The object of research, development or design (in Russian) : Горох, фасоль

The object of research, development or design (in Kazakh) : Асбұршақ, үрмебұршақ

Aim of work (in Russian) : Создать модели новых сортов гороха и фасоли на основании изучения селекционных и физиологических параметров.

Aim of work (in Kazakh) : Селекциялық және физиологиялық параметрлерді зерттеу негізінде асбұршақ пен үрмебұршақтың жаңа сорттарының модельдерін жасау.

Методы исследования (на русском) : Выявление источников и доноров генов с хозяйственно-ценными признаками и участие их в разработке модельного сорта гороха и фасоли; - выделить наиболее высокоурожайные образцы гороха и фасоли с помощью физиологических тестов; - установить корреляционные связи между вегетационными периодами, качественными и количественными признаками образцов гороха и фасоли; - установить оптимальные параметры модельного сорта гороха и фасоли.

Методы исследования (на казахском) : Шаруашылық-бағалы белгілері бар гендердің көздері мен донорларын анықтау және олардың асбұршақ пен үрмебұршақтың модельді сортын әзірлеуге қатысуы; - физиологиялық тестілердің көмегімен асбұршақ пен үрмебұршақтың өнімділігі анағұрлым жоғары үлгілерін бөлу; - өсу кезеңдері, асбұршақ пен үрмебұршақ үлгілерінің сапалық және сандық белгілері арасында корреляциялық байланыстар орнату; - асбұршақ пен үрмебұршақтың модельдік сортының оңтайлы параметрлерін белгілеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведена проработка научно-технической и патентного поиска литературы по гороху и фасоли. На всех этапах селекционного процесса изучены по гороху: коллекция - 100 сортообразцов и КСИ - 30 номеров, по фасоли: коллекция - 100 сортообразцов и КСИ - 10 номеров. В коллекционном питомниках гороха и фасоли проведено фенотипирование и выделены лучшие сортообразцы и номера по хозяйственно-ценным признакам, которые будут включены на следующий год для подбора пар скрещиваний. В конкурсном питомнике по гороху выделены 12 номеров с урожайностью от 18,8 до 25,2 ц/га: Е-76, Б-189, Б-134, Д-186, А-567, Л-4-3-17, Л-2-1-17, Г-529, Г-173, Л-3-2-17, Г-170, Б-285 которые достоверно превышают стандарт. В конкурсном питомнике по фасоли выделены 3 номера с урожайностью от 10,8 до 13,9 ц/га: Черный, Булат/14, Красный которые достоверно превысили стандартный сорт Інжу-077 на 0,9-4,0 ц/га. Впервые в Казахстане по результатам исследований начаты работы по составлению модели новых сортов гороха и фасоли на который будут ориентированы работы селекционеров.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Асбұршақ пен үрмебұршақ бойынша әдебиеттерді ғылыми-техникалық және патенттік іздеу жұмыстары жүргізілді. Селекциялық процестің барлық кезеңдерінде асбұршақ бойынша: коллекция - 100 сорт үлгісі және КСИ - 30 нөмір, үрмебұршақ бойынша: коллекция - 100 сорт үлгісі және КСИ - 10 нөмір зерттелген. Асбұршақ пен үрмебұршақтың коллекциялық питомниктерінде фенотиптеу жұмыстары жүргізілді және шаруашылық-құнды белгілері бойынша үздік сорт үлгілері мен нөмірлер бөлінді, олар будандастыру жұбын құрастыру үшін келесі жылға енгізілетін болады. Асбұршақтың конкурстық питомнигі бойынша 18,8-ден 25,2 ц/га дейінгі өнімділікпен 12 нөмір бөлінген: Е-76, Б-189, Б-134, Д-186, А-567, Л-4-3-17, Л-2-1-17, Г-529, Г-173, Л-3-2-17, Г-170, Б-285, олардың көрсеткіштері стандарттан жоғары болды. Үрмебұршақтың конкурстық питомнигі бойынша өнімділігі 10,8-ден 13,9 ц/га дейін 3 нөмір бөлінген: Черный, Булат/14, Красный, олар стандартты Інжу-077 сортынан 0,9-4,0 ц/га асып түсті. Қазақстанда алғаш рет зерттеу нәтижелері бойынша асбұршақ пен үрмебұршақтың жаңа сорттарының моделін жасау бойынша жұмыстар басталды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В конкурсном питомнике по гороху выделены 12 номеров с урожайностью от 18,8 до 25,2 ц/га: Е-76, Б-189, Б-134, Д-186, А-567, Л-4-3-17, Л-2-1-17, Г-529, Г-173, Л-3-2-17, Г-170, Б-285 которые достоверно превышают стандарт. В конкурсном питомнике по фасоли выделены 3 номера с урожайностью от 10,8 до 13,9 ц/га: Черный, Булат/14, Красный которые достоверно превысили стандартный сорт Інжу-077 на 0,9-4,0 ц/га.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Асбұршақтың конкурстық питомнигі бойынша 18,8-ден 25,2 ц/га дейінгі өнімділікпен 12 нөмір бөлінген: Е-76, Б-189, Б-134, Д-186, А-567, Л-4-3-17, Л-2-1-17, Г-529, Г-173, Л-3-2-17, Г-170, Б-285, олардың көрсеткіштері стандарттан жоғары болды. Үрмебұршақтың конкурстық питомнигі бойынша өнімділігі 10,8-ден 13,9 ц/га дейін 3 нөмір бөлінген: Черный, Булат/14, Красный, олар стандартты Інжу-077 сортынан 0,9-4,0 ц/га асып түсті.

Level of implementation (in Russian) : Разработка будет внедряться в научно-исследовательские учреждения, занимающиеся селекцией самоопыляющихся культур

Level of implementation (in Kazakh) : Сортқа әзірленген модель өздігінен тозаңданатын дақылдарды селекциямен айналысатын ғылыми-зерттеу мекемелеріне енгізілетін болады.

Efficiency (in Russian) : Разработка модели сорта позволяет селекционеру более эффективно и экономично создавать сорта, максимально приближающиеся к идеальным.

Efficiency (in Kazakh) : Сорттың моделін әзірлеу селекционерге жоғары өнімді, әртүрлі стресстік факторларға төзімді сортқа барынша жақындайтын сорттарды неғұрлым тиімді және үнемді жасауға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство, селекция и семеноводство сельскохозяйственных культур

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы, ауыл шаруашылығы дақылдарының селекциясы және тұқым шаруашылығы