The object of research, development or design (in Russian) : В новом мировом процессе для формирования в Казахстане интеллектуальной нации одним из ключевых факторов является исследование особенностей изображения в художественных произведениях менталитета и природы, психологического состояния городских детей. Поэтому основным объектом проекта является изучение литературных произведений в сочетании с другими гуманитарными науками, раскрывающих судьбу подрастающего поколения, его психологические особенности, формирующиеся на стыке мировых культур. Также большое внимание уделяется изучению особенностей менталитета городских детей, отраженного в мировой литературе и казахской литературе.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстанның әлемдік жаңа даму үрдісінде интеллектуал ұлт қалыптастыру үшін басты ықпал ететін фактордың бірі қалалық балалардың менталитеті мен табиғатын, психологиялық хал-ахуалының көркем шығармада суреттеу ерекшелігін зерттеу маңызды мәнге ие екенін айтуға тиіспіз. Сондықтан қаланың қым-қуат тіршілігіндегі жас ұрпақтың тағдырын, жаһандық мәдениеттер тоғысындағы психологиялық ерекшелігін бейнелейтін әдеби шығармаларды басқа гуманитарлық ғылымдармен ұштастыра зерттеу жобаның негізгі нысаны. Сондай-ақ, әлемдік әдебиеттегі және қазақ әдебиетіндегі қалалық балалар менталитетіндегі ерекшелікті зерттеуге жете назар аударылады.

Aim of work (in Russian) : Исследуются посредством психоаналитического, эстетического, философского изучения быта городских детей в условиях глобального развития, изображенного в художественной прозе, гармонизация национальной ментальности и городской культуры, факторы, способствущие этому. Анализ изображения таких проблем, как социальная ситуация в городе, контактирование с представителями других этносов, многоязычие, смешанные школы, воспитание в семье, религия является основной целью проекта.

Aim of work (in Kazakh) : Көркем прозадағы қалалық балалардың жаһандық даму жағдайындағы тұрмыс-тіршілігін психоаналитикалық, эстетикалық және философиялық тұрғыда зерттеу арқылы ұлттық ментальдік пен қалалық мәдениеттің өзара үйлесімі мен оған ықпал ететін факторлар зерттеледі. Қаладағы әлеуметтік жағдайлар, түрлі ұлтпен араласу, көптілділік, аралас мектептер, отбасындағы тәрбие мен дін сияқты мәселелердің бейнеленуін талдап, түсіндіру жобаның мақсатын айқындайды.

Методы исследования (на русском) : В этом проекте мы использовали несколько методов изучения гуманитарных наук. Прежде всего, мы использовали герменевтический метод анализа текста. Для анализа типа персонажей в городской прозе основой является метод интерпретации текста. Мы также использовали метод компаративистского анализа художественного произведения. В ходе психоаналитического и эстетического исследования образа ребенка в зарубежной литературе и образа ребенка в казахской литературе сопоставлялись и анализировались сходства и различия в описании характера и судьбы ребенка.

Методы исследования (на казахском) : Бұл жобада гуманитарлық ғылымды зерттеудің бірнеше әдісін пайдаландық. Ең әуелі мәтінді талдаудың герменевтикалық әдісін қолдандық. Қалалық прозадағы кейіпкерлер типін талдау үшін мәтінді түсіндіру әдісі негіз болып табылады. Сонымен қатар көркем шығарманы компаративистік талдау әдісін қолдандық. Шетел әдебиетіндегі бала образы мен қазақ әдебиетіндегі бала образын психоаналитикалық, эстетикалық зерттеу барысында бала табиғатын, тағдырын суреттеудегі ұқсастықтар мен айырмашылықтар салыстыра талданды.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Согласно по изменению календарного плана в рамках темы проекта составлен и опубликован специально адаптированное, художественно-иллюстративное собрание произведений «Удивительная история» (adapted books) для уровня А-1, А2 детского сада и начальных классов. Сборник способствует овладению казахским языком и выразительному чтению текста для учащихся русских классов. Рассказы современных английских писателей, вошедшие в сборник, впервые переведены на казахский язык. 2. Новизна проекта – выявить формы дифференциции путем выбора реальности жизни писателя согласно социальной среде и эпохе, путем удаления реальности образа ребенка из жизни и перехода в мир художественного. Таким образом собирается создания полноценного образа, возвышающего от образа ребенка до самосостоятельного человека в художественном произведении. 3. В результате метода сравнительного и герменевтического анализа установлено, что язык произведений казахских писателей сложен для понимания ребенком, а в тексте использовано много старых архаичных слов и фразеологических оборотов. На примерах из литературных произведений проанализировано то, что произведения казахских писателей основаны на сухих рассуждениях и пропаганде, а не на описании события, интересующего ребенка. А в рассказах английской литературы преобладают элементы фантастики, соответствующие возрасту детей. Выяснилось, что рассказы английской литературы для детей близки к жанру сказок.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Күнтізбелік жоспарға енгізілген түзету бойынша жоба тақырыбы аясында балабақша мен бастауыш сыныптарға А-1, А2 деңгейіне арналған көркем иллюстративті арнайы бейімделген «Таңғажайып оқиға» атты (adapted books) көркем шығармалар жинағы құрастырылып, жарыққа шықты. Жинақ орыс сыныбының оқушыларына қазақ тілін меңгеруге және мәтінді мәнерлеп оқып үйренуге ықпал етеді. Жинаққа енген қазіргі ағылшын жазушыларының әңгімелері тұңғыш рет қазақ тіліне аударылды. 2. Жобаның жаңалығы - бала бейнесінің шындық өмірден алынып, көркем туындыдағы әлемге көшу арқылы қаламгердің өмір шындығын әлеуметтік орта мен дәуірге сай таңдап, саралану нысанын ашу. Сол арқылы көркем шығармадағы бала бейнесінен дербес тұлғаға биіктейтін толыққанды бейненің жасалуы жинақталады. 3. Компаративистік және герменевтикалық талдау әдісі нәтижесінде қазақ жазушыларының шығармаларының тілі бала түсінігіне ауыр, мәтінде көне архаизм сөздер мен фразеологиялық тіркес өте көп қолданылатыны анықталды. Қазақ жазушыларының шығармаларында баланы қызықтыратын оқиғаны суреттеуден гөрі құрғақ ақыл айту мен насихатқа құрылатыны, көп сөзділікке жол беретіні талданды. Ал, ағылшын әңгімелерінде балалардың жас ерекшелігіне сәйкес фантастикалық элементтері басым болып келеді. Ағылшын әдебиетінің балаларға арналған әңгімелері ертегі жанрына жақын екені айқындалды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты проекта позволят сформировать новые социальные и экономические инициативы. Результаты исследовании по проекту опубликованы в отечественных и зарубежных научных журналах. Опубликовано в литературно-социальном журнале Союза писателей Казахстана «Жұлдыз», №10 (октябрь), в Вестнике Кокшетауского университета им. Ш. Уалиханова (Серия Филология, №2), в Литературном портале и в портале «Мадениет», а также материалах зарубежных конференций, зарубежном научном журнале.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоба нәтижелері жаңа әлеуметтік және экономикалық бастамалар қалыптастыруға мүмкіндік береді. Жоба бойынша зерттеулердің нәтижесі Отандық және шетелдік ғылыми журналдарда жарияланды. Атап айтқанда, Қазақстан жазушыларының әдеби-әлеуметтік «Жұлдыз» журналының, 2024 жылғы №10 (қазан) санында, Ш. Уәлиханов атындағы КУ хабаршысы. Филология сериясының 2024 жылғы № 2 санында, Әдебиет порталы мен Мәдениет порталында және шетелдік конференция материалдарында, шетелдік ғылыми журналда жарыққа шықты.

Level of implementation (in Russian) : Результаты проекта вносят активный вклад в выполнение задач, указанных в статье Президента РК К. Токаева «Абай и Казахстан в XXI веке», Посланиях народу Казахстана от 2023 года и государственной программе развития образования Республики Казахстан до 2025 года, государственной программе «Цифровой Казахстан».

Level of implementation (in Kazakh) : Жоба нәтижелері ҚР Президенті Қ. Тоқаевтың «Абай және ХХІ ғасырдағы Қазақстан» мақаласы мен 2024 жылғы Қазақстан халқына Жолдаулары және Қазақстан Республикасында Білім беруді дамытудың 2025 жылға дейінгі мемлекеттік бағдарламасын, «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасында көрсетілген міндеттердің орындалуына белсенді үлес қосады.

Efficiency (in Russian) : У ожидаемых результатов проекта имеется экономический, социальный, научно-технический, экологический, мультипликативный и (или) иной эффект. Данный проект, исследующий на материале произведений писателей природу становления, запросы, достижения и недостатки, детали, изображающие социальное положение городских детей, имеет непосредственное отношение к проблемам социальным, научно-техническим, экономическим, экологическим.

Efficiency (in Kazakh) : Күтілетін жоба нәтижелерінің экономикалық, әлеуметтік, ғылыми-техникалық, экологиялық, мультипликативтік және (немесе) өзге де әсері бар. Қалалық балалар мәселесін зерттеген бұл жоба жазушылар шығармаларындағы қалалық тіршіліктегі балалардың өсіп-жетілу табиғатын, сұранысын, жетістігі мен кемшілігін, әлеуметтік жағдайын суреттейтін детальдарды талдау барысында әлеуметтік, ғылыми-техникалық, экономикалық, экологиялық мәселелерге тікелей қатысы бар болып табылады.

Field of application (in Russian) : Выводы, полученные в результате исследования могут быть использованы при обучении в школе казахской литературе, на 3 ступенях подготовки (бакалавриат, магистратура, докторантура) специалистов в сфере литературоведения и гуманитарных наук. Также используется при обучении казахскому языку и литературе в общеобразовательных школах и колледжах гуманитарного образования.

Field of application (in Kazakh) : Жоба барысында орындалған жұмыс нәтижелері филология және қазақ тілі мен әдебиеті білім беру бағдарламалары бойынша білім алушылардың 3 сатысында да (бакалавриат, магистратура, докторантура) пайдаланылады. Сондай-ақ жалпыға білім беретін орта мектептер мен гуманитарлық білім беретін колледждерде қазақ тілі мен әдебиетін оқытуда қолданылады.