The object of research, development or design (in Russian) : Студенты уровня бакалавриата медицинского, гуманитарного и технического направлении обучения.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Бакалавриат студенттері, оқытудың медициналық, гуманитарлық және техникалық бағыттары.

Aim of work (in Russian) : Изучение уровня грамотности в вопросах здоровья обучающихся высших учебных заведений Республики Казахстан для совершенствования подходов к продвижению и укреплению здоровья молодежи.

Aim of work (in Kazakh) : Жастар денсаулығын ілгерілету және нығайту тәсілдерін жетілдіру үшін Қазақстан Республикасы Жоғары оқу орындары білім алушыларының денсаулық мәселелеріндегі сауаттылық деңгейін зерделеу.

Методы исследования (на русском) : Исследование включало статистический анализ в R-studio (версия 1.2.5033). Статистическая значимость считалась при двустороннем p < 0,01. Проведен описательный анализ. Для сравнения показателей общей грамотности по здоровью между образовательными программами использовались ANOVA и тест Тьюки (Tukey's HSD). Влияющие на общую, цифровую, вакцинационную и навигационную грамотность факторы определялись двусторонней пошаговой линейной регрессией, оптимизирующей модель путем отбора значимых переменных. Для оценки влияния грамотности по здоровью на образ жизни и поведение студентов Астаны и Алматы применялись корреляционный и регрессионный анализы. Корреляционный анализ оценивал взаимосвязи между грамотностью и поведением студентов, регрессионный — ключевые факторы, влияющие на здоровье. Значимость оценивалась на уровне p < 0,05. Основной метод — регрессия наименьших квадратов (OLS), учитывающая коррекцию по влияющим факторам.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу R-studio-да статистикалық талдауды қамтыды (1.2.5033 нұсқасы). Статистикалық маңыздылық екі жақты p < 0,01 кезінде қарастырылды. Сипаттамалық талдау жүргізілді. Білім беру бағдарламалары арасындағы жалпы сауаттылық көрсеткіштерін салыстыру үшін ANOVA және Tukey 's HSD тесті (Tukey' s HSD) қолданылды. Жалпы, цифрлық, вакцинация және навигациялық сауаттылыққа әсер ететін факторлар маңызды айнымалыларды таңдау арқылы модельді оңтайландыратын екі жақты қадамдық сызықтық регрессиямен анықталды. Денсаулық сауаттылығының Астана мен Алматы студенттерінің өмір салты мен мінез-құлқына әсерін бағалау үшін корреляциялық және регрессиялық талдаулар қолданылды. Корреляциялық талдау сауаттылық пен студенттердің мінез — құлқы арасындағы байланысты бағалады, регрессия денсаулыққа әсер ететін негізгі факторлар болып табылады. Маңыздылығы p < 0,05 деңгейінде бағаланды. Негізгі әдіс-әсер етуші факторларды түзетуді ескеретін ең кіші квадраттардың регрессиясы (OLS).

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые были определены факторы, влияющие на уровень общей грамотности в отношении здоровья среди студентов: возраст, курс обучения, полная семья, владение навыкам оказания неотложной помощи, ограниченные финансовые возможности в обеспечении себя медицинскими обследованиями, техническая направленность обучения, обращение за неотложной помощью, городская местность проживания, проживание в общежитиях. Также, определены сферы поведения в отношении здоровья, на которые влияет уровень грамотности в отношении здоровья: курение, самооценка здоровья, наличие хронических заболеваний, посещение врача, пропуски занятий, мнение о вакцинации. Результаты показали, что студенты имеют в среднем высокий уровень грамотности в отношении вакцинации (84,74 балла). Большинство студентов согласились с важностью (83,4%), безопасностью (79,1%), эффективностью (80,9%) и религиозной совместимостью (77,8%) вакцин. Положительные убеждения значительно коррелировали с более высокими баллами грамотности. Поведение в отношении вакцинации, возраст, пол и место проживания показали различные ассоциации, при этом статус вакцинации и более высокий возраст показали положительную корреляцию. Положительные убеждения в отношении вакцинации были тесно связаны с более высокой грамотностью в отношении вакцинации среди обучающихся. Опубликованы в виде двух научных статей в журналах Vaccines (90%, Q1) и Healthcare (73%, Q2), а также в виде тезиса в 10-й Международной конференции AHLA.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Алғаш рет Студенттер арасындағы жалпы денсаулық сауаттылығының деңгейіне әсер ететін факторлар анықталды: жасы, оқу курсы, толық отбасы, шұғыл көмек көрсету дағдыларын меңгеру, медициналық тексерулермен өзін-өзі қамтамасыз етудегі шектеулі қаржылық мүмкіндіктер, Оқытудың техникалық бағыты, шұғыл көмекке жүгіну, қалалық жер, жатақханаларда тұру. Сондай-ақ, денсаулыққа қатысты сауаттылық деңгейі әсер ететін мінез-құлық салалары анықталды: темекі шегу, денсаулықты өзін-өзі бағалау, созылмалы аурулардың болуы, дәрігерге бару, сабақтан қалмау, вакцинация туралы пікір. Нәтижелер студенттердің вакцинацияға қатысты орта есеппен сауаттылық деңгейі жоғары екенін көрсетті (84,74 ұпай). Студенттердің көпшілігі вакциналардың маңыздылығымен (83,4%), қауіпсіздігімен (79,1%), тиімділігімен (80,9%) және діни үйлесімділігімен (77,8%) келісті. Оң сенімдер жоғары сауаттылық ұпайларымен айтарлықтай байланысты болды. Вакцинацияның мінез-құлқы, Жасы, жынысы және тұрғылықты жері әртүрлі бірлестіктерді көрсетті, вакцинация мәртебесі мен жоғары жас оң корреляцияны көрсетті. Вакцинацияға қатысты оң сенімдер білім алушылар арасында вакцинацияға қатысты жоғары сауаттылықпен тығыз байланысты болды. Vaccines (90%, Q1) және Healthcare (73%, Q2) журналдарында екі ғылыми мақала түрінде, сондай-ақ Ahla 10-шы халықаралық конференциясында тезис түрінде жарияланған.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Определены социальные, экономические, демографические и биологические факторы, влияющие на уровень грамотности в вопросах здоровья студентов. Определено влияние грамотности в вопросах здоровья на образ жизни и поведение в отношении здоровья у обучающихся вузов РК. Так в целом, по результатам исследования 1042 студентов медицинских вузов с использованием инструмента HLS19-Q12 для оценки уровня медицинской грамотности среди факторов влияющие на уровень МГ оказались пол, возраст, финансовая обеспеченность, а также самооценка своего социального статуса. Стоит отметить что недостаточный и проблематичные уровни МГ также ассоциированы со степенью вовлеченности в физическую активность. Среди студентов всех направлений в исследовании приняли участие 3230 студентов из различных регионов Казахстана. В целом 62,8% студентов имели высокий уровень медицинской грамотности. Низкий уровень HL был у 4,3% студентов, а 11,5% имели проблемный уровень; среди студентов инженерных специальностей доля этих уровней оказалась выше (5,3% и 14,9% соответственно). Позитивные убеждения коррелируют с более высокими показателями грамотности, а также с предыдущим статусом вакцинации и возрастом, которые положительно связаны с уровнем грамотности. Студенты с высоким уровнем грамотности чаще участвуют в профилактических мероприятиях и проявляют более положительное отношение к вакцинации.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Студенттердің денсаулығы мәселелеріндегі сауаттылық деңгейіне әсер ететін әлеуметтік, экономикалық, демографиялық және биологиялық факторлар анықталды. ҚР жоғары оқу орындарының білім алушыларының өмір салты мен денсаулығына қатысты мінез-құлқына Денсаулық мәселелеріндегі сауаттылықтың әсері анықталды. Жалпы, зерттеу нәтижелері бойынша Медициналық сауаттылық деңгейін бағалау үшін HLS19-Q12 құралын қолдана отырып, медициналық жоғары оқу орындарының 1042 студенті мг деңгейіне әсер ететін факторлар жынысы, жасы, қаржылық қамтамасыз етілуі, сондай-ақ олардың әлеуметтік мәртебесін өзін-өзі бағалау болып шықты. Айта кету керек, мг жеткіліксіз және проблемалық деңгейлері физикалық белсенділікке қатысу дәрежесімен байланысты. Барлық бағыттағы студенттер арасында зерттеуге Қазақстанның түрлі өңірлерінен 3230 студент қатысты. Жалпы студенттердің 62,8% - медицинской медициналық сауаттылық деңгейі жоғары болды. Студенттердің 4,3% - студентов HL деңгейі төмен болды, ал 11,5% - проблем проблемалық деңгей болды; инженерлік студенттер арасында бұл деңгейлердің үлесі жоғары болды (сәйкесінше 5,3% және 14,9%). Позитивті сенімдер сауаттылықтың жоғары көрсеткіштерімен, сондай-ақ алдыңғы вакцинация мәртебесімен және сауаттылық деңгейімен оң байланысты жаспен байланысты. Сауаттылығы жоғары студенттер профилактикалық шараларға жиі қатысады және вакцинацияға оң көзқараспен қарайды.

Level of implementation (in Russian) : нет

Level of implementation (in Kazakh) : жоқ

Efficiency (in Russian) : Эффективность будет оценена по окончании выполнения всех запланированных работ за три года.

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділік үш жыл ішінде барлық жоспарланған жұмыстарды орындау аяқталғаннан кейін бағаланады.

Field of application (in Russian) : Целевыми потребителями будут организации высшего образования и школы здоровья в организациях первичной медико-санитарной помощи. Все материалы, а также разработанные учебно-методические комплексы будут применяться в учебном процессе, также будут доступны для преподавателей и обучающихся НАО «МУК».

Field of application (in Kazakh) : Нысаналы тұтынушылар жоғары білім беру ұйымдары мен алғашқы медициналық-санитарлық көмек ұйымдарындағы денсаулық мектептері болады. Барлық материалдар, сондай-ақ әзірленген оқу-әдістемелік кешендер оқу процесінде қолданылатын болады, сондай-ақ "МУК"КЕАҚ оқытушылары мен білім алушылары үшін қолжетімді болады.