The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являлись рецептуры нанотермитов, созданные на основе доступных материалов, таких как нанооксиды переходных металлов (Co₃O₄, SnO₂, ZnO, CuO и NiO) и углеродные материалы, полученные из отходов растительного сырья (активированный углерод). Исследование направлено на разработку и оптимизацию данных композиций для обеспечения их высокой стабильности и максимизации выделяемой энергии. В рамках работы изучаются процессы синтеза и структурные особенности нанотермитов, их энергетические характеристики, а также влияние компонентов на устойчивость и тепловое поведение материалов.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны нанотермиттердің өтпелі металл нанооксидтері (Co₃O₄, SnO₂, ZnO, CuO және NiO) және өсімдік шикізатының қалдықтарынан алынған көміртекті материалдар (активтендірілген көміртек) сияқты қол жетімді материалдардан жасалған формулалары болды. Зерттеу осы композицияларды олардың жоғары тұрақтылығын қамтамасыз ету және бөлінетін энергияны барынша арттыру үшін әзірлеуге және оңтайландыруға бағытталған. Жұмыс барысында нанотермиттердің синтез процестері мен құрылымдық ерекшеліктері, олардың энергетикалық сипаттамалары, сондай-ақ компоненттердің материалдардың тұрақтылығы мен жылу мінез-құлқына әсері зерттеледі.

Aim of work (in Russian) : Разработка оптимальных рецептур нанотермитов на основе доступных материалов (нанооксиды переходных металлов: Co₃O₄, SnO₂, ZnO, CuO и NiO) и отходов растительного сырья (активированный углерод). Исследование составов на контролируемость процесса инициирования. Оптимизация нанотермитов для увеличения стабильности и повышения выделения энергии.

Aim of work (in Kazakh) : Қол жетімді материалдарға (өтпелі металл нанооксидтері: Co₃O₄, SnO₂, ZnO, CuO және NiO) және өсімдік шикізатының қалдықтарына (белсендірілген көміртегі) негізделген нанотермиттердің оңтайлы формулаларын әзірлеу. Инициация процесінің бақылануына арналған құрамдарды зерттеу. Тұрақтылықты арттыру және энергия шығаруды арттыру үшін нанотермиттерді оңтайландыру.

Методы исследования (на русском) : Термогравиметрический анализ (TGA), дифференциальная сканирующая калориметрия (DSC), а также электронная микроскопия.

Методы исследования (на казахском) : Термогравиметриялық талдау (TGA), дифференциалды сканерлеу калориметриясы (DSC), сондай-ақ электронды микроскопия.

Obtained results and novelty (in Russian) : В результате проведённого исследования были выявлены оптимальные рецептуры нанотермитов на основе нанооксидов переходных металлов (Co₃O₄, SnO₂, ZnO, CuO и NiO) и углеродных материалов из растительного сырья, обеспечивающие высокую термическую стабильность и улучшенные энергетические характеристики. Были исследованы физико-химические свойства созданных составов, включая их реакционную способность и стабильность при нагревании, с использованием термогравиметрического анализа (TGA), дифференциальной сканирующей калориметрии (DSC) и электронной микроскопии. Лабораторные испытания в камере сгорания позволили оценить энергетическую эффективность и стабильность разработанных составов, что привело к корректировке их состава для максимизации выделяемой энергии и улучшения контролируемости инициирования. Была проведена оценка различных методов инициирования — электрических, тепловых и лазерных, а также их влияние на характер и скорость горения. Оптимизация условий инициирования обеспечила воспроизводимость результатов в различных условиях применения, что позволило достичь высокой стабильности и надежности разработанных нанотермитов. Новизна исследования заключается в комплексном подходе к созданию нанотермитов с повышенной энергетической отдачей и стабильностью, а также в разработке технологий инициирования для стабильного и контролируемого запуска реакций.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Зерттеу нәтижесінде жоғары термиялық тұрақтылық пен жақсартылған энергия өнімділігін қамтамасыз ететін өтпелі металл нанооксидтеріне (Co₃O₄, SnO₂, ZnO, CuO және NiO) және Өсімдік шикізатынан алынған көміртекті материалдарға негізделген нанотермиттердің оңтайлы формулалары анықталды. Термогравиметриялық талдауды (TGA), дифференциалды сканерлеу калориметриясын (DSC) және электронды микроскопияны қолдана отырып, жасалған қосылыстардың физика-химиялық қасиеттері, соның ішінде олардың реактивтілігі мен қыздыру тұрақтылығы зерттелді. Жану камерасындағы зертханалық сынақтар әзірленген құрамдардың энергетикалық тиімділігі мен тұрақтылығын бағалауға мүмкіндік берді, бұл олардың құрамын бөлінетін энергияны барынша арттыру және инициациялық бақылауды жақсарту үшін түзетуге әкелді. Бағалау жүргізілді әр түрлі әдістерін бастамашы — электр, жылу және лазерлік, сондай-ақ олардың әсер ету сипаты мен жану жылдамдығы. Іске қосу шарттарын оңтайландыру әртүрлі қолдану жағдайларында нәтижелердің қайталануын қамтамасыз етті, бұл дамыған нанотермиттердің жоғары тұрақтылығы мен сенімділігіне қол жеткізуге мүмкіндік берді. Зерттеудің жаңалығы энергияның қайтарымы мен тұрақтылығы жоғары нанотермиттерді құруға, сондай-ақ реакцияларды тұрақты және бақыланатын іске қосу үшін инициация технологияларын әзірлеуге кешенді көзқараста жатыр.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Улучшенная скорость горения, пониженная температура разложения, повышенное тепловыделение.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жақсартылған жану жылдамдығы, төмендетілген ыдырау температурасы, жылу шығарудың жоғарылауы.

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілген жоқ

Efficiency (in Russian) : Разработан эффективный нанотермитный состав Al/AC/CuO, показавший наилучшую скорость горения и наибольшее тепловыделение.

Efficiency (in Kazakh) : Әзірленген тиімді нанотермитный құрамы Al/AC/CuO, көрсеткен ең үздік жану жылдамдығын және ең көп жылу бөлу.

Field of application (in Russian) : Горнодобывающая промышленность, военная промышленность, аэрокосмическая отрасль, аварийно-спасательные мероприятия и др.

Field of application (in Kazakh) : Тау-кен өнеркәсібі, әскери өнеркәсіп, аэроғарыш саласы, авариялық-құтқару іс-шаралары және т.б.