The object of research, development or design (in Russian) : Растворы от кислотного выщелачивания ниобийсодержащего кека.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Құрамында ниобий бар кекті қышқылмен шаймалағанда түзілген ерітінділер.

Aim of work (in Russian) : Проведение экспериментальных работ по выбору органического экстрагента и реэкстрагента для извлечения ниобия, а также по определению оптимальных условий экстракции и реэкстракции с использованием выбранных реагентов.

Aim of work (in Kazakh) : Ниобий алу үшін органикалық экстрагент пен реэкстрагентті таңдау, сондай-ақ таңдалған реагенттерді пайдалана отырып, экстракция мен реэкстракцияның оңтайлы жағдайларын анықтау бойынша эксперименттік жұмыстарды жүргізу.

Методы исследования (на русском) : В ходе работы применялись физико-химические методы анализа, а также использовались как экспериментальные, так и теоретические подходы в научном исследовании.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыс барысында талдаудың физика-химиялық әдістері қолданылды, сонымен қатар ғылыми зерттеуде эксперименттік және теориялық тәсілдер қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : В ходе исследований по извлечению ниобия из фторидно-сернокислотного раствора были изучены различные классы экстрагентов. Наиболее эффективным оказался Cyanex 923 в толуоле, обеспечивающий степень извлечения ниобия до 98.75% за одну ступень. Исследования показали, что при использовании 70% Cyanex 923 и трехступенчатой противоточной экстракции извлечение ниобия при Vо:Vв=1:4 достигало 94.97%. При концентрации фторида аммония 4 моль/л и соотношении фаз 1:1 степень извлечения ниобия после 4 ступеней реэкстракции составила 92,31%, а при концентрации 6 моль/л – полное извлечение в реэкстракт. Новизна работы: Впервые установлено, что Cyanex 923 в толуоле является оптимальным экстрагентом для извлечения ниобия из фторидно-сернокислотного раствора, обеспечивающим высокую степень извлечения ниобия при различных соотношениях фаз. Исследование ИК-спектров экстракта выявило характерные полосы поглощения, соответствующие анионным комплексам, таким как [NbOF₅]²⁻ (930.485 см⁻¹, 546.72 см⁻¹), [ZrF₇]²⁻ (448.369 см⁻¹), [ZrF₆]²⁻ (480.188 см⁻¹, 412.692 см⁻¹), [NbOF₄]⁻ (820.563 см⁻¹, 574.683 см⁻¹) и Zr₄F₁₀O₃ (882.274 см⁻¹), что подтверждает успешное извлечение этих комплексов в процессе экстракции.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Фтор-күкірт қышқылы ерітіндісінен ниобийді бөліп алу бойынша экстрагенттердің әртүрлі кластары зерттелінді. Толуолдағы Cyanex 923 ең тиімді болып шықты, ол бір сатыда 98.75% дейін ниобий алу дәрежесін қамтамасыз етеді. Зерттеулер көрсеткендей, 70% Cyanex 923 және үш сатылы қарсы ағынды экстракция кезінде Vо:Vв=1:4 кезінде ниобий алу 94.97% жетті. Аммоний фторидінің 4 моль/л концентрациясында және 1:1 фазалық қатынасында, реэкстракцияның 4 сатысынан кейін ниобийді бөліп алу дәрежесі 92,31%, ал 6 моль/л концентрациясында толық реэкстракцияланды. Жұмыстың жаңалығы: толуолдағы Cyanex 923 алғаш рет фтор-күкірт қышқылы ерітіндісінен ниобийді бөліп алу үшін оңтайлы экстрагент болып табылатыны анықталды, бұл әртүрлі фазалық қатынастарда ниобийді бөліп алудың жоғары дәрежесін қамтамасыз етеді. Экстрактің ИҚ спектрлерін зерттеу [NbOF₅]²⁻ (930.485 см⁻¹, 546.72 см⁻¹), [ZrF₇]²⁻ (448.369 см⁻¹), [ZrF₆]²⁻ (480.188 см⁻¹, 412.692 см⁻¹), [NbOF₄]⁻ (820.563 см⁻¹, 574.683 см⁻¹) және Zr₄F₁₀O₃ (882.274 см⁻¹) анионды комплекстерінің барын растады, бұл экстракция процесінде осы кешендердің сәтті бөлініп алынғанын растайды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Одноступенчатая экстракция - 20% Cyanex 923, Vо:Vв=2:1; трехступенчатая экстракция - 70% Cyanex 923, Vо:Vв=1:4; промывка экстракта: 0,5 М NH₄F, Vо:Vв=2:1, n=5; реэкстракция: 6 M NH₄F, Vо:Vв =1:1, n=4; время контактирования фаз 5 мин, 25°C.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Бір сатылы экстракция - 20% Cyanex 923, Vо:Vв=2:1; үш сатылы экстракция - 70% Cyanex 923, Vо:Vв=1:4; экстракті тазалау: 0,5 М NH₄F, Vо:Vв=2:1, n=5; реэкстракция: 6 М NH₄F, Vо:Vв =1:1, n=4; фазалық байланыс уақыты 5 мин, 25°C.

Level of implementation (in Russian) : Технология по извлечению ниобия из отходов находится в стадии разработки.

Level of implementation (in Kazakh) : Ниобийді қалдықтардан алу технологиясы әзірленуде.

Efficiency (in Russian) : Технология обеспечит переработку возгонов ПК с извлечением ниобия в товарный продукт, создавая дополнительный источник сырья.

Efficiency (in Kazakh) : Технология ШК возгондарын өңдеп, ниобийді тауарлы өнімге алуға мүмкіндік береді және қосымша шикізат көзің тудырада.

Field of application (in Russian) : Металлургия редких металлов.

Field of application (in Kazakh) : Сирек металдар металлургиясы.