The object of research, development or design (in Russian) : РНК, выделенная из крови мазков диких и домашних птиц, образцы тканей от кур (Gallus gallus)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Жабайы және үй құстарының қан тампондарынан бөлінген РНҚ, тауықтардың ұлпа үлгілері (Gallus gallus)

Aim of work (in Russian) : Выяснить, какие генотипы и серотипы гаммакоронавирусов циркулируют в популяциях домашних и диких птиц на территории Казахстана и разработать эффективные меры по минимизации экономического ущерба от ИБП в стране.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстандағы үй және жабайы құстардың популяцияларында гаммакоронавирустардың қандай генотиптері мен серотиптері айналымда болатынын анықтау және елдегі ИПД-дан болатын экономикалық залалды азайтудың тиімді шараларын әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Компьютерный анализ нуклеотидных последовательностей, ВЭЖХ, выделение РНК, обратная транскрипция, ПЦР, электрофорез нуклеиновых кислот, спектрофотометрический анализ нуклеиновых кислот, статистический анализ данных.

Методы исследования (на казахском) : Нуклеотидтер тізбегін компьютерлік талдау, HPLC, РНҚ оқшаулау, кері транскрипция, ПТР, нуклеин қышқылының электрофорезі, нуклеин қышқылдарының спектрофотометриялық талдауы, статистикалық мәліметтерді талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведен компьютерный анализ нуклеотидных последовательностей геномов коронавирусов птиц. Подобраны универсальные праймеры для выявления коронавирусов птиц (локус RdRp), их типирования (локусHel) и для генетической характеризации IBV (локус S). Из биологических образцов (клоакальный и трахеальные мазки, образцы трахеи, образцы легкого), полученных от 10 кур из Алматинской области и 10 кур из Костанайской области выделены РНК. РНК проанализированы методом ОТ-ПЦР на присутствие IBV. Образцы от 5 кур (50%) показали присутствие РНК IBV. Для проверки, является ли инфекция одиночной или совмещенной, ПЦР-положительные по IBV образцы также протестированы на другие агенты респираторных инфекций птиц (NDV, AIV, ILTV, AMPV, WNV, микоплазмы и хламидии). Таким образом, впервые в популяции домашних птиц на территории Казахстана выявлен вирус инфекционного бронхита кур, IBV. Собраны биологические образцы (трахеальные и клоакальные мазки) от 400 диких птиц в Алматинской и Жамбылской областях, проведено их видовое определение. Из всех образцов выделены тотальные РНК, которые были протестированы методом классической полугнездовой ОТ-ПЦР на присутствие РНК птичьих коронавирусов. Выявлено три ОТ-ПЦР положительных образца (0,75%; 95% ДИ: 0,15-2,18%). Проведено ПЦР-типирование, все три образца отнесены к дельтакоронавирусам.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Құс коронавирустарының геномдарының нуклеотидтер тізбегіне компьютерлік талдау жүргізілді. Әмбебап праймерлер құстардың коронавирустарын анықтау (RdRp локус), олардың типтері (Hel locus) және IBV (S локус) генетикалық сипаттамасы үшін таңдалды. РНҚ Алматы облысынан 10 тауықтан және Қостанай облысынан 10 тауықтан алынған биологиялық үлгілерден (клоакальды және трахеальды жағындылар, трахея үлгілері, өкпе үлгілері) бөлініп алынды. РНҚ RT-ПТР арқылы IBV бар-жоғын талдады. 5 тауықтың үлгілері (50%) IBV РНҚ бар екенін көрсетті. Инфекцияның жалғыз немесе аралас екенін тексеру үшін IBV ПТР-оң үлгілері құстардың респираторлық инфекцияларының басқа агенттеріне (NDV, AIV, ILTV, AMPV, WNV, микоплазма және хламидиоз) тексеріледі. Осылайша, Қазақстандағы құс популяциясында алғаш рет тауықтың инфекциялық бронхит вирусы IBV анықталды. Алматы және Жамбыл облыстарындағы 400 жабайы құстардан биологиялық сынамалар (трахеялық және клоакальды жағындылар) алынып, олардың түрлерін анықтау жұмыстары жүргізілді. Жалпы РНҚ барлық үлгілерден бөлініп алынды және құс коронавирустарынан РНҚ бар-жоғына классикалық жартылай ұяшықты RT-ПТР көмегімен сынақтан өтті. Үш RT-ПТР оң үлгілері анықталды (0,75%; 95% CI: 0,15-2,18%). ПТР типтеу жүргізілді, барлық үш үлгі дельтакоронавирустар санатына жатқызылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : - Синтезировано и очищено 3 праймера к локусу RdRp коронавирусов, 6 праймеров – к локусу Hel коронавирусов, 8 праймеров – к локусу S IBV.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : - Коронавирустардың RdRp локусы үшін 3 праймер, коронавирустардың Hel локусы үшін 6 праймер, IBV S локусы үшін 8 праймер синтезделді және тазартылды.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено.

Level of implementation (in Kazakh) : Орындалмаған.

Efficiency (in Russian) : Все запланированные работы выполнены в срок.

Efficiency (in Kazakh) : Барлық жоспарланған жұмыстар белгіленген мерзімде орындалды.

Field of application (in Russian) : Эпидемиология, диагностика в сельском хозяйстве.

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығындағы эпидемиология, диагностика.