The object of research, development or design (in Russian) : Шламы – железистые пески, образующиеся при переработке бокситов Казахстана на глинозем

The object of research, development or design (in Kazakh) : Шламдар-Қазақстанның бокситтерін глиноземге өңдеу кезінде түзілетін безді құмдар

Aim of work (in Russian) : Исследование и разработка комплексной технологии переработки бокситов Казахстана с доизвлечением железа альтернативными востановителями при реализации стратегии низкоуглеродного развития.

Aim of work (in Kazakh) : Төмен көміртекті даму стратегиясын іске асыру кезінде баламалы тотықсыздандырғыштармен Темірді толық ала отырып Қазақстан бокситтерін өңдеудің кешенді технологиясын зерттеу және әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Экспериментальные исследования проводились в лабораторных условиях НАО «Торайгыров университет», аккредитованной лаборатории ТОО «Incom Company» по следующим методам: - планирование эксперимента для определения полного ряда факторов, влияющих на результат исследования и статистический анализ для определения значимости выбранных факторов, корреляционной зависимости и адекватности модели в целом; - компьютерное термодинамическое моделирование на лицензионном программном комплексе HSC Chemistry 9.0 процессов восстановления железистых песков с различным содержанием примесей в виде оксидов химических элементов, таких как Al2O3, Na2O, Fe2O3, CaO, SiO2, TiO2, CO2, SO3; - рентгенофлуоресцентный анализ для определения химического состава рудных материалов; - термогравиметрический (ТГА) и дифференциально-термический анализ (ДТА) процессов восстановления железа и других элементов на дериватографе дифференциально-термического и термогравиметрического анализа (ДТА и ТГА).

Методы исследования (на казахском) : Эксперименттік зерттеулер "Торайғыров университеті" КЕАҚ, "Incom Company" ЖШС аккредиттелген зертханасының зертханалық жағдайында келесі әдістер бойынша жүргізілді: - таңдалған факторлардың маңыздылығын, корреляциялық тәуелділікті және жалпы модельдің сәйкестігін анықтау үшін зерттеу нәтижесіне және статистикалық талдауға әсер ететін факторлардың толық ауқымын анықтау үшін экспериментті жоспарлау; - HSC Chemistry 9.0 лицензияланған бағдарламалық кешенінде Al2O3, Na2O, Fe2O3, CaO, SiO2, TiO2, CO2, SO3 сияқты химиялық элементтердің оксидтері түріндегі әртүрлі қоспалары бар безді құмдарды қалпына келтіру процестерін компьютерлік термодинамикалық модельдеу; - кен материалдарының химиялық құрамын анықтау үшін рентген-флуоресцентті талдау; -дифференциалды-термиялық және термогравиметриялық талдау (ДТА және ТГА) дериватографындағы темірді және басқа элементтерді қалпына келтіру процестерін термогравиметриялық (ТГА) және дифференциалды-термиялық талдау (ДТА және ТГА).

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведены экспериментальные исследования по получению железа из шламов – железистых песков, образующихся при переработке бокситов Казахстана на глинозем, проведена оценка качества получаемой продукции, выявлен оптимальный температурный режим, рецептура получаемых брикетов «шлам-кокс-известь-бентонит». Опубликована статья в научном издании, рекомендованном КОКСНВО МНВО РК: Быков П.О., Жунусова А.К., Куандыков А.Б., Муканов Р.Б., Сименс Э. Сравнительные исследования по доизвлечению железа из бокситов Казахстана альтернативными восстановителями (восстановление углеродом) // Наука и техника Казахстана, 2024, №3. – С. 162 – 174.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанның бокситтерін глиноземге қайта өңдеу кезінде түзілетін темір – темір құмдарынан темір алу бойынша эксперименттік зерттеулер жүргізілді, алынатын өнімнің сапасын бағалау жүргізілді, оңтайлы температуралық режим, алынатын "шлам-кокс-әк-бентонит" брикеттерінің рецептурасы анықталды. ҚР ДСӘДМ КОКСНВО ұсынған ғылыми басылымда мақала жарияланды: Быков П.О., Жүнісова А. К., Қуандықов А. Б., Мұқанов Р. б., Сименс Э. Қазақстан бокситтерінен темірді баламалы тотықсыздандырғыштармен (көміртекті қалпына келтіру) алу бойынша салыстырмалы зерттеулер // Қазақстан ғылымы және техникасы, 2024, №3. – Б. 162-174.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Выявлен оптимальный температурный режим, рецептура получаемых брикетов «шлам-кокс-известь-бентонит»

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Оңтайлы температуралық режим, алынатын "шлам-кокс-әк-бентонит" брикеттерінің рецептурасы анықталды

Level of implementation (in Russian) : На момент завершения проекта уровень технологической готовности разработок будет - 3-ий (Согласно приложению к приказу Председателя Комитета науки Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан от «18» июля 2023 года №112-нж).

Level of implementation (in Kazakh) : Жоба аяқталған кезде әзірлемелердің технологиялық дайындық деңгейі - 3-ші болады (Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитеті Төрағасының 2023 жылғы "18" шілдедегі №112-нж бұйрығына қосымшаға сәйкес).

Efficiency (in Russian) : Разработка комплексной технологии переработки бокситов Казахстана с доизвлечением железа альтернативными востановителями при реализации стратегии низкоуглеродного развития позволит снизить количество образующихся железосодержащих отходов направляемых на шламовые поля АО «Алюминий Казахстана», доизвлечь металлическое железо из бокситов с кардинальным снижением выбросов CO и СО2.

Efficiency (in Kazakh) : Төмен көміртекті даму стратегиясын іске асыру кезінде баламалы қалпына келтіргіштермен Темірді толық өндіре отырып, Қазақстан бокситтерін қайта өңдеудің кешенді технологиясын әзірлеу "Қазақстан алюминийі" АҚ шлам алқаптарына жіберілетін түзілетін құрамында темір бар қалдықтардың санын азайтуға, со және СО2 шығарындыларын түбегейлі төмендете отырып, бокситтерден металл темірді алуға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Металлургическое производство

Field of application (in Kazakh) : Металлургиялық өндіріс