этнологии и др. Новаторским методологическим подходом является принцип изучения истории и культуры Казахстана и Восточного Туркестана на основе как можно большего использования местных малоизученных источников, не привлекавшихся в должной мере к исследованию исторических процессов. Комплексный подход в исследовании позволяет сопоставлять, выявлять сходство и различие полученных научных данных с уже введенными в научный оборот сведениями источников. Важнейшие для разработки проекта научные методы определяются необходимостью исследования рукописных источников центральноазиатского суфизма, раскрывающих его политическую подоплеку. Методы лингвистического и литературоведческого анализа применяются при компаративном изучении языка письменных источников из Восточного Туркестана с сопоставимыми рукописями из Казахстана и в Центральной Азии. В исследовании источников, отражающих биографии известных деятелей, используется просопографический метод.

Жобаны зерттеудің әдіснамалық негізі тарихи процестерді қарастыруда тарихшылдық, дүниетанымдық құндылықтардың ортақтығы және диалектикалық көзқарас принциптері болды. Дереккөздерді талдау және олардың мәліметтерін түсіндіру мәтіндерді сенімді оқуға бағытталған герменевтика теориясына негізделген. Алынған мәліметтерді түсіндіру "жаңа әлеуметтік тарих" көзқарастар жүйесіне сәйкес жүзеге асырылады, бұл тарих, саясаттану, филология, философия, исламтану, этнология және т. б. сияқты қоғамдық пәндердің әдістерін қолдану қажеттілігін талап етеді. Жаңашыл әдіснамалық тәсіл ретінде Қазақстан мен Шығыс Түркістанның тарихы мен мәдениетін тарихи үдерістерді зерттеуге жеткілікті түрде тартылмаған жергілікті, аз зерттелген дереккөздерді барынша пайдалану негізінде зерттеу принципін атап көрсетуге болады. Зерттеудегі кешенді тәсіл алынған жаңа ғылыми деректердің бұрын ғылыми айналымға енгізілген дереккөздермен ұқсастығы және айырмашылығын салыстыруға, анықтауға мүмкіндік береді. Жобаны әзірлеу үшін аса маңызды ғылыми әдістері Орталық Азия сопылығының саяси астарын анықтауда маңызды қолжазбаларды зерттеу қажеттілігімен айқындалады. Лингвистикалық және әдеби талдау әдістері Шығыс Түркістандық жазбаша дереккөздердің тілін Қазақстаннан және жалпы Орталық Азиядан алынған қолжазбалармен салыстырмалы түрде зерделеуде қолданылады. Белгілі қайраткерлердің өмірбаянын сипаттайтын дереккөздерді зерттеу просопографиялық әдіспен жүргізіледі.

Выявлены (частично) идейно-философская, теологическая сущность политического суфизма, его отличительные признаки от традиционных форм исламской практики; исследованы (частично) сочинения теоретиков традиционного суфизма в контексте политического суфизма; проведены (частично) лингвистический и литературоведческий анализ тюркоязычных суфийских сочинений из Казахстана и Восточного Туркестана; исследовано (частично) влияние суфийских тарикатов, суфийских шейхов на исторические процессы в Казахстане; изучено влияние суфиев на жизнедеятельность государств Восточного Туркестана; исследован (частично) процесс исламского возрождения в суверенном Казахстане и место в нем политического суфизма; проведен семинар по промежуточным итогам; опубликованы 2 статьи (КОКСНВО), 4 научные статьи, 2 статьи в СМИ. Научная новизна исследования состоит в междисциплинарном характере, применении новых подходов в исследовании суфизма и политического суфизма; исследовании сочинений в контексте политического суфизма. В рамках проекта впервые изучаются сведения о Казахстане и Восточном Туркестане в тюркоязычных сочинениях в аспекте политического суфизма; впервые ряд исторических периодов на территории Казахстана и Восточного Туркестана исследуется в контексте политического суфизма; впервые проводится лингвистический и литературоведческий анализ тюркоязычных суфийских сочинений из Казахстана и Восточного Туркестана, выявляется специфика суфийских сочинений.

Саяси сопылықтың идеялық-философиялық, теологиялық мәні, оның ислам практикасының дәстүрлі формаларынан айрықша белгілері (ішінара) анықталды; саяси сопылық контекстіндегі дәстүрлі сопылық теоретиктерінің жазбалары (ішінара) зерттелді; Қазақстан мен Шығыс Түркістаннан шыққан түркітілдес сопылық шығармаларға (ішінара) лингвистикалық және әдеби талдау жүргізілді; сопылық тарикаттардың, сопылық шейхтердің Қазақстандағы тарихи процестерге әсері (ішінара) зерттелді; сопылардың Шығыс Түркістан мемлекеттерінің тыныс-тіршілігіне әсері зерттелді; егеменді Қазақстандағы исламдық жаңғыру процесі және ондағы саяси сопылықтың орны зерттелді (ішінара); аралық қорытындылар бойынша семинар өткізілді; 2 мақала (ЖБССҚЕК), 4 ғылыми мақала, 2 мақала БАҚ-та жарияланды. Зерттеудің ғылыми жаңалығы оның пәнаралық байланысында, сопылық пен саяси сопылықты зерттеуде жаңа тәсілдер қолдануында; жазбаларды саяси сопылық контекстінде зерттеу. Жоба аясында түркі тілдес жазбалардағы Қазақстан мен Шығыс Түркістан туралы мәліметтер алғаш рет саяси сопылық аспектіде зерттелуде; алғаш рет Қазақстан мен Шығыс Түркістан аумағындағы бірқатар тарихи кезеңдер саяси сопылық тұрғыда зерттелуде; алғаш рет Қазақстан мен Шығыс Түркістаннан түркітілдес сопылық шығармаларға лингвистикалық және әдеби талдау жүргізіліп, сопылық шығармалардың ерекшелігі анықталды.

Исследование и результаты проекта могут лечь в основу разработок истории и культуры народов Центральной Азии в аспекте религиозного мировоззрения (суфизм). Проект гуманитарного направления, технико-экономических показателей не имеет.

Жобаның зерттеуі мен нәтижелері діни дүниетаным (сопылық) аспектісінде Орталық Азия халықтарының тарихы мен мәдениетін дамытуға негіз бола алады. Гуманитарлық бағыттағы жобаның техникалық-экономикалық көрсеткіштері жоқ.

2024 г. – 2 этап реализации проекта, главными задачами которого являются: продолжение формирования Базы данных (подбор и анализ источников, специальной литературы) для разработки проекта, разработка запланированных разделов и подразделов по теме проекта, проведение научных командировок для работы в рукописных и библиотечных фондах Ташкента (Узбекистан), научного семинара по обсуждению результатов разработки проекта, написание научных, научно-популярных статей и апробация результатов на научных конференциях.

2024 ж. – жобаны іске асырудың 2 кезеңі, оның негізгі міндеттері: жобаны әзірлеу үшін Дерекқорды қалыптастыруды жалғастыру (дереккөздерді, арнайы әдебиеттерді іріктеу және талдау), жоба тақырыбы бойынша жоспарланған бөлімдер мен бөлімшелерді әзірлеу, Ташкент (Өзбекстан) қаласының қолжазба және кітапхана қорларында жұмыс істеу үшін ғылыми іссапарлар өткізу, жобаны әзірлеу нәтижелерін талқылау бойынша ғылыми семинар, ғылыми, ғылыми-көпшілік мақалалар жазу және ғылыми конференцияларға ғылыми баяндамамен қатысу.

нет

жоқ

Область применения – научные исследования, разработка специальных трудов и учебных пособий, преподавание в высших и средних учебных заведениях, разработка предложений и рекомендаций для Комитета по делам религий Министерства информации и общественного развития по совершенствованию религиозной политики и регулированию в сфере религиозной деятельности.

Қолдану саласы - ғылыми зерттеулер, арнайы еңбектер мен оқу құралдарын әзірлеу, жоғары және орта оқу орындарында оқыту, Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің Дін істері комитеті үшін діни саясатты жетілдіру және діни қызмет саласындағы реттеу бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу.

UDC indices
32.141.336 (574/575)
International classifier codes
21.15.47; 03.09.55; 03.81.37;
Key words in Russian
Политический суфизм; Казахстан; Центральная Азия; Сущность; История; Современность; Государство; Безопасность;
Key words in Kazakh
Саяси сопылық; Қазақстан; Орталық Азия; Мәні; Тарих; Қазіргі заман; Мемлекет; Қауіпсіздік;
Head of the organization Масимханулы Дукен Доктор филологических наук, профессор /
Head of work Каримова Рисалат-Биби Усмановна Доктор исторических наук / доцент