The object of research, development or design (in Russian) : Медоносные пчелы пораженные тропилелапсозом и варроозом в разных природно-климатических зонах Казахстана

The object of research, development or design (in Kazakh) : Қазақстанның әртүрлі табиғи-климаттық аймақтарында тропилапсоз бен варроозбен зақымдалған бал аралары.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта заключается в изучении особенностей инфестации пчелиных семей тропилелапсозом Республики Казахстан с последующей выработкой алгоритма его своевременной диагностики, профилактики и предотвращение заражения пчелиных семей в области устойчивого развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан.

Aim of work (in Kazakh) : Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін тұрақты дамыту саласында ара отбасыларын уақтылы диагностикалау, профилактика және жұқтырудың алдын алу алгоритмін әзірлей отырып, Қазақстан Республикасындағы ара отбасыларының тропилелапсозбен инфекциялану ерекшеліктерін зерттеу.

Методы исследования (на русском) : В процессе исследований будут применяться общие зоотехнические, морфометрические, молекулярно-генетические, экономические, математические, статистические, аналитические методы.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу процесінде жалпы зоотехникалық, морфометриялық, молекулярлық - генетикалық, экономикалық, математикалық, статистикалық және аналитикалық әдістер қолданылатын болады.

Obtained results and novelty (in Russian) : По результатам научных исследований в 2024 году были выявлены пасеки, пораженные тропилелапсозом и варроозам а также другими акарозами (нозематоз, акарапидоз). Следует отметить, что при непосредственном эпизоотическом мониторинге 33 пасек, только на девяти зарегистрирован тропилелапсоз, что составило 27,2%, поражение варроозом отмечено на всех 100 % обследованных пасек. Проведен анализ изменения хозяйственно полезных признаков медоносных пчел и диагностика пчелиных семей на степень инфестации акарозами в сентябре сила пчелиных семей составила 4 улочки, что меньше в 2 раза по сравнению с семьями, не пораженными тропилелапсозом. В опытных группах при диагностике пчелиных семей Алматинской области наблюдалось сильная степень поражения варротозом (отсталость в развитий снижение медосбора, недоразвитые молодые пчелы и трутни). В Туркестанской и Абайской области был замечен пестрый расплод, погибшие личинки желтоватого цвета. Был проведен сбор биоматериала с разных природно-климатических зон Казахстана. Объектом исследования служили клещи Varroa и Tropilaelaps. Отработана методика выделения геномной ДНК из клещей Varroa и Tropilaelaps c использованием набора DNeasy Blood and Tissue Kits (Quagen, Германия). Определены качества и концентрации выделенных ДНК методом спектрофотомерии и агарозного гель-электрофореза, для последующего анализа вариабельности митохондриального гена кодирующего цитохромоксидазу I(COI) клещи Tropilaelaps.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2024 жылғы ғылыми зерттеулердің нәтижелері бойынша тропилелапс пен варроозбен, сондай-ақ басқа акараздармен (нозематоз, акарапидоз) зақымдалған омарталар анықталды. Тікелей эпизоотикалық мониторинг барысында 33 пасекадан тек тоғызында тропилелапс тіркелді, бұл 27,2%-ды құрайды; варроозбен зақымдалу барлық 100%-да байқалды. Бал араларының шаруашылыққа пайдалы белгілерінің өзгеруіне талдау жүргізілді және ара колонияларын акароздармен жұқтыру дәрежесіне диагностикалау қыркүйек айында ара колонияларының күші 4 кәрезді құрады, бұл тропилелапсозбен ауырмаған отбасылармен салыстырғанда 2 есе аз. Алматы облысындағы тәжірибелік топтарда варротозбен зақымданудың жоғары дәрежесі байқалды (дамудағы артта қалушылық, бал жинаудың төмендеуі, дамымаған жас аралар мен аталық аралар). Түркістан және Абай облыстарында әр түрлі түсті дернәсілдер мен сарғыш түсті өлген ара қуыршақтар байқалды. Қазақстанның әртүрлі табиғи-климаттық аймақтарынан биоматериал жиналды. Зерттеу объектісі ретінде Varroa және Tropilaelaps кенелері қарастырылды. Varroa және Tropilaelaps кенелерінен геномдық ДНҚ-ны DNeasy Blood and Tissue Kits (Quagen, Германия) жиынтығын пайдаланып алу әдістемесі әзірленді. Алынған ДНҚ-ның сапасы мен концентрациясы спектрофотометрия және агарозды гель-электрофорез әдістерімен анықталды. Бұл ДНҚ-ны Tropilaelaps кенелерінің цитохромоксидаза I (COI) кодтайтын митохондриалдық генінің вариабельдігін зерттеу үшін пайдалануға жоспарлануда.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Сохранение благополучных с высокими показателями продуктивности пчелиных семей, дадут увеличение выхода продукции пчеловодства и позволят обеспечить достаточным количеством опылителей агроценозы Казахстана, увеличивая урожайность в 1,3…1,6 раза и качество сельскохозяйственных культур, повышая рентабельность производства;

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Ара колонияларының өнімділігінің жоғары көрсеткіштерімен қолайлылығын сақтау ара шаруашылығы өнімінің шығымдылығын арттырады және өндірістің рентабельділігін арттыра отырып, өнімділікті 1,3....1,6 есеге және ауыл шаруашылығы дақылдарының сапасын арттыра отырып, Қазақстанның агроценозын тозаңдандырғыштардың жеткілікті санымен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : Планируется на 3 этапе научно-технического проекта

Level of implementation (in Kazakh) : Ғылыми-техникалық жобаның 3 кезеңінде жоспарлануда

Efficiency (in Russian) : Реализация проекта позволит повысить эффективность мер по недопущению распространения клещей, паразитирующих на расплоде на казахстанских пасеках, послужит основой для разработки современных биологических форм борьбы с клещевой инвазией, что скажется на производительности пасек и выходу экологически чистой продукции пчеловодства.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаны іске асыру қазақстандық омарталарда дернәсілдерді паразиттейтін кенелердің таралуына жол бермеу жөніндегі шаралардың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді, Омарталардың өнімділігіне және ара шаруашылығының экологиялық таза өнімінің шығуына әсер ететін кене инвазиясымен күресудің қазіргі заманғы биологиялық нысандарын әзірлеу үшін негіз болады.

Field of application (in Russian) : Сельское хозяйство (Пчеловодство).

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылығы (Ара шаруашылығы)