The object of research, development or design (in Russian) : Природные воды Восточного Казахстана

The object of research, development or design (in Kazakh) : Шығыс Қазақстанның табиғи сулары

Aim of work (in Russian) : Цель проекта – изучение химического состава озерных вод для выявления минерализации редких металлов и разработка инновационных критериев в области минералогии и геохимии для прогнозирования и поиска редкометаллических объектов

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты сирек металдардың минералдануын анықтау үшін көл суларының химиялық құрамын зерттеу және сирек металдардың объектілерін болжау және іздеу үшін минералогия және геохимия саласында инновациялық критерийлерді әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Для достижения цели проекта необходим междисциплинарный подход к исследованию, обеспечивающий сотрудничество между такими научными направлениями, как, геохимия, гидрогеология, геоинформационные технологии в геологогии, дистанционные методы в геологических работах. Для достижения поставленной цели исследования необходимо поэтапно реализовать следующие основные виды работ; – Будет проведен информационный поиск, обработка архивных и фондовых материалов, обоснование выбора ключевых материалов для данного исследования, составление подробного плана поевых работ и написание обзора литературы. – В соответствии с разработанным планом будут проведены полевые экспедиционные работы с целью геометризации озёр и для определения площади водного зеркала проводится аэрофотосъёмки. Отбор проб воды на химический анализ берутся с глубины 30-50 см на удалении от берега стерильным пробоотборником объемом 200 миллилитров. Для подготовки отобранной пробы к хранению будет произведена консервация воды (добавление в пробу воды 5% раствор натрия хлорида), а также загрузка в охлаждающий ящик, для транспортировки проб. – Лабораторные исследования проб воды и донного осадка проводились в лаборатории инженерного Центра опережающего развития «VERITAS» ВКТУ им. Д. Серикбаева методами ICP-MS спектрометрии на масс-спектрометре с индуктивно связанной плазмой ICP-MS Agilent 7500cx производства компании «Agilent Technologies» (США).

Методы исследования (на казахском) : Жобаның мақсатына жету үшін геохимия, гидрогеология, геологиядағы геоақпараттық технологиялар, геологиялық жұмыста қашықтықтан зондтау әдістері сияқты ғылыми салалардың ынтымақтастығын қамтамасыз ететін зерттеуге пәнаралық көзқарас қажет. Зерттеу мақсатына жету үшін келесі негізгі жұмыс түрлерін кезең-кезеңімен жүзеге асыру қажет; – Ақпараттық іздестіру, мұрағаттық және қор материалдарын өңдеу, осы зерттеу үшін негізгі материалдарды таңдауды негіздеу, далалық жұмыстың егжей-тегжейлі жоспарын құру және әдебиеттерге шолу жазу жүргізіледі. – Жасалған жоспарға сәйкес көлдерді геометризациялау мақсатында далалық экспедициялық жұмыстар жүргізіліп, су бетінің ауданын анықтау үшін аэрофототүсіру жұмыстары жүргізіледі. Химиялық талдау үшін су сынамалары көлемі 200 миллилитр залалсыздандырылған сынама алғыштың көмегімен жағадан қашықтықта 30-50 см тереңдіктен алынады. Таңдалған үлгіні сақтауға дайындау үшін су сақталады (су үлгісіне 5% натрий хлориді ерітіндісін қосу), сондай-ақ үлгіні тасымалдау үшін оны салқындатқыш қорапқа салу. – атындағы ШҚТУ «ВЕРИТАС» инженерлік жетілдіру орталығының зертханасында су және түп шөгінділерінің үлгілеріне зертханалық зерттеулер жүргізілді. Д. Серікбаев Agilent Technologies (АҚШ) шығарған ICP-MS Agilent 7500cx индуктивті байланысқан плазмалық масс-спектрометрде ICP-MS спектрометриясын қолдануда.

Obtained results and novelty (in Russian) : Данные исследования позволят получить более полное представление о геохимических особенностях миграции и фракционирования редкоземельных элементов в регионе, а также оценить их потенциал для разработки новых месторождений редких металлов. В рамках проекта будет проведено комплексное геохимическое исследование вод и донных отложений малых озер Восточного Казахстана с использованием современных методов анализа. Будут изучены такие параметры, как содержание редкоземельных элементов, pH, растворимость веществ, минеральный состав и другие. Полученные данные будут обработаны с помощью геоинформационных систем, что позволит более точно определить зоны наибольшей концентрации редкоземельных элементов и их связь с геологической структурой региона. Важным аспектом проекта является его значимость для укрепления минерально-сырьевой базы региона. Редкие металлы являются важным компонентом современных технологий и востребованы в различных отраслях промышленности. Определение новых месторождений редких металлов в Восточном Казахстане может привести к развитию новых горно-добывающих предприятий и созданию новых рабочих мест. Также, результаты проекта могут быть использованы для разработки рекомендаций по улучшению экологической ситуации в регионе и защите природных ресурсов. Например, на основе полученных данных можно будет разработать меры по предотвращению загрязнения водоемов редкоземельными элементами и контролю за их содержанием в водах.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бұл зерттеулер аймақтағы сирек жер элементтерінің миграциясы мен фракциялануының геохимиялық ерекшеліктерін неғұрлым толық түсінуге, сондай-ақ олардың сирек металдардың жаңа кен орындарын игеру әлеуетін бағалауға мүмкіндік береді. Жоба аясында Шығыс Қазақстандағы шағын көлдердің сулары мен түп шөгінділеріне заманауи аналитикалық әдістерді қолдану арқылы кешенді геохимиялық зерттеу жүргізіледі. Сирек жер элементтерінің құрамы, рН, заттардың ерігіштігі, минералдық құрамы және басқалары сияқты параметрлер зерттелетін болады. Алынған мәліметтер сирек жер элементтерінің ең көп шоғырланған аймақтарын және олардың аймақтың геологиялық құрылымымен байланысын дәлірек анықтауға мүмкіндік беретін географиялық ақпараттық жүйелерді қолдану арқылы өңделетін болады. Жобаның маңызды аспектісі – оның өңірдің минералдық-шикізаттық базасын нығайтудағы маңызы. Сирек металдар заманауи технологиялардың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады және әртүрлі салаларда сұранысқа ие. Шығыс Қазақстанда сирек металдардың жаңа кен орындарын анықтау жаңа тау-кен кәсіпорындарын дамытуға және жаңа жұмыс орындарын ашуға әкелуі мүмкін. Сондай-ақ, жобаның нәтижелерін өңірдегі экологиялық жағдайды жақсарту және табиғи ресурстарды қорғау бойынша ұсыныстар әзірлеу үшін пайдалануға болады. Мысалы, алынған мәліметтер негізінде су объектілерінің сирек жер элементтерімен ластануына жол бермеу және олардың сулардағы мөлшерін бақылау шараларын әзірлеуге болады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В результате выполнения проекта повысится потенциал и конкурентоспособность казахстанской науки в целом и участников проекта в частности. Применимость научных результатов – выделены участки на перспективность их промышленного освоения и привлечения инвестиций.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаны іске асыру нәтижесінде жалпы қазақстандық ғылымның және оның ішінде жобаға қатысушылардың әлеуеті мен бәсекеге қабілеттілігі артады. Ғылыми нәтижелердiң қолдану мүмкiндiгi – олардың индустриялық даму перспективалары мен инвестицияларды тарту бағыттары айқындалды.

Level of implementation (in Russian) : Не предусмотрено

Level of implementation (in Kazakh) : Қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Результаты исследования позволят выделить основные геохимические типы соленых озер Восточного Казахстана, а также установить процессы и факторы, которые их формируют. Выявлено, что на формирование геохимических типов озер оказывают влияние такие факторы, как геологическая и геоморфологическая структура местности, климатические условия, особенности гидрологического режима, а также наличие и состав водных и прибрежных экосистем. Важным фактором также является человеческая деятельность и антропогенное воздействие.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері Шығыс Қазақстандағы тұзды көлдердің негізгі геохимиялық түрлерін анықтауға, сондай-ақ оларды түзетін процестер мен факторларды белгілеуге мүмкіндік береді. Көлдердің геохимиялық түрлерінің қалыптасуына ауданның геологиялық-геоморфологиялық құрылымы, климаттық жағдайлары, гидрологиялық режимнің ерекшеліктері, сондай-ақ су және жағалаудағы экожүйелердің болуы мен құрамы сияқты факторлар әсер ететіні анықталды. Адам әрекеті мен антропогендік әсер де маңызды факторлар болып табылады.

Field of application (in Russian) : Полученные результаты будут полезны для дальнейших исследований в области геохимии и экологии, а также могут быть использованы для разработки планов по управлению природными ресурсами региона

Field of application (in Kazakh) : Алынған нәтижелер геохимия және экология саласындағы одан әрі зерттеулер үшін пайдалы болады, сонымен қатар аймақтағы табиғи ресурстарды басқару жоспарларын әзірлеу үшін пайдаланылуы мүмкін.