The object of research, development or design (in Russian) : Казахи Тарбагатайского региона ХІХ-начала ХХІ в.

The object of research, development or design (in Kazakh) : ХІХ-ХХI ғ. басындағы Тарбағатай өңірі қазақтары

Aim of work (in Russian) : Содействовать укреплению национальных интересов казахского народа и исторической целостности Республики Казахстан путем комплексного историко-этнографического изучения этнокультурных особенностей казахов Тарбагатайского региона XIX-начала XXI вв.

Aim of work (in Kazakh) : ХІХ-ХХI ғ. басындағы Тарбағатай өңірі қазақтарының этномәдени ерекшеліктерін тарихи-этнографиялық тұрғыда кешенді зерттеу арқылы қазақ халқының ұлттық мүдделері мен Қазақстан Республикасының тарихи тұтастығының нығаюына ат салысу.

Методы исследования (на русском) : В качестве единственного эффективного пути локального этнографического исследования использовались проблемно-хронологический, сравнительно-исторический подходы. В частности, систематизация сравнительных данных послужила основой для определения результатов, возникающих в результате контакта и его влияния между локальной этнографической группой и другими представителями этнической принадлежности. Для выявления устойчивых и изменчивых элементов ритуала использовались данные смежных с этнографией дисциплин (социология, лингвистика, фольклористика, религиоведение).

Методы исследования (на казахском) : Локальдық этнографиялық зерттеудегі бiрден-бiр тиiмдi жолы ретiнде проблемалық-хронологиялық, салыстырмалы-тарихилық тәсiлдер қолданылды. Әсiресе, салыстырмалы мәлiметтердi жүйелеу локальды этнографиялық топ пен оған жапсарлас жатқан басқа ру-тайпалар мен этникалық байланыста болған өгей жұрт өкілдері арасындағы байланыс пен оның әсері, салдарынан туындайтын нәтижелерді анықтауға негiз болды. Ғұрыптың тұрақты және өзгеріске ұшыраған элементтерін анықтау үшін этнографиямен сабақтас пәндердің (социология, лингвистика, фольклористика, дінтану) мәліметтері қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : - Выявлены и систематизированы архивные данные центральных и национальных библиотек РК, Центрального архива РК, архива города Семей. - Разобраны и изучены экспонаты из фондов Центрального государственного музея РК, относящиеся к материальной культуре казахов Тарбагатайского региона, изучены региональные особенности; - Статья Д. Б. Ескекбаева "роль сети постов в колониальный период в Тарбагатайском регионе" опубликована в сборнике международной конференции, посвященной 70-летию д. и. н., профессора С. М. Сыздыкова; - Статья Б. К. Калшабаевой «уникальность в этнокультуре казахского и татарского народов Семипалатинского региона» опубликована в сборнике материалов международной научной конференции, посвященной 90-летию М. Муканова «казахская школа этнографии:«. - Опубликован вопросник - программа для участников этнографических экспедиций и студенческой практики; - В программу-вопросник для участников этнографических экспедиций и студенческой практики «Kazpatent.kz " через сайт получено авторское свидетельство на право интеллектуальной собственности. "30" сентября 2024 года № 50038. Научная новизна проекта заключается в выделении Тарбагатайского региона как уникального историко-культурного региона, где происходили определенные социально-экономические и историко-культурные процессы.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : - ҚР Орталық және Ұлттық кітапханалары мен ҚР Орталық мұрағатындағы, Семей қаласы мұрағатындағы мұрағат деректері анықталып, жүйеленді. - Тарбағатай өңірі қазақтарының материалдық мәдениетіне қатысты ҚР Мемлекеттік Орталық музейі қорларындағы жәдігерлер сұрыпталып, зерттелді және аймақтық ерекшеліктері зерделенді; - Д.Б. Ескекбаевтың «Тарбағатай өңірінде отарлау кезеңіндегі бекеттер желісінің ролі» атты мақаласы т.ғ.д., профессор С.М. Сыздықовтың 70 жылдығына арналған халықаралық конференция жинағында жарияланды; - Б.К. Қалшабаеваның «Семей өңіріндегі қазақ және татар халықтарының этномәдениетіндегі бірегейлік» атты мақаласы «Қазақ этноргафия мектебі: «М.Мұқановтың 90 жылдығына арналған халықаралық ғылыми конференция материалдары жинағында жарияланды. - Этнографиялық экспедициялар мен студенттік практика қатысушыларына арналған сұрақнама-бағдарлама жарияланды; - Этнографиялық экспедициялар мен студенттік практика қатысушыларына арналған сұрақнама-бағдарламаға «Kazpatent.kz» сайты арқылы зияткершілік меншік құқығына авторлық куәлік алынды. 2024 жылғы «30» қыркүйек № 50038. Жобаның ғылыми жаңалығы - белгілі бір әлеуметтік-экономикалық және тарихи-мәдени үдерістер орын алған Тарбағатай өңірін бірегей тарихи-мәдени аймақ ретінде бөліп көрсету.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Были собраны сведения об особенностях эволюционного развития традиционных промыслов казахского народа, миграционных путях наших предков, сезонных промыслах, методах и традициях труда, традиционной культуры земледелия, экологической культуре дошедших до наших дней.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қазақ халқының дәстүрлі кәсібінің эволюциялық даму ерекшеліктері, ата-бабамыздың көші-қон жолдары, маусымдық кәсіптері, дәстүрлі егіншілік мәдениетінен қазірге дейін жеткен еңбек әдістері мен салт-дәстүрлері, экологиялық мәдениеті жөніндегі мағлұматтар жиналды.

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследования будут применятся на лекциях для студентов и магистрантов образовательной программы "Этнология и антропология" по дисциплинам: "Традиционное мировоззрение казахского народа", "Традиционная материальная культура казахов», "Духовная культура казахов". На основе результатов исследования подготовлено учебное пособие «Традиционное мировоззрение казахского народа».

Level of implementation (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері «Этнология және антропология» білім беру бағдарламасының студенттері мен магистранттарына оқылатын «Қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымы», «Қазақ халқының дәстүрлі материалдық мәдениеті», «Қазақ халқының рухани мәдениеті» атты пәндердің дәрістеріне қолданылуда. Зерттеу нәтижелерінің негізінде «Қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымы» атты оқу құралы дайындауда.

Efficiency (in Russian) : Эффективность проекта заключается в том, что он способствует повышению исторических знаний народа Казахстана, бережному отношению к своей истории и культуре, укреплению национальных интересов казахского народа и целостности Республики Казахстан в условиях сложившейся геополитической ситуации.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның тиімділігі - Қазақстан халқының тарихи білімін көтеріп, өзінің тарихы мен мәдениетіне ұқыптылықпен қарауға, қазіргі геосаяси жағдайдың күрделенуі жағдайындағы қазақ халқының ұлттық мүдделерінің және Қазақстан Республикасының тұтастығының нығаюына әсерін тигізетіндігінде.

Field of application (in Russian) : Материалы достигнутых результатов можно использовать в области казахской этнографии, духовной и материальной культуры казахского народа и истории Казахстана, преподавания специальных курсов в высших учебных заведениях и др.

Field of application (in Kazakh) : Қол жеткізген нәтижелердің материалдарын қазақ этнографиясы, қазақ халқының рухани және материалдық мәдениеті және Қазақстан тарихын жазуға, жоғары оқу орындарында арнаулы курстарды оқытуға, т.б. салаларда пайдалануға болады.