The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования является система государственной поддержки развития солнечной энергетики в фермерских хозяйствах Казахстана.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі Қазақстанның фермерлік шаруашылықтарында күн энергетикасын дамытуды мемлекеттік қолдау жүйесі болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Цель работы - разработка и научное обоснование комплексной программы модернизации инструментов государственной поддержки развития солнечной энергии в фермерских хозяйствах Казахстана.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты - Қазақстанның фермерлік шаруашылықтарында күн энергиясын дамытуды мемлекеттік қолдау құралдарын жаңғыртудың кешенді бағдарламасын әзірлеу және ғылыми негіздеу.

Методы исследования (на русском) : Методы исследования: теоретический анализ научных публикаций, законодательных актов и международного опыта в области государственной поддержки возобновляемой энергетики; эмпирическое исследование, включающее сбор и анализ статистических данных по энергетическому потреблению фермерских хозяйств Казахстана; создание и апробация экономико-математической модели, позволяющей оптимизировать параметры солнечной установки для фермеров; проведение экспертных опросов и анкетирование фермеров для оценки их осведомленности и потребностей.

Методы исследования (на казахском) : Зерттеу әдістері: жаңартылатын энергетиканы мемлекеттік қолдау саласындағы ғылыми жарияланымдарды, заңнамалық актілерді және халықаралық тәжірибені теориялық талдау; Қазақстанның фермерлік шаруашылықтарының энергетикалық тұтынуы бойынша статистикалық деректерді жинау мен талдауды қамтитын эмпирикалық зерттеу; фермерлер үшін күн қондырғысының параметрлерін оңтайландыруға мүмкіндік беретін экономикалық-математикалық модель құру және сынақтан өткізу; фермерлерге сараптамалық сауалнамалар жүргізу және оларды бағалау үшін сауалнама жүргізу олардың хабардарлығы мен қажеттіліктері.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты работы и их новизна. В ходе работы разработана комплексная программа государственной поддержки, включающая как финансовые (субсидии, льготное кредитование), так и нефинансовые инструменты (цифровая платформа субсидирования). Проведён анализ международного опыта, в результате которого выявлены ключевые факторы, способствующие успешному внедрению солнечной энергетики в аграрном секторе, и разработана структурно-функциональная модель для адаптации этих практик в Казахстане. Кроме того, создана экономико-математическая модель для выбора оптимальной мощности солнечной электростанции в фермерских хозяйствах, что позволяет снизить затраты и повысить энергоэффективность хозяйств. Новизна работы заключается в комплексном подходе к поддержке солнечной энергетики, включающем теоретический и прикладной анализ, а также цифровые решения для повышения доступности государственной поддержки.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелері және олардың жаңалығы. Жұмыс барысында қаржылық (субсидиялар, жеңілдікті кредиттеу) және қаржылық емес құралдарды (субсидиялаудың цифрлық платформасы) қамтитын мемлекеттік қолдаудың кешенді бағдарламасы әзірленді. Халықаралық тәжірибеге талдау жүргізілді, соның нәтижесінде аграрлық секторда күн энергетикасын табысты енгізуге ықпал ететін негізгі факторлар анықталды және Қазақстанда осы тәжірибелерді бейімдеу үшін құрылымдық-функционалдық модель әзірленді. Сонымен қатар, шаруа қожалықтарындағы күн электр станциясының оңтайлы қуатын таңдау үшін экономикалық-математикалық модель жасалды, бұл шығындарды азайтуға және шаруашылықтардың энергия тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Жұмыстың жаңалығы теориялық және қолданбалы талдауды, сондай-ақ мемлекеттік қолдаудың қолжетімділігін арттыру үшін цифрлық шешімдерді қамтитын күн энергетикасын қолдаудың кешенді тәсілінде жатыр.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : - Внедрена структурно-функциональная модель, адаптированная из международных практик, которая учитывает специфические условия фермерских хозяйств Казахстана. Конструктивные элементы модели включают централизованную поддержку от государства, доступ к инновационным технологиям, а также организационные аспекты сотрудничества с частными и государственными структурами. - Разработан алгоритм цифровой платформы, который автоматизирует процесс подачи заявок, мониторинга и распределения средств государственной поддержки для установки солнечных электростанций. Платформа также интегрирует алгоритм анализа эффективности применения выделенных средств, что позволяет отслеживать целевое использование субсидий и их влияние на развитие фермерских хозяйств. - Разработана матрица для комплексной оценки экономической эффективности внедрения солнечной энергии, которая позволяет учитывать различные сценарии эксплуатации электростанций в фермерских хозяйствах. Матрица охватывает такие аспекты, как расходы на установку, эксплуатационные затраты, ожидаемую экономию и дополнительные доходы от возможной продажи излишков энергии. - Построена экономико-математическая модель, которая позволяет определять оптимальную мощность солнечной электростанции, исходя из потребностей хозяйства и возможности интеграции с центральной энергосистемой Казахстана. Модель помогает минимизировать затраты на электроэнергию, учитывая взаимодействие между солнечной генерацией и внешними источниками.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : - Қазақстанның фермерлік шаруашылықтарының ерекше жағдайларын ескеретін халықаралық тәжірибелерден бейімделген құрылымдық-функционалдық модель енгізілді. Модельдің құрылымдық элементтеріне мемлекеттен орталықтандырылған қолдау, инновациялық технологияларға қол жетімділік, сондай-ақ жеке және мемлекеттік құрылымдармен ынтымақтастықтың ұйымдастырушылық аспектілері кіреді. - Күн электр станцияларын орнату үшін өтінімдерді беру, мониторинг жүргізу және мемлекеттік қолдау құралдарын бөлу процесін автоматтандыратын цифрлық платформа алгоритмі әзірленді. Платформа сонымен қатар субсидиялардың мақсатты пайдаланылуын және олардың фермерлік шаруашылықтардың дамуына әсерін бақылауға мүмкіндік беретін бөлінген қаражатты қолдану тиімділігін талдау алгоритмін біріктіреді. - Фермерлік шаруашылықтарда электр станцияларын пайдаланудың әртүрлі сценарийлерін ескеруге мүмкіндік беретін күн энергиясын енгізудің экономикалық тиімділігін кешенді бағалау үшін матрица әзірленді. Матрица орнату шығындары, пайдалану шығындары, күтілетін үнемдеу және артық энергияны сатудан түсетін қосымша кірістер сияқты аспектілерді қамтиды. -Экономиканың қажеттіліктері мен Қазақстанның Орталық энергожүйесімен ықпалдасу мүмкіндігіне қарай күн электр станциясының оңтайлы қуатын анықтауға мүмкіндік беретін экономикалық-математикалық модель құрылды. Модель күн генерациясы мен сыртқы көздердің өзара әрекеттесуін ескере отырып, энергия шығындарын азайтуға көмектеседі.

Level of implementation (in Russian) : Для эффективного внедрения результатов предлагается: - внедрить цифровую платформу субсидирования, которая упростит процесс подачи заявок на субсидии и льготное кредитование для фермерских хозяйств, заинтересованных в установке солнечных электростанций. - адаптировать разработанную экономико-математическую модель для использования в правительственных программах субсидирования, что позволит оптимизировать параметры финансирования в зависимости от региональных и климатических условий. - проводить образовательные программы для фермеров, которые повысят уровень информированности о существующих возможностях государственной поддержки и технологии использования солнечной энергии.

Level of implementation (in Kazakh) : Нәтижелерді тиімді енгізу үшін мыналар ұсынылады: - күн электр станцияларын орнатуға мүдделі фермерлік шаруашылықтар үшін субсидиялауға өтінім беру процесін және жеңілдетілген кредиттеуді жеңілдететін цифрлық субсидиялау платформасын енгізу. -әзірленген экономикалық-математикалық модельді мемлекеттік субсидиялау бағдарламаларында пайдалану үшін бейімдеу, бұл өңірлік және климаттық жағдайларға байланысты қаржыландыру параметрлерін оңтайландыруға мүмкіндік береді. - күн энергиясын пайдалану технологиясы мен мемлекеттік қолдаудың қолда бар мүмкіндіктері туралы хабардар болу деңгейін арттыратын фермерлер үшін білім беру бағдарламаларын жүргізу.

Efficiency (in Russian) : Проект демонстрирует высокую экономическую значимость, так как способствует снижению энергетических затрат фермерских хозяйств, повышению их энергонезависимости и снижению нагрузки на центральную энергосистему. Внедрение предложенных решений также снизит углеродный след аграрного сектора, что способствует достижению целей устойчивого развития. Предполагаемая экономия на затратах на электроэнергию и доходы от продажи излишков энергии в сеть делают проект финансово выгодным для фермеров.

Efficiency (in Kazakh) : Жоба жоғары экономикалық маңыздылығын көрсетеді, өйткені ол фермерлік шаруашылықтардың энергетикалық шығындарын азайтуға, олардың энергияға тәуелсіздігін арттыруға және Орталық энергия жүйесіне жүктемені азайтуға ықпал етеді. Ұсынылған шешімдерді енгізу тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізуге ықпал ететін аграрлық сектордың көміртегі ізін азайту болып табылады. Электр энергиясының шығындары мен артық энергияны желіге сатудан түскен кірісті үнемдеу жобаны фермерлер үшін қаржылық жағынан тиімді етеді.

Field of application (in Russian) : Результаты проекта могут быть применены в аграрном секторе Казахстана, в первую очередь для поддержки фермерских хозяйств, заинтересованных в использовании солнечной энергии. Разработанные методики и рекомендации могут быть использованы правительственными и региональными органами для разработки и внедрения программ государственной поддержки, направленных на повышение доли возобновляемых источников энергии в сельской местности.

Field of application (in Kazakh) : Жобаның нәтижелері Қазақстанның аграрлық секторында, ең алдымен күн энергиясын пайдалануға мүдделі фермерлік шаруашылықтарды қолдау үшін қолданылуы мүмкін. Әзірленген әдістемелер мен ұсынымдарды үкіметтік және өңірлік органдар ауылдық жерлерде жаңартылатын энергия көздерінің үлесін арттыруға бағытталған мемлекеттік қолдау бағдарламаларын әзірлеу және енгізу үшін пайдалана алады.