The object of research, development or design (in Russian) : Основные исследования проводились в естественных лесных экосистемах поймы р. Урал в пределах Западно-Казахстанской области и искусственных лесонасаждениях Джаныбекского стационара, который расположен на бессточной полупустынной безлесной равнине Прикаспийской низменности в междуречье Волги и Урала. Джаныбекский стационар был организован в 1950 г. В настоящее время он представляет собой уникальный агролесомелиоративный оазис, расположенный на приграничной территории, со стороны Республики Казахстан 880 га, со стороны Российской Федерации – 778 га.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Негізгі зерттеулер Батыс Қазақстан облысының шегіндегі Жайық өзенінің жайылмасының табиғи орман экожүйелерінде және Еділ мен Орал өзендерінің аралығындағы Каспий маңы ойпатының шөлейт шөлейт ормансыз жазығында орналасқан Жәнібек стационарының жасанды орман екпелерінде жүргізілді. Жаныбек стационары 1950 жылы ұйымдастырылған, Қазіргі уақытта ол Қазақстан Республикасы тарапынан 880 га, Ресей Федерациясы тарапынан – 778 га шекаралас аумақта орналасқан бірегей агроорман-мелиорациялық оазис болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель проекта – выявление лесных экосистем с неопределенно долгим существованием (100 лет и более) для оптимизации лесокультурных технологий по созданию малозатратных и долговечных насаждений. В первый год исследований основное внимание было обращено на самовозобновление деревьев и кустарников, которые увеличивают срок службы лесонасаждений. Для выполнения поставленной цели решались следующие задачи. Экспедиционными поездками определялись места естественного семенного и вегетативного возобновления лесных видов, определялись наиболее перспективные из них. В характерных типичных местах закладывались пробные площадки и проводилось описание условий местопроизрастания с полной таксационной характеристикой древостоев. Полученные результаты позволят в дальнейшем предложить производству оптимальные лесохозяйственные технологии, повышающие долголетие древостоев за счет улучшения ассортимента растений для них, обладающих значительной потенциальной возобновительной способностью.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты-аз шығынды және ұзаққа созылатын екпелерді құру бойынша орман-мәдени технологияларды оңтайландыру үшін белгісіз ұзақ өмір сүретін (100 жыл немесе одан да көп) орман экожүйелерін анықтау. Зерттеудің бірінші жылында басты назар ағаштар мен бұталардың өзін-өзі жаңартуына аударылды, бұл орман екпелерінің қызмет ету мерзімін ұзартады. Мақсатқа жету үшін келесі міндеттер шешілді. Экспедициялық сапарлар орман түрлерінің табиғи тұқымдық және вегетативті жаңару орындарын анықтады, олардың ішіндегі ең перспективалысы анықталды. Тән типтік жерлерде сынақ алаңдары салынып, сүрекдіңдердің толық таксациялық сипаттамасымен өсу жағдайлары сипатталды. Алынған нәтижелер бұдан әрі өндіріске оңтайлы орман шаруашылығы технологияларын ұсынуға мүмкіндік береді, олар үшін айтарлықтай әлеуетті жаңару қабілеті бар өсімдіктер ассортиментін жақсарту есебінен сүрекдіңдердің ұзақ өмір сүруін арттырады.

Методы исследования (на русском) : Общеизвестными методами, которые применяются в лесной экологии, геоботанике и почвоведении изучены естественные и искусственные лесные экосистемы в пойме р. Урал и на комплексных почвах Джаныбекского стационара с полным описанием всех ярусов и почвенно-гидрологических условий. Изучением лесоустроительных материалов и аэроснимков, выбраны ключевые участки со здоровыми и распадающимися насаждениями, на которых будут заложены постоянные пробные площади со сплошным таксационным перечетом растительности. Изучены спонтанно появившиеся самосевы, его состояние и перспективы дальнейшего существования.

Методы исследования (на казахском) : Орман экологиясында, геоботаникада және топырақтануда қолданылатын жалпыға белгілі әдістермен Жайық өзенінің жайылмасындағы табиғи және жасанды орман экожүйелері және барлық деңгейлер мен топырақ-гидрологиялық жағдайларды толық сипаттай отырып, Жәнібек стационарының кешенді топырақтарында зерттелді. Орман орналастыру материалдары мен аэротүсірілімдерді зерделеу арқылы сау және ыдырайтын екпелері бар негізгі учаскелер таңдалды, оларға өсімдіктерді үздіксіз таксациялық қайта есептей отырып, тұрақты сынақ алаңдары салынатын болады. Өздігінен пайда болған өздігінен себу, оның жағдайы және одан әрі өмір сүру перспективалары зерттелді.

Obtained results and novelty (in Russian) : Естественное распространение адвентивных видов (вселенцев), например, ясеня пенсильванского в пойменные условия местопроизрастания р. Урал распространено достаточно широко на незанятые лесными насаждениями целинные участки, особенно в прогалины, сенокосные угодья и др. Ясень поселяется в микро- и мезопонижения рельефа и образует разновозрастные чистые куртины. Характерной особенностью является единичное включение в древостои коренных видов деревьев и кустарников (дуба черешчатого, тополя черного и белого, терна и др.). Это указывает на то, что ясень пенсильванский – пионерный вид и, по-видимому, вскоре после его усыхания произойдет формирование древостоев из аборигенных деревьев и кустарников. Семенная и вегетативная возобновительная способность деревьев и кустарников в лесных культурах на бессточной глинистой равнине междуречья Волги и Урала различается в зависимости от условий местопроизрастаний. На солончаковых солонцах и светло-каштановых почвах с недоступными грунтовыми водами любое возобновление с образованием устойчивых лесных экосистем невозможно из-за водного дефицита.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Адвентивті түрлердің (қоныс аударушылардың) табиғи таралуы, мысалы, Пенсильвандық шаған жайылма жағдайда Жайық өзені орманды екпелермен қамтылмаған тың жерлерге, әсіресе шұңқырларға, шабындық жерлерге және т.б. кең таралған. күл рельефтің микро және мезопонизациясында орналасады және әр түрлі жастағы таза перделерді құрайды. Өзіне тән ерекшелігі-ағаштар мен бұталардың байырғы түрлерінің (петиолат емен, қара және Ақ терек, тікенек және т.б.) сүрекдіңдерге жалғыз қосылуы. Бұл Пенсильвандық шағанның пионер түрі екенін және ол кеуіп кеткеннен кейін көп ұзамай жергілікті ағаштар мен бұталардан ағаштар пайда болатынын көрсетеді. Еділ мен Орал өзендерінің аралығындағы сазсыз жазықтағы орман дақылдарындағы ағаштар мен бұталардың тұқымдық және вегетативті жаңару қабілеті өсу жағдайларына байланысты өзгереді. Қол жетпейтін жер асты сулары бар тұзды сортаңдар мен ашық каштан топырақтарында су тапшылығына байланысты тұрақты орман экожүйелерінің пайда болуымен кез келген жаңару мүмкін емес.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : нет

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : жоқ

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілмеді

Efficiency (in Russian) : не внедрено

Efficiency (in Kazakh) : енгізілмеді

Field of application (in Russian) : Полученный в ходе натурного эксперимента материал позволяет предложить для устойчивых озеленительных насаждений ассортимент надежных видов деревьев и кустарников и оптимизировать способы их создания, обеспечивающие неистощительный гидрологический режим пресных линз грунтовых вод.

Field of application (in Kazakh) : Табиғи эксперимент барысында алынған материал тұрақты көгалдандыру үшін ағаштар мен бұталардың сенімді түрлерінің ассортиментін ұсынуға және жер асты суларының тұщы линзаларының сарқылмайтын гидрологиялық режимін қамтамасыз ететін оларды құру тәсілдерін оңтайландыруға мүмкіндік береді.