The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является компоновка гидротурбин, представляющая собой совокупность параметров и характеристик, которые определяют эффективность их работы в составе качественным и количественным параметрам, влияющим на производительность, надёжность, устойчивость, а также долговечность гидротурбин в различных условиях эксплуатации.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі гидротурбиналардың орналасуы болып табылады, бұл олардың жұмысының тиімділігін өнімділікке, сенімділікке, тұрақтылыққа, сондай-ақ әртүрлі пайдалану жағдайларындағы гидротурбиналардың беріктігіне әсер ететін сапалық және сандық параметрлерге анықтайтын параметрлер мен сипаттамалардың жиынтығы.

Aim of work (in Russian) : Целью исследования является определение оптимальных параметров способствующих повышению качественных и количественных характеристик компоновки гидротурбин, при принятых расходах рабочей жидкости, снижению износа деталей и обеспечению стабильной работы турбины.

Aim of work (in Kazakh) : Зерттеудің мақсаты гидротурбиналардың орналасуының сапалық және сандық сипаттамаларын арттыруға, жұмыс сұйықтығының қабылданған шығындарымен, бөлшектердің тозуын азайтуға және турбинаның тұрақты жұмысын қамтамасыз етуге ықпал ететін оңтайлы параметрлерді анықтау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования включают в себя теоретические расчеты, компьютерное моделирование, изготовление опытных образцов компоновки, а также проведение экспериментальных испытаний на буровом стенде. Корректировка конструкции проводится на основе данных, полученных в процессе тестирования и анализа сходимости с теоретическими расчетами.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістеріне теориялық есептеулер, компьютерлік модельдеу, орналасудың прототиптерін жасау, сондай-ақ бұрғылау стендінде эксперименттік сынақтар жүргізу кіреді. Дизайнды түзету тестілеу және теориялық есептеулермен конвергенцияны талдау процесінде алынған мәліметтер негізінде жүзеге асырылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : На основание разработанной конструкторско-технологической документаций были изготовлены опытные образцы компоновки гидротурбин и алмазных бурильных головок. Изготовленные опытные образцы компоновки гидротурбин были направлены на комплексные испытания. Проведен сравнительный анализ полученных экспериментальных данных с теоретическими моделями и расчетами, с целью верификации расчетных методов и подтверждения их точности для прогнозирования эксплуатационных характеристик. За отчетный период с 01.01.24 по 30.06.24 гг: опубликована статья «Научно-технологические основы разработки месторождений подземных вод принудительным самоизливом» в журнале «Устойчивое развитие горных территорий» (авторы Мендебаев Т.Н., Смашов Н.Ж., Камбарбек Ж.К.), №1(59)2024, Т.16, стр.322-335. Процентиль по CiteScore Scopus – 67%. Подана и принята статья к опубликованию в декабре т.г (№2/2024) в журнал «Eurasian Mining». Процентиль по CiteScore Scopus – 59%. Статьи подгоовлены по теме грантового финансирования научных программ и проектов. Заказчик – Комитет науки МНВО РК. Поданы заявки на изобретения и получены патенты на изобретение. Новизна - конструктивные особенности гидротурбин, предусматривающие использования эффекта инжекции, реактивной силы истечения рабочей жидкости, создание дополнительного момента вращения статора в за трубном пространстве

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Әзірленген конструкторлық-технологиялық құжаттамалардың негізінде гидротурбиналар мен алмазды бұрғылау бастиектерінің орналасуының тәжірибелік үлгілері жасалды. Гидротурбиналарды құрастырудың өндірілген тәжірибелік үлгілері кешенді сынақтарға бағытталды. Есептеу әдістерін тексеру және пайдалану сипаттамаларын болжау үшін олардың дәлдігін растау мақсатында алынған эксперименттік деректерге теориялық модельдер мен есептеулермен салыстырмалы талдау жүргізілді. Есепті кезеңде 01.01.24-30.06.24 жж. аралығында: "Таулы аумақтарды орнықты дамыту" журналында "жер асты сулары кен орындарын мәжбүрлеп өздігінен төгу арқылы игерудің ғылыми-технологиялық негіздері" атты мақала жарияланды (авторлары Мендебаев Т.Н., Смашов Н. Ж., Қамбарбек Ж. К.), №1(59)2024, Т. 16, б.322-335. Citescore Scopus бойынша Процентиль-67%. Ағымдағы жылғы желтоқсанда (№2/2024) "Eurasian Mining"журналына жариялауға мақала берілді және қабылданды. Citescore Scopus бойынша Процентиль-59%. Мақалалар ғылыми бағдарламалар мен жобаларды гранттық қаржыландыру тақырыбы бойынша дайындалды. Тапсырыс беруші-ҚР ҰӘҚ Ғылым комитеті. Өнертабысқа өтінімдер берілді және патенттер алынды. Жаңалық-инъекция эффектісін, жұмыс сұйықтығының реактивті ағу күшін пайдалануды, құбыр кеңістігінде статорды айналдырудың қосымша сәтін құруды көздейтін гидротурбиналардың конструктивтік ерекшеліктері

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработанные образцы обладают улучшенными технико-экономическими показателями, такими как повышенная эффективность преобразования энергии рабочей жидкости в механическую работу и снижение затрат на эксплуатацию. Ключевыми конструктивными особенностями являются оптимизированные размеры и конструкция гидротурбин, адаптированные под разные диаметры и условия эксплуатации.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Әзірленген үлгілер жұмыс сұйықтығының энергиясын механикалық жұмысқа түрлендіру тиімділігін арттыру және пайдалану шығындарын азайту сияқты жақсартылған техникалық-экономикалық көрсеткіштерге ие. Негізгі дизайн ерекшеліктері-әр түрлі диаметрлер мен жұмыс жағдайларына бейімделген гидротурбиналардың оңтайландырылған өлшемдері мен дизайны.

Level of implementation (in Russian) : На этапе опытного внедрения подготовлены опытные образцы, проведены экспериментальные исследования. Полученные данные позволяют скорректировать техническую документацию и подтвердить пригодность разработанных компоновок для дальнейшего промышленного внедрения.

Level of implementation (in Kazakh) : Тәжірибелік енгізу кезеңінде тәжірибелік үлгілер дайындалды, эксперименттік зерттеулер жүргізілді. Алынған мәліметтер Техникалық құжаттаманы түзетуге және одан әрі өнеркәсіптік енгізу үшін әзірленген макеттердің жарамдылығын растауға мүмкіндік береді.

Efficiency (in Russian) : Ожидаемая эффективность заключается в повышении производительности и ресурса гидротурбин, сокращении времени бурения и снижении эксплуатационных затрат. Предварительные расчеты показывают значительную экономическую выгоду при внедрении оптимизированных конструкций.

Efficiency (in Kazakh) : Күтілетін тиімділік гидротурбиналардың өнімділігі мен ресурсын жақсарту, бұрғылау уақытын қысқарту және пайдалану шығындарын азайту болып табылады. Алдын ала есептеулер оңтайландырылған конструкцияларды енгізу кезінде айтарлықтай экономикалық пайданы көрсетеді.

Field of application (in Russian) : Результаты данного исследования применимы в горнодобывающей промышленности и бурении, где требуется высокая надежность и производительность гидротурбин при проведении алмазного бурения в сложных условиях.

Field of application (in Kazakh) : Бұл зерттеудің нәтижелері тау-кен өнеркәсібінде және бұрғылауда қолданылады, мұнда күрделі жағдайларда алмас бұрғылау кезінде гидротурбиналардың жоғары сенімділігі мен өнімділігі қажет.