The object of research, development or design (in Russian) : Некондиционные части слитка циркония и новая технология их обработки.

The object of research, development or design (in Kazakh) : цирконий құймасының стандартты емес бөлшектері және оларды өңдеудің жаңа технологиясы болып табылады

Aim of work (in Russian) : разработка и исследование новой инновационной технологии обработки некондиционных частей циркониевых слитков, при котором в обрабатываемом материале реализуются дополнительные сдвиговые и знакопеременные деформации, способствующие закрытию литейных дефектов и предотвращающие появление деформационных дефектов недопустимых в атомной промышленности, при одновременном улучшении структуры и свойств готового изделия – заглушек твэлов

Aim of work (in Kazakh) : цирконий құймаларының кондицияланбаған бөліктерін өңдеудің жаңа инновациялық технологиясын әзірлеу және зерттеу, соған сәйкес өңделетін материалда құю ақауларының жабылуына әсер ететін және дайын өнім-жылу бөлетін элементтер тығындарының құрылымы мен қасиеттерін жақсарта отырып, атом өнеркәсібінде жол берілмейтін деформациялық ақаулардың пайда болуын алдын алатын қосымша ығысу және ауыспалы деформациялар жүзеге асырылады.

Методы исследования (на русском) : Методы планирования эксперимента, Сканирующая электронная микроскопия (SEM), Дифракция обратно-рассеянных электронов (EBSD), испытание на растяжение, Метод конечных элементов (FEM), ренгеноструктурный анализ (XRD), рентгено-флуоресцентный анализ (XRF)

Методы исследования (на казахском) : Эксперименттік жобалау әдістері, сканерлеуші ​​электронды микроскопия (SEM), электронды кері шашырау дифракциясы (EBSD), созылу сынағы, соңғы элементтер әдісі (FEM), рентген сәулелерінің дифракциясы (XRD), рентгендік флуоресценция (XRF)

Obtained results and novelty (in Russian) : Предложена конструкция РКУ-матрицы с уменьшенным до 45 градусов углом стыка каналов и с помощью компьютерного моделирования был разработан и смоделирован новый инструмент и определены его оптимальные конструктивные параметры для наиболее эффективной обработки слитков циркония. На основании моделирования был изготовлен инструмент и проведено его экспериментальное опробование доказавшее эффективность способа. Также, для обработки циркониевого слитка впервые был применен другой метод ИПД – радиально сдвиговая прокатка, который тоже показал хорошие результаты. На основании проведенных исследований выведены комплексные рекомендации к внедрению в производство.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Каналдардың түйісу бұрышы 45 градусқа дейін төмендетілген ТКБ-матрицаның дизайны ұсынылды және компьютерлік модельдеуді қолдана отырып, жаңа құрал әзірленді, әрі модельденді және цирконий құймаларын тиімді өңдеу үшін оның оңтайлы дизайн параметрлері анықталды. Модельдеу негізінде құрал жасалды және әдістің тиімділігін дәлелдейтін эксперименттік сынақ жүргізілді. Сондай – ақ, цирконий құймасын өңдеу үшін алғаш рет ҚПД-ның тағы бір әдісі қолданылды-радиалды ығысу арқылы қақтау, ол да жақсы нәтиже көрсетті. Жүргізілген зерттеулер негізінде өндіріске енгізуге байланысты кешенді ұсынымдар шығарылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Технико-экономический эффект достигается за счет введения в оборот для изготовления высококачественных заглушек твэлов ранее не используемых для этого частей слитка. Интенсивная пластическая деформация в предлагаемом инструменте не только позволит залечить дефекты литья в материале, но и существенно улучшит структуру и свойства деталей, относительно произведенных по традиционной технологии. Улучшение структуры до УМЗ состояния повысит радиационную стойкость деталей. Все эти мероприятия позволят снизить себестоимость продукции и повысит её конкурентоспособность и повысят гибкость технологии. Внедрение позволит увеличить долю локализации отечественных компонентов при производстве топливных сборок, поставляемых на экспорт что также снизит себестоимость и зависимость от поставки комплектующих.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Техникалық-экономикалық тиімділікке жоғары сапалы жанармай штангасының тығындарын, бұрын бұл үшін пайдаланылмаған құйма бөліктерін өндіру үшін айналымға енгізу есебінен қол жеткізіледі. Ұсынылған құралдағы қатты пластикалық деформация материалдағы құю ақауларын емдеп қана қоймайды, сонымен қатар дәстүрлі технологиямен өндірілгенмен салыстырғанда бөлшектердің құрылымы мен қасиеттерін айтарлықтай жақсартады. Құрылымды UFG күйіне дейін жақсарту бөлшектердің сәулеленуге төзімділігін арттырады. Бұл шаралардың барлығы өнімнің өзіндік құнын төмендетуге және оның бәсекеге қабілеттілігін арттыруға және технологияның икемділігін арттыруға мүмкіндік береді. Енгізу экспортқа жеткізілетін отын құрастырмаларын өндіруде отандық құрамдас бөліктерді оқшаулау үлесін ұлғайтады, бұл сонымен қатар өзіндік құн мен жинақтауыштарды жеткізуге тәуелділікті азайтады.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) : Разрабатываемая технология производства высококачественных заглушек твэлов из некондиционных частей слитков в случае внедрения повысит эффективность использования циркония и снизит себестоимость вырабатываемой на АЭС электроэнергии

Efficiency (in Kazakh) : Құймалардың сапасыз бөліктерінен жоғары сапалы жанармай штангасының тығындарын өндіру бойынша әзірленіп жатқан технология, егер енгізілсе, цирконийді пайдалану тиімділігін арттырады және атом электр станцияларында өндірілетін электр энергиясының өзіндік құнын төмендетеді.

Field of application (in Russian) : ядерная энергетика

Field of application (in Kazakh) : ядролық энергетика