The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются шунгитовая руда месторождения «Бакырчик» Абайской области и продукт его флотационного обогащения – шунгитовый концентрат

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері Абай облысының "Бақыршық" кен орнының шунгит кені және оның флотациялық байыту өнімі – шунгит концентраты болып табылады

Aim of work (in Russian) : Цель проекта – изучение возможности применения шунгитовой руды месторождения «Бакырчик» Абайской области и шунгитового концентрата в качестве усиливающего наполнителя в рецептуре резиновых смесей

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты - Абай облысының "Бақыршық" кен орнының шунгит кенін және шунгит концентратын резеңке қоспалар рецептурасында күшейтетін толтырғыш ретінде қолдану мүмкіндігін зерттеу

Методы исследования (на русском) : В работе использованы следующие методы: определение химического состава шунгитовых материалов методом РСА; определение удельной поверхности наполнителей методом термодесорбции газового адсорбата по теории БЭТ; определение морфологии поверхности наполнителей методом СЭМ; определение вязкости резин по Муни; изучение кинетики вулканизации по ГОСТ 12535-84; определение физико-механических свойств вулканизаций по ГОСТ 270-75, ГОСТ 263-75, ГОСТ 27110-86 и др.; определение плотности цепей вулканизационной сетки на основе теории Флори-Ренера

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста келесі әдістер қолданылды: РСА әдісімен шунгитті материалдардың химиялық құрамын анықтау; БЭТ теориясы бойынша газ адсорбатын термодесорбциялау әдісімен толтырғыштардың меншікті бетін анықтау; СЭМ әдісімен толтырғыштардың бетінің морфологиясын анықтау; Муни бойынша резеңкелердің тұтқырлығын анықтау; ГОСТ 12535-84 сәйкес Вулканизация кинетикасын зерттеу; ГОСТ 270-75, ГОСТ 263-75, ГОСТ 27110-86 және т. б. вулканизациялардың физикалық-механикалық қасиеттерін анықтау; Флори-Ренер теориясына негізделген Вулканизация торы тізбектерінің тығыздығын анықтау

Obtained results and novelty (in Russian) : В рамках проведенной научно-исследовательской работы методом флотационного обогащения шунгитовой руды (ШР), включающего 5 стадий переработки получен шунгитовый концентрат (ШК), в состав которых входили наряду с углеродом оксиды Si, Fe, K, Ca Ti, Mn, Al. Анализ химического состава используемых наполнителей показал, что при флотации шунгитовой руды содержание углерода повышается в 3,5 раза (от 11 до 39 %), cодержание оксида кремния снижается в 3 раза (от 49,4 до 13,6 %), содержание оксидов K, Ca, Ti, Mn, Al снижается менее, чем на 1 %, содержание оксида железа увеличивалось на 40 % (от 6,7 % мас. до 9,4 % мас.). Изучено влияние частичной или полной замены технического углерода (ТУ) в составе резиновой смеси на ШР и ШК на процесс вулканизации и на физико-механические свойства резин. Полученные результаты дают возможность оценить влияние шунгитовых наполнителей на свойства композитов для получения резин с заданными характеристиками. Выявлено, что при замене 5-10 % мас. ТУ на ШР или ШК повышается прочность резины при растяжении. Установлено, что замена ТУ на ШР или ШК практически не влияет на устойчивость резин к стандартной нефтяной жидкости

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 5 өңдеу сатысын қамтитын шунгит кенін (ШР) флотациялық байыту әдісімен жүргізілген ғылыми-зерттеу жұмысы шеңберінде құрамына көміртегімен қатар Si, Fe, K, Ca Ti, Mn, Al оксидтері кіретін шунгит концентраты (ШК) алынды. Қолданылатын толтырғыштардың химиялық құрамын талдау шунгит кенін флотациялау кезінде көміртегі мөлшері 3,5 есе (11-ден 39% - ға дейін), кремний оксидінің мөлшері 3 есе (49,4-тен 13,6% - ға дейін), k, Ca, Ti, Mn, AL оксидтерінің мөлшері 1% - дан аз төмендейтінін көрсетті, темір оксидінің мөлшері 40% - ға өсті (6,7% мас. 9,4% дейін.). Резеңке қоспаның құрамындағы техникалық көміртекті (ТК) ішінара немесе толық ауыстырудың Вулканизация процесіне және резеңкелердің физика-механикалық қасиеттеріне ШР мен ШК-ға әсері зерттелді. Алынған нәтижелер шунгит толтырғыштарының берілген сипаттамалары бар резеңкелерді алу үшін композиттердің қасиеттеріне әсерін бағалауға мүмкіндік береді. 5-10% мас. ШР немесе ШК-дағы ТК ауыстыру кезінде созылу кезінде резеңкенің беріктігін арттыратыны анықталды. ТҚ-ны ШР немесе ШК-ға ауыстыру резеңкелердің стандартты мұнай сұйықтығына төзімділігіне іс жүзінде әсер етпейтіні анықталды

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Потребление и стоимость РТИ за последние годы закономерно растет. Однако предприятия страны испытывают дефицит некоторых разновидностей РТИ в связи с отсутствием производства резиновых смесей. По совокупности различных причин доля импорта резиновых смесей составляет 100%. Повышение эффективности использования отходов ГМК Казахстана (шунгиты) – важнейшая стратегическая задача. Шунгиты в Казахстане имеюся в достаточных количествах для промышленного использования. Выполнение данного проекта позволит в практическом направлении: • увеличить сырьевую базу для получения РТИ путем переработки углерод-минеральных отходов; • снизить себестоимость на 15-20% и расширить количество отечественных полимерных композитов; • расширить арсенал наполнителей для эластомеров; • расширить виды основных групп резин различного назначения; • организовать испытательную лабораторию резинотехнических изделий; • дать рекомендации для дальнейшей коммерциализации проекта. В научном направлении позволит: • развить область полимерных и композиционных материалов с использованием шунгита; • разработать принципиально новые технологии для отечественной научной сферы; • дать рекомендации по разработке учебных курсов для высших учебных заведений РК

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : РТБ тұтынуы мен құны соңғы жылдары табиғи түрде өсуде. Алайда, елдегі кәсіпорындар резеңке қоспалар өндірісінің болмауына байланысты РТБ-ның кейбір түрлерінде тапшылыққа ұшырайды. Әр түрлі себептердің жиынтығы бойынша резеңке қоспалар импортының үлесі 100% құрайды. Қазақстанның ТМК қалдықтарын (шунгиттер) пайдалану тиімділігін арттыру – аса маңызды стратегиялық міндет. Қазақстанда шунгиттер өнеркәсіптік пайдалану үшін жеткілікті мөлшерде бар. Бұл жобаны орындау практикалық бағытта мүмкіндік береді: * көміртек-минералды қалдықтарды қайта өңдеу арқылы РТБ алу үшін шикізат базасын ұлғайту; * өзіндік құнын 15-20% төмендету және отандық полимерлі композиттердің санын кеңейту; * эластомер толтырғыштарының арсеналын кеңейтіңіз; * әр түрлі мақсаттағы резеңкелердің негізгі топтарының түрлерін кеңейту; * резеңке техникалық бұйымдардың сынақ зертханасын ұйымдастыру; * жобаны одан әрі коммерцияландыру үшін ұсыныстар беріңіз. Ғылыми бағытта: * шунгитті қолдану арқылы полимерлі және композициялық материалдар аймағын дамыту; * отандық ғылыми сала үшін түбегейлі жаңа технологияларды әзірлеу; * ҚР жоғары оқу орындары үшін оқу курстарын әзірлеу бойынша ұсыныстар беру

Level of implementation (in Russian) : Исследования показывают, что казахстанские шунгиты могут быть использованы в качестве наполнителя в резинах для частичной замены технического углерода, снижая при этом расход технического углерода, с сохранением высоких физико-механических показателей

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеулер көрсеткендей, қазақстандық шунгиттер жоғары физикалық-механикалық көрсеткіштерді сақтай отырып, техникалық көміртекті тұтынуды азайта отырып, техникалық көміртекті ішінара ауыстыру үшін резеңкелерде толтырғыш ретінде пайдаланылуы мүмкін

Efficiency (in Russian) : После успешного окончания результаты НИР могут быть внедрены на предприятиях по производству резинотехнических изделий (РТИ), автомобильной промышленности. Используемые шунгитовые наполнители позволят получать РТИ с заданными физико-механическими показателями по сниженной стоимости

Efficiency (in Kazakh) : Сәтті аяқталғаннан кейін ҒЗЖ нәтижелері резеңке-техникалық бұйымдар (РТБ), автомобиль өнеркәсібі өндіретін кәсіпорындарда енгізілуі мүмкін. Пайдаланылатын шунгитті толтырғыштар төмендетілген құны бойынша берілген физика-механикалық көрсеткіштері бар РТБ алуға мүмкіндік береді

Field of application (in Russian) : Область применения: промышленный и строительный сектора РК

Field of application (in Kazakh) : Қолдану саласы: ҚР өнеркәсіп және құрылыс секторы