The object of research, development or design (in Russian) : разрабатываемые модели позволяют провести оценку ареала загрязнения в зависимости от изменения температуры водной и воздушной среды влияющая на образование вторичных токсичных веществ от промышленных объектов с учетом реальных гидрометеорологических и топографических особенностях региона

The object of research, development or design (in Kazakh) : Әзірленген модельдер қоршаған ортаның су және ауа температурасының өзгеруіне байланысты ластану аймағын бағалауға мүмкіндік береді, өнеркәсіптік объектілерден қайталама улы заттардың түзілуіне әсер етеді, нақты гидрометеорологиялық және топографиялық ерекшеліктерін ескере отырып.

Aim of work (in Russian) : Целью данного проекта является разработка математической модели для воспроизведения реальных гидрометеорологических и топографических особенностях региона для оперативной оценки антропогенного загрязнения водной и воздушной среды с учетом различных внешних факторов. Также численная реализация для оценки ареала загрязнения в зависимости от гидрометеорологических условий.

Aim of work (in Kazakh) : Бұл жобаның мақсаты әртүрлі сыртқы факторларды ескере отырып, су және ауа ортасының антропогендік ластануын жедел бағалау үшін аймақтың нақты гидрометеорологиялық және топографиялық ерекшеліктерін жаңғыртудың математикалық моделін жасау болып табылады. Сондай-ақ гидрометеорологиялық жағдайларға байланысты ластану аймағын бағалау үшін сандық енгізу.

Методы исследования (на русском) : Метод или методология проведения работы: построение математических моделей, численная реализация математических моделей, вычислительный эксперимент.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс әдісі немесе әдістемесі: математикалық модельдерді құру, математикалық модельдерді сандық жүзеге асыру, есептеу эксперименті.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана математическая модель антропогенного загрязнения гидросистемы Казахстана от нестационарных источников загрязнения с учетом гидрометеорологических и топографических особенностей региона. Разработана математическая модель для определения уровня вторичного загрязнителя, образованного в результате химической реакции от деятельности предприятий перерабатывающей промышленности. Дана оценка ареала загрязнения в зависимости от изменения температуры водной среды влияющая на образование вторичных токсичных веществ от промышленных объектов с учетом реальных гидрометеорологических и топографических особенностей региона. Проведены серии вычислительных исследований для оценки воздействия различных гидрометеорологических условий на распространение вредных веществ на поверхности водоемов.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Аймақтың гидрометеорологиялық және топографиялық ерекшеліктерін ескере отырып, Қазақстанның гидротехникалық жүйесінің стационарлық емес ластану көздерінен антропогендік ластануының математикалық моделі жасалды. Өңдеу өнеркәсібі кәсіпорындарының қызметінен химиялық реакция нәтижесінде түзілетін екіншілік ластаушы заттардың деңгейін анықтау үшін математикалық модель әзірленді. Ластану аймағын бағалау аймақтың нақты гидрометеорологиялық және топографиялық ерекшеліктерін ескере отырып, өнеркәсіптік объектілерден қайталама улы заттардың түзілуіне әсер ететін су ортасының температурасының өзгеруіне байланысты беріледі. Әртүрлі гидрометеорологиялық жағдайлардың су объектілерінің бетіндегі зиянды заттардың таралуына әсерін бағалау үшін бірқатар есептеу зерттеулері жүргізілді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработанный программный код на основе математических моделей, которая учитывает реальные метеорологические условия для определенного региона Казахстана даст возможность провести автоматизацию выявление некоторых критических параметров, влияющие на распространения загрязняющих веществ. А также на основе разработанных математических моделей можно будет получить оценку ареала загрязнения в зависимости от реальных гидрометеорологических условий для определенного региона Казахстана.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазақстанның белгілі бір аймағы үшін нақты метеорологиялық жағдайларды есепке алатын математикалық модельдер негізінде әзірленген бағдарламалық код ластаушы заттардың таралуына әсер ететін кейбір маңызды параметрлерді анықтауды автоматтандыруға мүмкіндік береді. Сондай-ақ әзірленген математикалық модельдер негізінде Қазақстанның белгілі бір аймағы үшін нақты гидрометеорологиялық жағдайларға байланысты ластану аймағының бағасын алуға болады.

Level of implementation (in Russian) : Отсутствует

Level of implementation (in Kazakh) : Жоқ

Efficiency (in Russian) : Исследование и разработка новых методов для борьбы с экологическими проблемами важны не только на национальном, но и на мировом уровне. Проект предоставит возможность для научного сотрудничества с соседними государствами, так как экологические проблемы не ограничиваются государственными границами. Работа с мировым сообществом на благо общей цели может помочь укрепить научные связи и участие в мировых исследовательских инициативах. Кроме того, разработанная модель может быть успешно внедрена в практику прогнозирования зон поражения загрязнениями, что позволит давать конкретные рекомендации по улучшению экологической ситуации. А также проводить оперативную оценку антропогенного загрязнения водной и воздушной среды с учетом различных внешних факторов.

Efficiency (in Kazakh) : Экологиялық проблемалармен күресудің жаңа әдістерін зерттеу және әзірлеу тек ұлттық ғана емес, сонымен бірге жаһандық деңгейде маңызды. Жоба көрші мемлекеттермен ғылыми ынтымақтастыққа мүмкіндік береді, өйткені экологиялық мәселелер тек мемлекеттік шекарамен шектелмейді. Жаһандық қауымдастықпен ортақ мақсатта жұмыс істеу ғылыми байланыстарды нығайтуға және жаһандық зерттеу бастамаларына қатысуға көмектеседі. Сонымен қатар, әзірленген модель ластанудан зардап шеккен аумақтарды болжау тәжірибесіне сәтті енгізілуі мүмкін, бұл экологиялық жағдайды жақсарту бойынша нақты ұсыныстар беруге мүмкіндік береді. Сондай-ақ әртүрлі сыртқы факторларды ескере отырып, су мен ауа ортасының антропогендік ластануын жедел бағалауды жүргізу.

Field of application (in Russian) : Разработанная математическая модель для воспроизведения реальных гидрометеорологических и топографических особенностях региона для оперативной оценки антропогенного загрязнения водной и воздушной среды с учетом различных внешних факторов могут быть применены проектными организациями, научно-исследовательскими институтами, экологическими организациями, акиматами. Также, выявленные в ходе выполнения Проекта физические и химические явления могут быть использованы специалистами экологами. Разработанная математическая модель для изучения распространения загрязняющих веществ с учетом метеорологических и сложных топографических особенностях местности могут быть использованы учеными в области инженерной-химии и вычислительной гидродинамики.

Field of application (in Kazakh) : Әртүрлі сыртқы факторларды ескере отырып, су және ауа ортасының антропогендік ластануын жедел бағалау үшін өңірдің нақты гидрометеорологиялық және топографиялық ерекшеліктерін жаңғыртудың әзірленген математикалық моделін жобалау ұйымдары, ғылыми-зерттеу институттары, табиғатты қорғау ұйымдары, әкімдіктер пайдалана алады. Сондай-ақ, Жоба барысында анықталған физикалық және химиялық құбылыстарды қоршаған ортаны қорғау мамандары пайдалана алады. Ауданның метеорологиялық және күрделі топографиялық ерекшеліктерін ескере отырып, ластаушы заттардың таралуын зерттеудің әзірленген математикалық моделін инженерлік химия және есептеу сұйықтығының динамикасы саласындағы ғалымдар пайдалана алады.