The object of research, development or design (in Russian) : ячмень

The object of research, development or design (in Kazakh) : арпа

Aim of work (in Russian) : Изучение динамики сигнальной сети как активные формы кислорода (АФК), абсцизовая кислота (АБК) и липидов в комплексе для выявления новых механизмов устойчивости к стрессу ценных культур, как ячмень, для уменьшения потери урожая из-за высокотемпературного стресса.

Aim of work (in Kazakh) : Жоғары температура әсерінен егіннің шығынын азайту үшін арпа сияқты құнды дақылдардағы стресске төзімділіктің жаңа механизмдерін анықтау үшін оттегінің белсенді түрлерін (ОБТ), абсциз қышқылын (АБҚ) және липид сияқты сигнал желісінің динамикасын зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Оценку общего содержания жирных кислот проводили с помощью газовой хроматографии, супероксид и перекись водорода определяли с помощью гистохимического и спектрофотометрического методов, детекцию концентрации АБК проводили по методу ELISA.

Методы исследования (на казахском) : Май қышқылының жалпы құрамы газ хроматографиясы арқылы бағаланды, супероксид пен сутегі асқын тотығы гистохимиялық және спектрофотометриялық әдістермен, ал АБҚ концентрациясы ELISA әдісімен анықталды.

Obtained results and novelty (in Russian) : 3. Высокая температура (40°С) существенно изменяет общее содержание жирных кислот в растениях ячменя. В условиях высокотемпературного стресса наблюдается увеличение уровня триацилглицеринов по сравнению с контролем. Однако повышение температуры негативно сказывается на уровне фосфолипидов, таких как фосфатидилэтаноламины и фосфатидилсерины, в сортах ячменя «Астана 2000» и «Целинный 91». Тепловой стресс оказывает значительное влияние на липидный состав растений ячменя, увеличивая содержание триацилглицеринов и снижая уровень некоторых фосфолипидов. 4. Изучено влияние термического стресса на концентрации активных форм кислорода, таких как супероксид и перекись водорода. В условиях высокотемпературного стресса у сорта ячменя «Астана 2000» был выявлен более низкий уровень перекиси водорода по сравнению с контролем. В то же время в сорте «Целинный 91» уровень перекиси динамично увеличивался с каждым днем. Уровень супероксида в обеих сортах также показал снижение по сравнению с контрольными растениями. 5. Детекция концентрации активных биологических компонентов (АБК) по методу ELISA показала схожие результаты в обоих сортах ячменя, при этом при температурном стрессе отмечалось незначительное снижение уровней. На 4-й день эксперимента в условиях стресса наблюдалось резкое увеличение уровня АБК в сорте «Астана 2000», в то время как подобные изменения не фиксировались в сорте «Целинный 91».

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 3. Зерттеу деректердің дәлдігін қамтамасыз ету үшін ішкі стандарттарды пайдалана отырып, негізгі май қышқылдарының құрамдастарын талдады. Жоғары температура (40°С) арпа өсімдіктеріндегі май қышқылының жалпы мөлшерін айтарлықтай өзгертеді. Алайда температураның жоғарылауы «Астана 2000» және «Целинный 91» арпа сорттарында фосфатидилетаноламиндер және фосфатидилсериндер сияқты фосфолипидтердің деңгейіне теріс әсер етеді. Зерттеу жылулық стресс арпа өсімдіктерінің липидті құрамына айтарлықтай әсер ететінін, триацилглицериндердің мазмұнын жоғарылататынын және кейбір фосфолипидтердің деңгейін төмендететінін растады. 4. Термиялық стресстің супероксид және сутегі асқын тотығы сияқты реактивті оттегі түрлерінің концентрацияларына әсері зерттелді. Жоғары температуралық стресс жағдайында арпаның «Астана 2000» сорты бақылаумен салыстырғанда сутегі асқын тотығының төмен деңгейін көрсетті. Сонымен қатар Целинный 91 сортында асқын тотығының деңгейі күн сайын динамикалық түрде артып отырды. Екі сортта да супероксид деңгейі бақылау өсімдіктерімен салыстырғанда төмендегенін көрсетті. 5. Белсенді биологиялық құрамдас бөліктердің (АБҚ) концентрацияларын ELISA әдісі арқылы анықтау арпаның екі сортында да ұқсас нәтижелер көрсетті, температура кернеуі кезінде байқалған деңгейлердің аздап төмендеуі. Тәжірибенің 4-ші күні стресс жағдайында «Астана 2000» сортында АБҚ деңгейінің күрт жоғарылауы байқалса, «Целинный 91» сортында мұндай өзгерістер тіркелмеген.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : -

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : -

Level of implementation (in Russian) : проводится работа по подготовке к публикации полученных результатов в научных журналах

Level of implementation (in Kazakh) : алынған нәтижелерді ғылыми журналдарда жариялауға дайындау жұмыстары жүргізілуде

Efficiency (in Russian) : результаты экспериментов могут быть использованы для повышения урожайности сельскохозяйственных культур

Efficiency (in Kazakh) : тәжірибе нәтижелерін ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігін арттыру үшін пайдалануға болады

Field of application (in Russian) : молекулярная биология, биология растений, биотехнология, научные исследования в области сельского хозяйства.

Field of application (in Kazakh) : молекулалық биология, өсімдіктер биологиясы, биотехнология, ауыл шаруашылығы зерттеулері. Іске асыру: