The object of research, development or design (in Russian) : Система автономной навигации беспилотных летательных аппаратов

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ұшқышсыз ұшу аппараттарының автономды навигация жүйесі

Aim of work (in Russian) : Основной целью данного этапа является анализ и разработка программных компонентов для моделирования, расчета и планирования траекторий движения БПЛА с использованием алгоритмов искусственного интеллекта.

Aim of work (in Kazakh) : Бұл кезеңнің негізгі мақсаты- жасанды интеллект алгоритмдерін қолдана отырып, ұшқышсыз ұшу аппараттарының қозғалыс траекторияларын модельдеу, есептеу және жоспарлау үшін бағдарламалық компоненттерді талдау және әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Решение научных вопросов на данном этапе исследований связано с исследованием различных подходов к планированию траекторий движения БПЛА с использованием метода искусственного интеллекта, методов математического моделирования, численных методов и алгоритмов и других, которые обеспечивают автономное и адаптивное поведение БПЛА в сложных и изменяющихся условиях. Основные из них: методы ключевых точек, связанная с использованием технологий машинного зрения и имитационного моделирования.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеудің осы кезеңіндегі ғылыми мәселелерді шешу жасанды интеллект әдісін, математикалық модельдеу әдістерін, сандық әдістер мен алгоритмдерді және басқаларын қолдана отырып, ұшқышсыз ұшу аппараттарының қозғалыс траекторияларын жоспарлаудың әртүрлі тәсілдерін зерттеумен байланысты, бұл күрделі және өзгермелі жағдайларда ұшқышсыз ұшу аппараттарының автономды және бейімделу әрекетін қамтамасыз етеді. Олардың негізгілері: машиналық көру және имитациялық модельдеу технологияларын қолданумен байланысты негізгі нүктелер әдістері.

Obtained results and novelty (in Russian) : На данном этапе выбраны методы ИИ для использования в АСН БПЛА и разработано соответствующее ПО и разработанные программные модули на третьем году реализации проекта будут объединены в единую программную систему имитационного моделирования движения БПЛА с автономной системой навигации – «цифровой двойник». - опубликованы 2 статии в журнале, рекомендованной КОКСНВО: 1. Вестник Академии Национальной Гвардии Республики Казахстан» научно-образовательный журнал № 2 (52), маусым 2024 ж. № 2 (52), июнь 2024 г. 211 -224 стр .Молдабеков М.М., Кадиркулов Ш.К., Аманжолов Е.Б., Бекмурзаев Б.Ж., Балгимбаева Ш.А., Ахмедов Д.Ш., Богуспаев Н.Б. Использование диаграмм UML для классификации и представления структуры и подсистем БПЛА; 2. Бағдар-Оринтир В о е н н о - т е о р е т и ч е с к и й ж у р н а л №2 (102), (маусым) 2024 ж. тоқсан сайын №2 (102), (июнь) 2024 г. Молдабеков М.М., Кадиркулов Ш.К., Савельев Е.Н. Основные подходы к разработке интерфейса программной системы «Цифровой двойник» беспилотного летательного аппарата» 135-144 стр. Научной новизной проекта является создание нового дескриптора для ключевых точек, который не зависит от ориентации ключевых точек. Это позволяет БПЛА подлетать к ключевой точки с любой стороны и распознавать ее. Научной новизной проекта является создание нового дескриптора для ключевых точек, который не зависит от ориентации ключевых точек. Это позволяет БПЛА подлетать к ключевой точки с любой стороны и распознавать ее.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Осы кезеңде ұшқышсыз ұшу аппараттарында пайдалану үшін жасанды интеллект әдістері таңдалды және жобаны іске асырудың үшінші жылында тиісті бағдарламалық жасақтама мен әзірленген бағдарламалық модульдер автономды навигация жүйесі – "цифрлық егіз" бар ұшқышсыз ұшу аппараттарының қозғалысын модельдеудің бірыңғай бағдарламалық жүйесіне біріктіріледі. - КОКСНВО ұсынған журналда 2 мақала жарияланды: 1. Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланы академиясының жаршысы" ғылыми-білім беру журналы № 2 (52), маусымм 2024 ж. № 2 (52), маусым 2024 ж .211 -224 ББ.Молдабеков М. М., Кадиркулов ш. к., Аманжолов Е. Б., Бекмурзаев Б. ж., Балгимбаева ш. а., Ахмедов Д.Ш., Богуспаев Н. Б. UML диаграммаларын ҰҰА құрылымы мен ішкі жүйелерін жіктеу және ұсыну үшін пайдалану; 2. Бағдар-Оринтир В о е н н о-т е о о е т және Е е с к және Е ж у р н а л №2 (102), (маусымм) 2024 ж. токсан сайынм №2 (102), (маусым) 2024 ж. Молдабеков М. М., Кадиркулов Ш.К., Савельев Е. Н. "ұшқышсыз ұшу аппаратының" цифрлық егіз" бағдарламалық жүйесінің интерфейсін әзірлеудің негізгі тәсілдері " 135-144 бб. Жобаның ғылыми жаңалығы-негізгі нүктелердің бағытына тәуелді емес негізгі нүктелер үшін жаңа дескриптор жасау. Бұл ұшқышсыз ұшу аппараттарына екі жағынан да негізгі нүктеге ұшуға және оны тануға мүмкіндік береді. Жобаның ғылыми жаңалығы-негізгі нүктелердің бағытына тәуелді емес негізгі нүктелер үшін жаңа дескриптор жасау. Бұл ұшқышсыз ұшу аппараттарына екі жағынан да негізгі нүктеге ұшуға және оны тануға мүмкіндік береді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : К основным конструктивным показателям можно отнести использование систем компьютерного зрения с последующей обработкой полученных цифровых изображений методами искусственного интеллекта и технологиями технического зрения.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі құрылымдық көрсеткіштерге компьютерлік көру жүйелерін қолдану, содан кейін алынған сандық кескіндерді жасанды интеллект әдістерімен және техникалық көру технологияларымен өңдеу жатады.

Level of implementation (in Russian) : На данной стадии разработки, согласно календарного плана работ не предполагается работа по внедрению.

Level of implementation (in Kazakh) : Әзірлеудің осы кезеңінде күнтізбелік жұмыс жоспарына сәйкес енгізу бойынша жұмыс көзделмейді.

Efficiency (in Russian) : Использование ИИ в планировании траектории БПЛА демонстрирует высокую эффективность при решении задач автономной навигации, позволяющую находить ключевые точки и решать задачу позиционирования БПЛА по полученной визуальной информации. В дальнейшем планируется работа над повышением вычислительной эффективности алгоритмов и их адаптацией к конкретным задачам, таким как транспортировка грузов, мониторинг и картографирование.

Efficiency (in Kazakh) : Ұшқышсыз ұшу траекториясын жоспарлау кезінде ЖИ пайдалану автономды навигация мәселелерін шешуде жоғары тиімділікті көрсетеді, бұл негізгі нүктелерді табуға және алынған визуалды ақпарат бойынша ұшқышсыз ұшу аппараттарын орналастыру мәселесін шешуге мүмкіндік береді. Болашақта алгоритмдердің есептеу тиімділігін арттыру және оларды жүктерді тасымалдау, мониторинг және картаға түсіру сияқты нақты міндеттерге бейімдеу бойынша жұмыс жоспарлануда.

Field of application (in Russian) : Навигация, автономная навигация, развитие оборонно-промышленного комплекса, вооружения и военной техники, военно-космических технологий. Область исследования: военные науки и национальная безопасность, национальная безопасность, обеспечение национальной безопасности.

Field of application (in Kazakh) : Навигация, автономды навигация, қорғаныс-өнеркәсіп кешенін, қару-жарақ пен әскери техниканы, әскери-ғарыштық технологияларды дамыту. Зерттеу саласы: әскери ғылымдар және Ұлттық Қауіпсіздік, Ұлттық қауіпсіздік, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету.