The object of research, development or design (in Russian) : Растение Cichorium intybus L.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Cichorium intybus L. өсімдігі.

Aim of work (in Russian) : Целью представленной работы является культивирование, переработка и сбор съедобного казахстанского Cichorium intybus L., а также выделение, характеристика ее вторичных метаболитов, оценка противодиабетического, антиоксидантного и гепатопротекторного потенциалов для разработки и создания новых, безопасных натуральных добавок для приема внутрь.

Aim of work (in Kazakh) : Бұл жұмыстың мақсаты жеуге жарамды қазақстандық Cichorium intybus L. өсімдігін өсіру, өңдеу және жинау, сондай-ақ оның қайталама метаболиттерін оқшаулау және сипаттау. Диабетке қарсы, антиоксиданттық және гепатопротекторлық потенциалды бағалау және жаңа, қауіпсіз, табиғи қоспаларды дайындау болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Методы экстракции и фракционирования с использованием различных полярных растворителей; способ создания схемы выделения биоактивных комплексов. Основные методы: колоночная хроматография (КХ), высокоэффективная жидкостная хроматография (ВЭЖХ), газовая хроматография-масс-спектрометрия (ГХ-МС), препаративная ВЭЖХ и электрораспылительная ионизационная масс-спектрометрия (ESIMS).

Методы исследования (на казахском) : Әртүрлі полярлы еріткіштерді қолдану арқылы экстрактты алу және фракциялау әдістері; биоактивті кешендерді оқшаулау схемасын құру әдісі. Негізгі әдістер: бағаналы хроматография (GC), жоғары тиімді сұйық хроматография (HPLC), газ хроматографиясы-масс-спектрометрия (GC-MS), препараттық HPLC және электроспрей иондаушы масс-спектрометрия (ESIMS).

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые в Казахстане проведено изучение растений Cichorium intybus L., включая анализ природных биоактивных компонентов, определение фитохимического состава. Разработана принципиальная блок-схема выделения биологически активных комплексов. Были найдены и разработаны методы очистки, подходящие для работы с биологически активными комплексами и соединениями. Была проведена идентификация и выделение основных биологически активных соединений C. intybus L. с использованием хроматографических, физических и химических методов, таких как колоночная хроматография, ВЭЖХ, ГХ-МС, препаративная ВЭЖХ и электрораспылительная ионизационная масс-спектрометрия.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанда алғаш рет табиғи биоактивті компоненттерді талдауды, фитохимиялық құрамды анықтауды қоса алғанда, Сichorium intybus L. өсімдіктерін зерттеу жүргізілді. Биологиялық белсенді кешендерді оқшаулаудың принципті блок-схемасы жасалды. Биологиялық белсенді кешендер мен қосылыстармен жұмыс істеуге жарамды тазарту әдістері табылды және әзірленді. Бағаналы хроматография, HPLC, GC-MS, препараттық HPLC және электроспрей иондаушы масс-спектрометрия сияқты хроматографиялық, физикалық және химиялық әдістерді пайдалана отырып, C. intybus L. негізгі биологиялық белсенді қосылыстарды анықтау және оқшаулау жүргізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Реализация проекта позволит выделить новые биологически активные натуральные ингредиенты, необходимые для получения натуральных лекарственных добавок для приема внутрь с дальнейшим внедрением в медицину и будет способствовать ускоренному инновационному развитию экономики Республики Казахстан.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жобаны іске асыру медицинада ішке қабылдауға арналған табиғи дәрілік қоспаларды алу үшін қажетті жаңа биологиялық белсенді табиғи ингредиенттерді бөліп алуға мүмкіндік береді және Қазақстан Республикасы экономикасының жеделдетілген инновациялық дамуына ықпал етеді.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Разработанные технологии позволят внедрить их в производство, открыть новые предприятия и рабочие места, повысить прибыльность и экономический эффект существующих предприятий. Участие в проекте молодых ученых позволит повысить качество образования и подготовить высококвалифицированных специалистов, что в будущем повысит их возможности по карьерной лестнице.

Efficiency (in Kazakh) : Жасалған технологиялар оларды өндіріске енгізуге, жаңа кәсіпорындар мен жұмыс орындарын ашуға, жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың рентабельділігі мен экономикалық тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Жас ғалымдардың жобаға қатысуы білім сапасын арттырып, жоғары білікті мамандарды дайындауға мүмкіндік береді, бұл олардың болашақта мансаптық мүмкіндіктерін арттырады.

Field of application (in Russian) : Результаты исследований могут быть использованы для создания натуральных, менее токсичных отечественных продуктов здравоохранения, лекарственных препаратов для развития фармацевтической, а также пищевой промышленности. Целевыми потребителями являются научно-исследовательские институты, фармацевтические компании, медицинские учреждения, физические лица.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелерін табиғи, улылығы аз отандық денсаулық сақтау өнімдерін, фармацевтика және тамақ өнеркәсібін дамыту үшін дәрілік заттарды жасауға пайдалануға болады. Мақсатты тұтынушылар – ғылыми-зерттеу институттары, фармацевтикалық компаниялар, медициналық мекемелер және жеке тұлғалар.