The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования и разработки являются наночастицы хитозана, модифицированные ПЭГ-дихлор-триазином, для целевой доставки противотуберкулезных препаратов (изониазид, рифампицин) с антиоксидантами (витамин C и N-ацетилцистеин).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Туберкулезге қарсы препараттарды (изониазид, рифампицин) антиоксиданттармен (С витамині және N-ацетилцистеин) мақсатты жеткізу үшін ПЭГ-дихлор-триазинмен модификацияланған хитозан нанобөлшектері зерттеу және әзірлеу объектісі болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта заключается в разработке наноносителей используя производные полисахаридов и их комплексы (хитозан, геллан) для транспортировки противотуберкулезных препаратов (изониазида, рифампицина и др.).

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты – туберкулезге қарсы препараттарды (изониазид, рифампицин және т.б.) тасымалдау үшін полисахарид туындыларын және олардың кешендерін (хитозан, геллан) пайдалана отырып, нанотасымалдағыштарды әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Каждый этап исследования проведен с использованием современного оборудования, такого как атомно-силовой и сканирующий электронный микроскоп, лазерный анализатор размера частиц и анализатор дзета-потенциала, высокоэффективный жидкостной хроматограф, ИК фурье-спектрометр и UV/Vis - спектрофотометр, термогравиметрический анализ и дифференциальная сканирующая калориметрия и другие.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеудің әрбір кезеңі атомдық күш және сканерлеуші электрондық микроскопия, лазерлік бөлшектердің өлшемдерінің анализаторы және дзета потенциал анализаторы, жоғары тиімді сұйық хроматограф , ИҚ спектрометрі және UV/Vis спектрофотометр, термогравиметриялық талдау және дифференциалды сканерлеу калориметриясы және т.б.сияқты заманауи жабдықты қолдану арқылы жүзеге асырылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые предложен метод синтеза наночастиц на основе хитозана с использованием ПЭГ-дихлор-триазина для модификации их поверхности. Этот подход обеспечивает улучшение биосовместимости и пролонгирование циркуляции наночастиц в организме за счет снижения их распознавания иммунной системой. Применение ПЭГ-дихлор-триазина позволяет ковалентно связывать ПЭГ с поверхностью наночастиц, что повышает их стабильность и предотвращает агрегацию. Метод также позволяет точно регулировать размер и поверхностные свойства частиц, делая их перспективными для целевой доставки лекарственных препаратов, включая противотуберкулезные средства.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алғаш рет хитозан негізіндегі нанобөлшектердің бетін өзгерту үшін ПЭГ-дихлоротриазинді қолдану арқылы синтездеу әдісі ұсынылды. Бұл тәсіл биоүйлесімділікті жақсартады және олардың иммундық жүйе тарапынан танылуын азайту арқылы организмдегі нанобөлшектердің айналымын ұзартады. ПЭГ-дихлоротриазинді қолдану хитозан нанобөлшектерінің бетіне ковалентті түрде байланыстыруға мүмкіндік береді, бұл олардың тұрақтылығын арттырады және агрегацияны болдырмайды. Бұл әдіс сонымен қатар бөлшектердің мөлшері мен беткі қасиеттерін дәл бақылауға мүмкіндік береді, бұл оларды препараттарды, соның ішінде туберкулезге қарсы препараттарды мақсатты жеткізу үшін перспективалы етеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные конструктивные и технико-экономические показатели данного проекта включают разработку способа синтеза наночастиц хитозана, иммобилизованных противотуберкулезными препаратами изониазидом и рифампицином, с использованием метода ионотропного гелеобразования. Оптимизация процесса синтеза была проведена методом центрального составного дизайна с учетом факторов, таких как концентрация хитозана и ПТП, рН среды и другие параметры, влияющие на характеристики наночастиц, включая средний размер, индекс полидисперсности (PDI) и ζ-потенциал. В результате были получены стабильные наночастицы с высоким содержанием лекарства (более 20%) и заданным размером. ПЭГилированные наночастицы хитозана, нагруженные изониазидом, имели средний размер 171,4 ±5,9 нм, а плацебо-наночастицы — 127,6±4,2 нм. В проекте проведены ключевые эксперименты с использованием полисахаридов (хитозана) для создания эффективных наноносителей ПТП, включая включение N-ацетилцистеина и витамина C для подавления роста резистентных культур M. tuberculosis.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бұл жобаның негізгі конструкторлық және техника-экономикалық көрсеткіштеріне ионотропты гельдеу әдісін қолдана отырып, туберкулезге қарсы препараттар изониазид пен рифампицинмен иммобилизацияланған хитозан нанобөлшектерін синтездеу әдісін жасау кіреді. Синтез процесін оңтайландыру хитозан мен ТҚП концентрациясы, ортаның рН және орташа өлшемді, полидисперстілік индексін (PDI) және ζ потенциалды қоса алғанда, нанобөлшектердің сипаттамаларына әсер ететін басқа параметрлерді ескере отырып, орталық композиттік дизайн арқылы жүзеге асырылды. Нәтижесінде дәрілік заттың енгізу дәрежесі жоғары (20%-дан астам) және берілген өлшемі бар тұрақты нанобөлшектер алынды. Изониазидпен жүктелген ПЭГтелген хитозан нанобөлшектерінің орташа өлшемі 171,4 ± 5,9 нм, ал плацебо нанобөлшектерінің орташа өлшемі 127,6 ± 4,2 нм болды. Жоба төзімді M. tuberculosis дақылдарының өсуін тежеу ​​үшін N-ацетилцистеин мен С витаминін біріктіруді қоса, тиімді ТҚП нанотасымалдаушыларын жасау үшін полисахаридтерді (хитозан) пайдалана отырып, негізгі эксперименттер жүргізді.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Эффективность разработанных наночастиц на основе хитозана, иммобилизованных противотуберкулезными препаратами изониазидом и рифампицином, подтверждена высокой стабильностью и оптимальными физико-химическими характеристиками, достигнутыми путем оптимизации синтеза. Метод ионотропного гелеобразования позволил получить наночастицы с заданным размером, узким распределением (низкий индекс полидисперсности) и высоким содержанием активного вещества, что обеспечивает пролонгированное высвобождение препарата и повышает его терапевтическую эффективность. Включение антиоксидантов, таких как N-ацетилцистеин и витамин C, дополнительно усиливает эффективность системы, способствуя подавлению роста резистентных штаммов M. tuberculosis и снижая окислительный стресс в очаге инфекции.

Efficiency (in Kazakh) : Изониазид және рифампицин сияқты туберкулезге қарсы препараттармен иммобилизацияланған хитозан негізінде әзірленген нанобөлшектердің тиімділігі синтезді оңтайландыру жолымен қол жеткізілген жоғары тұрақтылықпен және оңтайлы физикалық-химиялық сипаттамалармен расталған. Ионотроптық гель түзу әдісі берілген өлшемді, тар таралымды (төмен полидисперстік индексі) және белсенді заттың жоғары құрамы бар нанобөлшектерді алуға мүмкіндік берді, бұл препараттың ұзақ босатылуын қамтамасыз етеді және оның терапевтік тиімділігін арттырады. N-ацетилцистеин және С витамині сияқты антиоксиданттарды қосу M. tuberculosis резистентті штаммдарының өсуін тежеуге және инфекция ошағындағы тотығу стресін төмендетуге ықпал ете отырып, жүйенің тиімділігін қосымша күшейтеді.

Field of application (in Russian) : Результаты исследований, проведенных по синтезу наночастиц полисахаридов и изучению воздействия различных факторов на их физико-химические свойства и стабильность, представляют значительный интерес для основ химии полимеров и нанотехнологии.

Field of application (in Kazakh) : Полисахаридтердің нанобөлшектерін синтездеу және олардың физикалық-химиялық қасиеттері мен тұрақтылығына әртүрлі факторлардың әсерін зерттеу бойынша жүргізілген зерттеулердің нәтижелері полимерлер химиясы мен нанотехнология негіздері үшін айтарлықтай қызығушылық тудырады.