The object of research, development or design (in Russian) : Унифицированная искусственная иммунная система.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Біртұтас жасанды иммундық жүйе.

Aim of work (in Russian) : Целью данного проекта является разработка фундаментальных теоретических основ создания высокоэффективной интеллектуальной технологии управления сложными динамическими объектами промышленной автоматизации и диагностики оборудования в нефтегазовой отрасли на основе самосборки унифицированной искусственной иммунной системы (УИИС) с использованием нейроэндокринной системы (НЭС), способствующей повышению эффективности производства и оптимальному использованию производственных ресурсов.

Aim of work (in Kazakh) : Бұл жобаның мақсаты өндіріс тиімділігін арттыруға және өндірістік ресурстарды оңтайлы пайдалануға ықпал ететін нейроэндокриндік жүйені (НЭЖ) пайдалана отырып, біртұтас жасанды иммундық жүйені (БЖИЖ) өздігінен құрастыру негізінде мұнай-газ саласындағы жабдықтарды диагностикалау және өнеркәсіптік автоматтандырудың күрделі динамикалық объектілерін басқарудың жоғары тиімді интеллектуалды технологиясын құрудың іргелі теориялық негіздерін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : В проекте использовались следующие методы исследований: искусственный интеллект на основе биоинсперированных алгоритмов, теоретическая иммунология, эндокринология, биофизика, хемометрика, молекулярная биология, теория автоматического управления, системный анализ, оптимизационные подходы, информационные технологии и методы машинного обучения, технологий Big Data, статистическая обработка данных.

Методы исследования (на казахском) : Жобада келесі зерттеу әдістері қолданылды: биоженделген алгоритмдерге негізделген жасанды интеллект, теориялық иммунология, эндокринология, биофизика, хемометрия, молекулалық биология, автоматты басқару теориясы, жүйелік талдау, оңтайландыру тәсілдері, ақпараттық технологиялар және машиналық оқыту әдістері, Big Data технологиялары, статистикалық деректерді өңдеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Разработаны фундаментальные теоретические основы для создания инновационной технологии синтеза интеллектуальной системы управления сложными динамическими объектами промышленной автоматизации на основе самосборки унифицированной искусственной иммунной системы (УИИС) с использованием нейроэндокринной системы (НЭС). 2. Произведен анализ состояния и перспективы развития промышленного искусственного интеллекта (ИИ) на основе нейроэндокринно-иммунологического взаимодействия. Осуществлена постановка задачи исследования. 3. Разработаны методы интеграции нейроэндокринных алгоритмов с унифицированной искусственной иммунной системой, построенной на основе модифицированных алгоритмов искусственных иммунных систем (ИИС). 4. Разработан модифицированный нейро-иммунный алгоритм на языке Python для прогнозирования поведения сложной динамической системы управления. 5. Разработан модифицированный нейро-эндокринный алгоритм на языке Python для реализации нейроэндокринной подсистемы и последующей интеграции с унифицированной искусственной иммунной системой. Новизна полученных научных результатов заключается в создании технологии самосборки УИИС, состоящей из модифицированных алгоритмов ИИС и нейро и эндокринных подсистем регуляции для поддержания гомеостаза в интеллектуальной системе управления сложными объектами и диагностики оборудования на основе эффективной обработки динамических многомерных производственных данных и прогнозирования поведения системы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Нейроэндокриндік жүйені пайдалана отырып БЖИЖ өздігінен құрастыру негізінде өнеркәсіптік автоматтандырудың күрделі динамикалық объектілерін мен жабдықтарды диагностикалаудың интеллектуалды басқару жүйесін синтездеудің инновациялық технологиясының іргелі теориялық негіздері әзірленді. 2. Нейроэндокриндік-иммунологиялық өзара әрекеттесу негізінде өндірістік ЖИ даму жағдайы мен болашағы талданды. Зерттеу міндетін қою жүзеге асырылды. 3. Модификацияланған ЖИЖ алгоритмдері негізінде құрылған БЖИЖ нейроэндокриндік алгоритмдерді біріктіру әдістері әзірленді. 4. Күрделі динамикалық басқару жүйесінің әрекетін болжау үшін Python тіліндегі модификацияланған нейро-иммундық алгоритм әзірленді. 5. Нейроэндокриндік ішкі жүйені іске асыру және біртұтас жасанды иммундық жүйемен кейіннен интеграциялау Python тіліндегі үшін модификацияланған нейро-эндокриндік алгоритм әзірленді. Алынған ғылыми нәтижелердің жаңалығы динамикалық көпөлшемді өндірістік деректерді тиімді өңдеуге және жүйе әрекетін болжауға негізделген күрделі объектілер мен жабдықты диагностикалауға негізделген интеллектуалды басқару жүйесінде гомеостазды қолдау үшін модификацияланған ЖИЖ алгоритмдерінен және нейро және эндокриндік реттеудің ішкі жүйелерінен тұратын біртұтас жасанды иммундық жүйені өздігінен құрастыру технологиясын жасау болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Новые теоретические положения, описывающие инновационную интеллектуальную технологию унифицированной искусственной иммунной системы с нейроэндокринной регуляцией гомеостаза для управления сложными объектами нефтегазовой отрасли; методика исследования эффективности модифицированных нейроэндокринных алгоритмов; методика проведения аналитически-экспериментальных исследований по интеграции нейроэндокринных алгоритмов с УИИС; методика создания базы данных с реальных промышленных объектов нефтегазовой отрасли и рекомендации по ее оптимизации.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Мұнай-газ өнеркәсібіндегі күрделі объектілерді басқару үшін гомеостаздың нейроэндокриндік реттелуі бар біртұтас жасанды иммундық жүйенің инновациялық интеллектуалды технологиясын сипаттайтын жаңа теориялық принциптер; модификацияланған нейроэндокриндік алгоритмдердің тиімділігін зерттеу әдістемесі; нейроэндокриндік алгоритмдер мен БЖИЖ біріктіру бойынша аналитикалық және эксперименттік зерттеулер жүргізу әдістемесі; мұнай-газ саласындағы нақты өнеркәсіптік объектілерден мәліметтер базасын құру әдістемесі және оны оңтайландыру бойынша ұсыныстар.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген.

Efficiency (in Russian) : Эффективность заключается в снижении отказов и простоя оборудования за счёт своевременного прогнозирования аварийных ситуаций на основе унифицированной искусственной иммунной системы.

Efficiency (in Kazakh) : Бұл біртұтас жасанды иммундық жүйе негізінде төтенше жағдайларды уақтылы болжау есебінен жабдықтың істен шығуы мен тоқтап қалуын азайтудың тиімділігі болып табылады.

Field of application (in Russian) : Областью применения являются системы управления сложными объектами промышленной автоматизации в нефтегазовой отрасли.

Field of application (in Kazakh) : Қолдану аясы мұнай-газ саласындағы күрделі өнеркәсіптік автоматтандыру объектілерін басқару жүйелері болып табылады.