The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются беспроводные сенсорные сети (БСС) и атаки сетевого уровня на такие сети.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Сымсыз сенсорлық желілер (ССЖ) және осы желілерге әсер ететін желілік деңгей шабуылдары зерттеу объектісі болып табылады.

Aim of work (in Russian) : К целям работы по проекту на данном этапе относятся исследование актуальных видов атак сетевого уровня в беспроводных сенсорных сетях, в том числе атак нарушения процессов маршрутизации в сети, для идентификации основных видов таких воздействий и их характеристик, оценивания выполнимости таких атак и их обнаружения.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның осы кезеңдегі мақсаттарына сымсыз сенсорлық желілердегі желілік деңгей шабуылдарының ағымдағы түрлерін, оның ішінде желідегі маршруттау процестерін бұзатын шабуылдар және осындай шабуылдардың орындылығын бағалау және оларды анықтау кіреді.

Методы исследования (на русском) : В работе применяются следующие научно-технические методы: методы системного анализа и аналитического моделирования для определения характеристик БСС и атакующих воздействий; методы натурного моделирования для формирования требований и определения условий функционирования БСС; методы графового моделирования и имитационного моделирования для обнаружения атак.

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста келесі ғылыми-техникалық әдістер қолданылады: ССЖ және шабуыл әсерлерінің сипаттамаларын анықтау үшін жүйелік талдау және аналитикалық модельдеу әдістері; талаптарды генерациялау және ССЖ жұмыс жағдайларын анықтау үшін толық масштабты модельдеу әдістері; шабуылдарды анықтау үшін графикалық және имитациялық модельдеу әдістері.

Obtained results and novelty (in Russian) : Построен программно-аппаратный прототипа инфраструктуры защищенной связи БСС в области контроля характеристик состояния атмосферного воздуха промышленного объекта или города с использованием микроконтроллеров, сенсоров и беспроводных коммуникационных интерфейсов. На базе данного прототипа проведены моделирование и анализ атак на примере атаки типа Wormhole, эксплуатирующая уязвимости механизмов маршрутизации сети. К отличительным элементам новизны можно отнести децентрализованный характер сбора первичных данных БСС, определяемый на основе правил взаимодействия узлов сети, и параметров процесса сбора, настраиваемых в процессе конфигурирования инфраструктуры БСС.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Микроконтроллерлерді, сенсорларды және сымсыз байланыс интерфейстерін пайдалана отырып, өнеркәсіптік нысанның немесе қаланың атмосфералық ауасының сипаттамаларын бақылау саласында ССЖ қауіпсіз байланыс инфрақұрылымының аппараттық және бағдарламалық прототипі салынған. Осы прототип негізінде желіні бағыттау механизмдеріндегі осалдықтарды пайдаланатын Wormhole шабуылының мысалын пайдалана отырып, шабуылдар модельденді және талданды. Жаңалықтың айрықша элементтеріне желі түйіндері арасындағы өзара әрекеттесу ережелері негізінде анықталатын бастапқы ССЖ деректерін жинаудың орталықтандырылмаған сипаты және ССЖ инфрақұрылымын конфигурациялау кезінде конфигурацияланған жинау процесінің параметрлері жатады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : К целевым конструктивным и технико-экономическим показателям относятся показатели адекватности и достоверности результатов моделирования инфраструктуры БСС и атак на нее; показатели изменения ресурсопотребления устройств инфраструктуры БСС как результата функционирования средств идентификации атак в БСС; показатели оперативности работы инфраструктуры БСС.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Мақсатты жобалау және техникалық-экономикалық көрсеткіштерге ССЖ инфрақұрылымы мен оған жасалған шабуылдарды модельдеу нәтижелерінің сәйкестігі мен сенімділігі; ССЖ-де шабуылды анықтау құралдарының жұмыс істеуі нәтижесінде ССЖ инфрақұрылымдық құрылғыларының ресурстарды тұтынуының өзгерістерінің көрсеткіштері; ССЖ инфрақұрылымының жұмыс тиімділігінің көрсеткіштері жатады.

Level of implementation (in Russian) : Текущая степень внедрения полученных результатов охватывает уровень лабораторного прототипа инфраструктуры БСС и моделей атак, реализованного с использованием разработанных программно-аппаратных компонентов киберфизической системы.

Level of implementation (in Kazakh) : Алынған нәтижелерді енгізудің дәрежесі ССЖ инфрақұрылымының зертханалық прототипінің деңгейін және киберфизикалық жүйенің әзірленген программа-аппараттың құрамдас бөліктерін пайдалана отырып жүзеге асырылатын шабуыл үлгілерін қамтиды.

Efficiency (in Russian) : Эффективность полученных результатов подтверждается результатами теоретического моделирования, прототипирования с использованием микроконтроллером, сенсоров и беспроводных коммуникационных интерфейсов, а также анализа.

Efficiency (in Kazakh) : Алынған нәтижелердің тиімділігі теориялық модельдеу, микроконтроллерді, сенсорларды және сымсыз байланыс интерфейстерін прототиптеу, сондай-ақ талдау нәтижелерімен расталады.

Field of application (in Russian) : Предлагаемый научно-технический аппарат ориентирован на выполнение персоналом, обслуживающим беспроводные сенсорные сети, функционирующие в рамках комплексных аппаратно-информационных архитектур, таких как умные города, умные заводы, умный транспорт.

Field of application (in Kazakh) : Ұсынылып отырған ғылыми-техникалық аппарат смарт қалалар, смарт зауыттар, смарт көліктер сияқты күрделі аппараттық және ақпараттық архитектуралар шеңберінде жұмыс істейтін сымсыз сенсорлық желілерге қызмет көрсететін персонал арқылы жүзеге асыруға бағытталған.