The object of research, development or design (in Russian) : Растения левзеи сафлоровидной (Rhapónticum carthamoídes)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Сафлор тәрізді левзея өсімдіктері (Rhapónticum carthamoídes)

Aim of work (in Russian) : Целью проекта является разработка технологий культивирования in vitro и агротехнические приемы возделывания для интродукции ценного лекарственного и кормового растения левзеи сафлоровидной (Rhapónticum carthamoídes) в Северном Казахстане.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның мақсаты Солтүстік Қазақстанда бағалы дәрілік және жемшөп өсімдігі сафлор тәрізді левзеяны (Rhapónticum carthamoídes) интродукциялау үшін in vitro өсіру технологияларын және өсірудің агротехникалық тәсілдерін әзірлеу болып табылады.

Методы исследования (на русском) : Биотехнологические, молекулярно-генетические, агротехнические

Методы исследования (на казахском) : Биотехнологиялық, молекулалық-генетикалық, агротехникалық

Obtained results and novelty (in Russian) : Для разработки технологии размножения in vitro левзеи использовали среду МС с 0,5 – 5,0 мг/л БАП и 0,5-5,0 мг/л mT и два типа эксплантов: гипокотиль и семядольный узел. Всего на среде МС с 0,5 мг/л БАП получено 536 побегов. Оптимизированы условия укоренения левзеи - ½ МС, с добавлением 2-5 мг/л ИМК при температуре 26°С, освещенность – 3000 люкс, 16-часовой фотопериод. Для адаптации регенерантов к условиям ex vitro, растения посажены в контейнеры со смесью торфа и перлита. Всего высажено 236 растений-регенерантов. Создан интродукционный питомник дикорастущих образцов и растений-регенерантов левзеи сафлоровидной в ТОО «НПЦЗХ им. А.И. Бараева». При интродукционных исследованиях дикорастущих образцов левзеи сафлоровидной по комплексу признаков выделились 3 образца - ID-1, ID-8/1, ID-14, а также 4 линии растений-регенерантов - № 8/1, №9, №8/2, №14. Наибольшая урожайность зелёной массы была получена как у растений-регенерантов, так и у растений, выращенных из семян дикорастущих популяций на варианте с удобрением N60 P60 K60 – 0,94-1,5 ц/га. Новизна:впервые будут разработаны агротехнические и биотехнологические подходы интродукции ценного лекарственного и кормового растения R.carthamoídes в условиях Северного Казахстана. Разработанная технология позволит сохранить биоразнообразие природных популяций левзеи и расширить кормовую базу региона, создать платформу для получения альтернативного однородного и абсолютно чистого сырья для фармпромышленности и сельского хозяйства.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : In vitro көбейту технологиясын әзірлеу үшін левзея өсімдігін өсіруде МС ортасы қолданылды, оның құрамында 0,5 – 5,0 мг/л БАП және 0,5 – 5,0 мг/л mT болды. Екі түрлі эксплант пайдаланылды: гипокотиль және тұқымжарнақты түйін. 0,5 мг/л БАП қосылған МС ортасында жалпы 536 өркен алынды. Левзеяның тамырлану шарттары оңтайландырылды: ½ МС ортасы, 2-5 мг/л ИМҚ қосылған, температура 26°C, жарықтандыру 3000 люкс, фотопериод – 16 сағат. Ex vitro жағдайына бейімдеу үшін өсімдіктер шымтезек пен перлит қоспасы бар контейнерлерге отырғызылды. Барлығы 236 регенерант-өсімдік отырғызылды. А.И. Бараев атындағы ҒӨО-да левзеяның жабайы үлгілері мен регенерант-өсімдіктерінің интродукциялық питомнигі құрылды. Интродукциялық зерттеулер барысында жабайы левзея үлгілерінің арасынан үш үлгі: ID-1, ID-8/1, ID-14, сондай-ақ регенерант-өсімдіктердің төрт линиясы: №8/1, №9, №8/2, №14 ерекшеленді. Ең жоғары жасыл масса өнімділігі регенерант-өсімдіктерде де, жабайы популяциялардан алынған тұқымдардан өсірілген өсімдіктерде де байқалды - N60 P60 K60 – 0,94-1,5 ц/га. Жаңалық: алғаш рет Солтүстік Қазақстан жағдайында левзеяның бағалы дәрілік және жемшөп өсімдігін енгізудің агротехникалық және биотехнологиялық тәсілдері әзірленетін болады. Бұл технология R. carthamoídes табиғи популяцияларының биоәртүрлілігін сақтап қана қоймай, аймақтың жем базасын кеңейтуге, фармацевтика өнеркәсібі мен ауыл шаруашылығы үшін баламалы біртекті және абсолютті таза шикізатты алу үшін платформа құруға мүмкіндік береді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Создание коллекции in vitro ценного лекарственного и кормового растения левзеи сафлоровидной (Rhapónticum carthamoídes)

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Сафлор тәрізді левзеясының (Rhapónticum carthamoídes) құнды дәрілік және жемшөп өсімдігінің in vitro коллекциясын жасау

Level of implementation (in Russian) : Сформирована коллекция in vitro ценного лекарственного и кормового растения левзеи сафлоровидной (Rhapónticum carthamoídes)

Level of implementation (in Kazakh) : Cафлор тәрізі Левзеяның (Rhaponticum carthamoides) бағалы дәрілік және жемдік өсімдіктің in vitro коллекциясы қалыптасты.

Efficiency (in Russian) : Эффективность заключается в сохранении биоразнообразия с использованием методов биотехнологии, восстановлении нарушенных экосистем и пополнении ассортимента кормовых культур.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның тиімділігі - биотехнологиялық әдістерді қолдана отырып, биологиялық әртүрлілікті сақтау, бұзылған экожүйелерді қалпына келтіру және азықтық дақылдардың ассортиментін толықтыру

Field of application (in Russian) : Особо охраняемые природные территории, ботанические сады, научные-исследовательские учреждения биологического профиля.

Field of application (in Kazakh) : Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, ботаникалық бақтар, биологиялық зерттеу мекемелері.