The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования явились специализированные шоколадные изделия на основе козьего и верблюжьего молока, обогащенные комплексом биологически активных ингредиентов, для здорового питания.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері ретінде салауатты тамақтануға арналған ешкі және түйе сүті негізінде жасалған, биологиялық белсенді ингредиенттер кешенімен байытылған мамандандырылған шоколад өнімдері алынды.

Aim of work (in Russian) : Разработка научных основ создания нового специализированного шоколада диетического профилактического питания, с национальным содержанием, на основе комбинации сухого козьего и верблюжьего молока, с добавлением комплекса биологически активных ингредиентов, являющихся алиментарными факторами повышения иммунитета и оптимизации нутритивного статуса населения.

Aim of work (in Kazakh) : Иммунитетті арттырудың және халықтың нутритивтік статусын оңтайландырудың алиментарлық факторлары болып табылатын биологиялық белсенді ингредиенттер кешенін қоса отырып, ұлттық құрамы бар диеталық профилактикалық тамақтануға арналған жаңа мамандандырылған шоколад түрлерін жасаудың ғылыми негіздерін әзірлеу

Методы исследования (на русском) : В целях обоснования подбора сырьевых материалов проработаны научные данные по содержанию минорных биологически активных веществ. Проанализирована зарубежная научная литература, которая соответствует направлению проводимых исследований. Поиск научных работ проводили с использованием таких платформ, как Scopus, ScienceDirect, MDPI, PubMed и Google Scholar. Для поиска данных использовали поисковые запросы по следующим ключевым словам и словосочетаниям: functional chocolate (функциональный шоколад), goat milk (козье молоко), camel milk (верблюжье молоко), healthy food (здоровое питание), fortification (фортификация), bioactive components (биологически активные компоненты), omega-3 fatty acids (омега-3 жирные кислоты), freeze-dried berries (сублимированные ягоды). Для определения оптимальных уровней вносимых биологически активных ингредиентов разработаны лабораторные партии шоколада с различным содержанием молочной составляющей, а также применяемых биологически активных ингредиентов. При разработке технологии производства специализированного шоколада применялись такие технологические приемы, как измельчение используемых, согласно рецептуре, сырьевых материалов, конширование шоколадной массы для приобретения необходимых качеств и свойств продукта, темперирование с целью перекристаллизации какао-масла в шоколаде, формование, завертку и упаковку готовых шоколадных изделий.

Методы исследования (на казахском) : Шикізат материалдарын таңдауды ғылыми негіздеу мақсатында құрамында аз мөлшерде болатын биологиялық белсенді заттар бойынша ғылыми мәліметтер өңделді. Зерттеу бағытына сәйкес келетін шетелдік ғылыми әдебиет талданып, ғылыми жұмыстарды іздеу Scopus, ScienceDirect, MDPI, PubMed және Google Scholar сияқты платформаларда жүргізілді. Мәліметтерді іздеу үшін келесі түйін сөздер мен сөз тіркестері қолданылды: functional chocolate (функционалдық шоколад), goat milk (ешкі сүті), camel milk (түйе сүті), healthy food (салауатты тағам), fortification (фортификация), bioactive components (биологиялық белсенді компоненттер), omega-3 fatty acids (омега-3 май қышқылдары), freeze-dried berries (мұздатылған кептірілген жидектер). Биологиялық белсенді ингредиенттердің оңтайлы деңгейлерін анықтау үшін әртүрлі сүт құрамымен және қолданылатын биологиялық белсенді ингредиенттердің мөлшерімен шоколад өнімдерінің зертханалық партиялары әзірленді. Мамандандырылған шоколад өндірісінің технологиясын әзірлеу кезінде шикізат материалдарын ұнтақтау, шоколад массасын қажетті қасиеттері мен сапасын алу үшін коншалау, шоколадтағы какао майын қайта кристалдандыру мақсатында темперлеу, қалыптау, орау және дайын шоколад өнімдерін қаптау сияқты технологиялық әдістер қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проработаны научные данные по химическому составу, показателям пищевой и биологической ценности используемых сырьевых материалов, в частности, сухого козьего и верблюжьего молока, а также применяемых в исследовании биологически активных ингредиентов. Научно обоснован выбор используемого сырья для производства специализированного шоколада диетического профилактического питания. Отработаны технологические режимы производства специализированного шоколада с использованием различных соотношений сухого козьего и верблюжьего молока, также вносимых биологически активных ингредиентов, с целью определения оптимальных доз и этапов внесения указанных компонентов. Научную новизну проекта определяет абсолютно новый состав специализированного шоколада для здорового питания. Кроме того, принципиальной научной новизной исследования является обогащение специализированного шоколада для здорового питания различными биологически активными ингредиентами, в частности, экстрактом ресвератрола, омега-3 жирными кислотами, а также сублимированными ягодами.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қолданылатын шикізат материалдарының, атап айтқанда, құрғақ ешкі мен түйе сүтінің, сондай-ақ зерттеуде қолданылатын биологиялық белсенді ингредиенттердің химиялық құрамы, тағамдық және биологиялық құндылық көрсеткіштері бойынша ғылыми мәліметтер өңделді. Диеталық профилактикалық бағыттағы мамандандырылған шоколад өндіру үшін қолданылатын шикізатты таңдау ғылыми негізделді. Мамандандырылған шоколад өндірісінде әртүрлі пропорциядағы құрғақ ешкі және түйе сүтін, сондай-ақ биологиялық белсенді ингредиенттерді қосу технологиялық режимдері зерттеліп, аталған компоненттердің оңтайлы дозалары мен қосу кезеңдерін анықталды. Жобаның ғылыми жаңалығы – бұл денсаулыққа пайдалы тамақтануға арналған мамандандырылған шоколадтың мүлдем жаңа құрамы. Сонымен қатар, зерттеудің ғылыми жаңалығы денсаулыққа пайдалы шоколадты әртүрлі биологиялық белсенді ингредиенттермен, атап айтқанда, ресвератрол экстрактымен, омега-3 май қышқылдарымен және мұздатылған кептірілген жидектермен байыту болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Конструктивные показатели: - Используемые нетрадиционные виды молока - козье и верблюжье молоко. Данные виды молочного сырья выбраны за счет их уникальных питательных и лечебно-профилактических свойств (высокое содержание белка, витаминов и минералов, а также низкая аллергенность). - Состав и структура шоколада: оптимизированный состав с добавлением биологически активных ингредиентов, таких антиоксиданты (например, ресвератрол), омега-3 жирные кислоты, сублимированные ягоды, а также улучшенные молочные компоненты для повышения биологической ценности. - Технологические особенности: включение нестандартных ингредиентов требует разработки специфических процессов производства, таких как дозировка и интеграция активных компонентов, соблюдение температурных режимов и других технологических параметров. - Органолептические характеристики: создание шоколада с оптимальными вкусом, ароматом и текстурой, который будет подходить для массового потребления. Технико-экономические показатели: - Производственные мощности: необходимое оборудование для производства шоколада, включая линии смешивания, темперирования шоколада и упаковки были арендованы в специализированном цехе по выпуску шоколада при Казахской академии питания. - Экономическая эффективность: стоимость производства: анализ затрат на сырьё (козье и верблюжье молоко, биологически активные добавки, другие ингредиенты) и аренду оборудования.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Конструктивтік көрсеткіштер: Қолданылатын дәстүрлі емес сүт түрлері – ешкі және түйе сүті. Бұл сүт шикізатының түрлері олардың ерекше қоректік және емдік-профилактикалық қасиеттеріне байланысты таңдалған (ақуыз, дәрумендер және минералдар мөлшерінің жоғары болуы, сонымен қатар аллергенділігінің төмендігі). Шоколадтың құрамы мен құрылымы: биологиялық белсенді ингредиенттер, мысалы, антиоксиданттар (ресвератрол), омега-3 май қышқылдары, мұздатылған кептірілген жидектер және биологиялық құндылығын арттыруға арналған жетілдірілген сүт компоненттері қосылған оңтайландырылған құрам. Технологиялық ерекшеліктер: стандартты емес ингредиенттердің қосылуы белсенді компоненттерді дозалау және енгізу, температуралық режимдерді сақтау және басқа да технологиялық параметрлерді қамтитын ерекше өндіріс процестерін әзірлеуді талап етеді. Органолептикалық сипаттамалары: шоколадтың дәмі, хош иісі және құрылымын оңтайлы деңгейге жеткізіп, оны жаппай тұтынуға бейімдеу. Техникалық-экономикалық көрсеткіштер: Өндірістік қуаттылықтар: шоколад өндіруге қажетті жабдықтар, оның ішінде араластыру, шоколадты темперлеу және қаптау желілері Қазақ тағамтану академиясының шоколад шығару цехынан жалға алынған. Экономикалық тиімділігі: өндіріс құны: шикізат шығындары (ешкі және түйе сүті, биологиялық белсенді қоспалар, басқа ингредиенттер) мен жабдықтарды жалға алу шығындарының талдау.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Проект имеет высокую эффективность в плане научных инноваций, технологической оптимизации, улучшения экономических показателей за счет использования местных сырьевых ресурсов и удовлетворения растущего спроса на здоровое питание. Он также играет важную социальную роль в улучшении здоровья населения и поддержке национальной экономики через решение вопросов импортозамещения и рационального природопользования.

Efficiency (in Kazakh) : Жоба ғылыми инновациялар, технологиялық оңтайландыру, жергілікті шикізат ресурстарын пайдалану арқылы экономикалық көрсеткіштерді жақсарту және салауатты тамақтануға арналған өнімдерге деген өсіп келе жатқан сұранысты қанағаттандыру тұрғысынан жоғары тиімділікке ие. Сондай-ақ, бұл жоба халықтың денсаулығын жақсарту және импортты алмастыру мен табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануды шешу арқылы ұлттық экономиканы қолдауда маңызды әлеуметтік рөл атқарады.

Field of application (in Russian) : Пищевая промышленность, сельскохозяйственная биотехнология, нутрициология.

Field of application (in Kazakh) : Азық-түлік өнеркәсібі, ауыл шаруашылығы биотехнологиясы, нутрициология.