The object of research, development or design (in Russian) : Пористые покрытия сталей, газопламенное напыление и дуговая металлизация сталей

The object of research, development or design (in Kazakh) : Болаттардың кеуекті жабындары, болаттарды жалынмен бүрку және доғалық металдандыру

Aim of work (in Russian) : Разработка технологии формирования газотермических покрытий, наполненных наноразмерными частицами углерода и модифицированных электротермосиловой обработкой, для упрочнения-восстановления деталей узлов трения, эксплуатирующихся в присутствии активных абразивсодержащих сред

Aim of work (in Kazakh) : Құрамында белсенді абразивті бар орталардың қатысуымен жұмыс істейтін үйкеліс қондырғыларының бөліктерін нығайту және қалпына келтіру үшін наноөлшемді көміртекті бөлшектермен толтырылған және электрлік термиялық өңдеу арқылы модификацияланған газ-термиялық жабындарды қалыптастыру технологиясын әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Экспериментальные исследования по газопламенному напылению пористых покрытий металлическими порошками на установке ТЕРКО

Методы исследования (на казахском) : TERKO қондырғысын пайдалана отырып, металл ұнтақтары бар кеуекті жабындарды газ жалынымен бүрку бойынша эксперименттік зерттеулер

Obtained results and novelty (in Russian) : Были изучены процессы, протекающие в ходе электротермосиловой обработки напыленных покрытий. В результате электротермосиловой обработки напыленных покрытий из порошковых проволок в поверхностных слоях возможно образование модифицированных градиентных структур, содержащих высокопрочную матричную, а также включения карбидов и аустенита. При этом, присутствие в модифицированном слое повышенного количества аустенита может способствовать повышению вязкости разрушения и абразивной стойкости покрытия, а наличие в слое высокопрочных фаз (мартенсит и карбиды) должно обеспечить повышенную прочность, а также износостойкость газотермических покрытий в условиях граничного трения и трения без смазки. Кроме этого, электротермосиловое воздействие в области повышенных температур может уменьшать пористость покрытия и увеличивать его адгезионную стойкость. Термосиловая обработка с добавками углеродсодержащих модификаторов (коллоидного графита и шихты УДАГ) покрытий из проволочных материалов на железной основе приводит к уплотнению слоев и повышению их твердости. Для покрытия из высоколегированной проволочной стали 40Х13, подвергнутого модифицированию углеродсодержащими компонентами, электротермосиловая обработка приводит к увеличению содержания в слое остаточного аустенита и возрастанию значения параметра его кристаллической решетки, свидетельствующее о насыщении слоя углеродом

Obtained results and novelty (in Kazakh) : лектротермомеханикалық өңдеу кезінде бүркелген жабындарда жүретін процестер зерттелді. Ұнтақ сымдардан жасалған бүркелген жабындардың электротермомеханикалық өңделуі нәтижесінде беткі қабаттарда жоғары берікті матрицалық құрылымды, сонымен қатар карбидтер мен аустенит қосылыстарын қамтитын модификацияланған градиентті құрылымдар түзілуі мүмкін. Бұл жағдайда модификацияланған қабаттағы аустениттің көп мөлшерде болуы жабынның бұзылу тұтқырлығын және абразивтік төзімділігін арттыруға ықпал етуі мүмкін, ал қабаттағы жоғары берікті фазалардың (мартенсит пен карбидтер) болуы шекаралық үйкеліс және майсыз үйкеліс жағдайында газотермиялық жабындардың беріктігі мен тозуға төзімділігін қамтамасыз етуі тиіс. Бұдан бөлек, жоғары температураларда электротермомеханикалық өңдеу жабынның кеуектілігін азайтып, оның адгезиялық төзімділігін арттыра алады. Көміртек қосылған модификаторлармен (коллоидтық графит және УДАГ қоспасы) жоғары легирленген болаттан жасалған темір негізіндегі сымды жабындарды термомеханикалық өңдеу қабаттарды нығыздап, олардың қаттылығын арттырады. Көміртек қосылған компоненттермен модификацияланған 40Х13 маркалы жоғары легирленген сымнан жасалған жабын үшін электротермомеханикалық өңдеу қабаттағы қалдық аустениттің мөлшерін арттырып, оның кристалдық торының параметрінің ұлғаюына әкеледі, бұл қабаттың көміртекпен қанығуын көрсетеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Напыленные покрытия из проволочных стали Св–08 и 40Х13 имели толщину от 0,6 до 1,2 мм. Напыленное с помощью гиперзвуковой металлизации покрытие характеризуется сравнительно плотной и дисперсной структурой. Пористость напыленного слоя для сталей 40Х13 не превышает 3-5 об.%. Твердость слоев составляет HV=2250 и 3700 МПа для напыленных покрытий из сталей Cв-08 и 40Х13 соответственно. В результате воздействия электротермосиловой обработки твердость покрытия из стали 40Х13 достигает уровня 6000-6200 МПа. Для покрытия из стали Св–08 увеличения микротвердости в результате ЭТСО практически не регистрируется. Обработка модифицированного УДАГ покрытия из стали Св–08, как и в случае обработки покрытия с коллоидным графитом, сопровождается увеличением микротвердости поверхностного слоя до 5000–6000 МПа. Для стали 40Х13 отмечается существенное возрастание микротвердости H= 7800 МПа (для случая с шихтой УДАГ) и H=5700-6000 МПа (при использовании в качестве модификатора коллоидного графита)

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Св–08 және 40Х13 маркалы сым болаттардан жасалған бүркелген жабындардың қалыңдығы 0,6-1,2 мм аралығында болды. Гипердыбыстық металдандыру әдісімен бүркелген жабын салыстырмалы түрде тығыз және дисперсті құрылыммен сипатталады. 40Х13 болаты үшін бүркелген қабаттың кеуектілігі 3-5% көлемнен аспайды. Қабаттардың қаттылығы сәйкесінше Св-08 және 40Х13 болаттарынан бүркелген жабындар үшін HV=2250 және 3700 МПа құрайды. Электротермомеханикалық өңдеу нәтижесінде 40Х13 болатының жабын қаттылығы 6000-6200 МПа деңгейіне жетеді. Св–08 болатының жабындары үшін электротермомеханикалық өңдеуден кейін микрокаттылықтың артуы іс жүзінде байқалмайды. Св-08 болатынан УДАГ қоспасымен модификацияланған жабын, сондай-ақ коллоидты графитпен өңделген жабын беткі қабатының микрокаттылығының 5000–6000 МПа-ға дейін артуымен сипатталады. 40Х13 болаты үшін микрокаттылық айтарлықтай артады: УДАГ қоспасымен жабын үшін Hμ=7800 МПа, ал модификатор ретінде коллоидтық графит қолданылғанда Hμ=5700-6000 МПа деңгейіне жетеді.

Level of implementation (in Russian) :

Level of implementation (in Kazakh) :

Efficiency (in Russian) :

Efficiency (in Kazakh) :

Field of application (in Russian) : Машиностроение, оборонная и аэрокосмическая промышленность, технический сервис и все другие отрасли, заинтересованные в повышении сроков службы техники

Field of application (in Kazakh) : Машина жасау, қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі, техникалық қызмет көрсету және жабдықтың қызмет ету мерзімін арттыруға мүдделі барлық басқа салалар