The object of research, development or design (in Russian) : детское население с 5 лет до 17 лет 11 месяцев 29 дней

The object of research, development or design (in Kazakh) : 5 жастан 17 жас 11 ай 29 күн дейінгі балалар

Aim of work (in Russian) : Изучить элементный статус детского населения Мангистауской и Атырауской областей.

Aim of work (in Kazakh) : Маңғыстау және Атырау облыстарындағы бала тұрғындарының элементтік статусын зерттеу

Методы исследования (на русском) : Эпидемиологические, клинические.

Методы исследования (на казахском) : Эпидемиологиялық, клиникалық

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен сбор проб (волос) у 765 детей, постоянно проживающих в Мангистауской и Атырауской области. Определено содержание химических элементов в волосах обследованных детей. Проведена оценка физического развития по стандартам роста ВОЗ (2006) детей Мангистауской и Атырауской областей. По критерию WAZ дефицит массы тела у 12(3,5%) детей, из них село 10(4,0%), город 2(2,2%) случаев. Избыточная масса тела или ожирение составило 22(6,5%), из них сельских 13(5,3%) и городских жителей 9(9,9%) случаев соответственно. По критерию HAZ низкорослость выявлена у 14(2,6%) детей из сельской местности, и города 6(2,8%) случаев. По показателям BAZ недостаточность питания наблюдалась у 61 (8,0 %) детей, у сельских 44(8,0%), у городских 17(7,9%). Избыточная масса тела наблюдалась у 99 (12,9%) детей, у детей из города 36 (16,8%), 63 (11,5%) детей из села. Случаев ожирения 50 (6,5%), среди сельских детей 36(6,6%), среди городских 14 (6,5%). Городские дети имели более высокие показатели роста и веса по сравнению с их сельскими сверстниками. Избыточный вес и ожирение встречаются у городских и сельских детей и подростков в одинаковой степени. Разработаны карты элементного статуса детского населения. Опубликованы раньше срока 2 статьи (первая - Web of Science –Q1; IF – 3,0; вторая – в отечественном издании, рекомендованном КОКСНВО). Получены 3 свидетельства авторского права.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Маңғыстау және Атырау облыстарында тұрақты тұратын 765 баладан сынамалар (шаштар) алынды. Тексерілген балалардың шашындағы химиялық элементтердің құрамы анықталды. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (2006 ж.) Маңғыстау және Атырау облыстарындағы балалардың өсу стандарттары бойынша физикалық дамуын бағалау жүргізілді. WAZ критерийі бойынша 12 (3,5%) балада дене салмағының тапшылығы анықталды, оның ішінде 10 (4,0%) ауылдық жерде, 2 (2,2%) қалада. Артық салмақ немесе семіздік 22 (6,5%) құрады, оның 13 (5,3%) ауылда және 9 (9,9%) қалалық жағдайда болды. HAZ критерийі бойынша 14 (2,6%) ауылдық және 6 (2,8%) қалалық балаларда бойының қысқалығы анықталды. BAZ көрсеткіштері бойынша дене салмағының жетіспеушілігі 61 (8,0%) балада, ауыл балаларында 44 (8,0%), қала балаларында 17 (7,9%) байқалды. Артық салмақ 99 (12,9%) балада, қаладан 36 (16,8%), ауылдан 63 (11,5%) балада байқалды. Семіздіктің 50 (6,5%) жағдайы, ауыл балалары арасында 36 (6,6%), қала балалары арасында 14 (6,5%) тіркелген. Қалалық балалар мен жасөспірімдердің бойы мен салмағы ауылдағы балалармен салыстырғанда жоғары болды. Артық салмақ пен семіздік қалалық және ауылдық балаларда бірдей дәрежеде кездеседі. Маңғыстау және Атырау облыстарының бала тұрғындарының элементтік статусының карталары құрастырылды. 2 мақала мерзімінен бұрын жарияланды (біріншісі – Web of Science – Q1; IF – 3,0; екіншісі – БҒМ Білім мен Ғылым саласында сапаны қамтамасыз ету комитеті ұсынған отандық басылымда). 3 авторлық куәлік алынды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : На картах представлена информация о содержании химических элементов у детского населения Мангистауской и Атырауской областей для дальнейшей коррекции элементных дисбалансов

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Карталар элементтік теңгерімсіздіктерді одан әрі түзету үшін Маңғыстау және Атырау облыстарының бала популяциясындағы химиялық элементтердің құрамы туралы ақпаратты береді.

Level of implementation (in Russian) : Ведется работа по внедрению результатов научно-исследовательской работы в общеобразовательных организациях Атырауской области (КГУ «Казахская средняя школа «Коктем» отдела образования Индерского района Управления образования Атырауской области», КГУ "Средняя общеобразовательная школа имени Амангельды" отдела образования города Атырау Управления образования Атырауской области") и Мангистауской области (КГУ "Общеобразовательная школа имени Е.Омирбаева" Отдела образования по Тупкараганскому району Управления образования Мангистауской области, КГУ "Общеобразовательная школа №30" Отдела образования по городу Актау Управления образования Мангистауской области) - акты внедрения № 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63.

Level of implementation (in Kazakh) : Атырау («Атырау облысы Білім беру басқармасының Индер ауданы білім бөлімінің «Көктем» қазақ орта мектебі» КММ, «Атырау облысы Білім беру басқармасының Атырау қаласы білім бөлімінің» Жалпы білім беретін Амангелді атындағы орта мектеп" КММ) және Маңғыстау облысының (Маңғыстау облысының білім басқармасының Түпқараған ауданы бойынша білім бөлімінің "Е.Өмірбаев атындағы жалпы білім беретін мектеп" КММ, Маңғыстау облысының білім басқармасының Ақтау қаласы бойынша білім бөілімінің "№30 жалпы білім беретін мектеп" КММ) білім беру ұйымдарында ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелерін енгізу бойынша жұмыстар жүргізілуде - № 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63 енгізу актілері.

Efficiency (in Russian) : Результаты исследования послужат научным обоснованием для принятия дальнейших мер по коррекции элементного статуса детей алиментарным путем, реализацией комплексных мероприятия по групповой и индивидуальной коррекции отклонений в биоэлементном статусе детей сельской местности.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері балалардың элементтік статусын алиментарлы жолмен түзету бойынша одан әрі шараларды қабылдауға, биоэлементтік статустағы ауытқуларды топтық және жеке түзетуге арналған кешенді шараларды жүзеге асыруға ғылыми негіздеме болады.

Field of application (in Russian) : Медицина и экология

Field of application (in Kazakh) : Медицина және экология