The object of research, development or design (in Russian) : Бешенство, эпизоотический процесс, информационно-коммуникационные технологии, пространственный анализ, кластеризация, контроль инфекционных болезней

The object of research, development or design (in Kazakh) : Құтырық, эпизоотиялық процесс, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар, кеңістіктік талдау, кластерлеу, жұқпалы ауруларды бақылау

Aim of work (in Russian) : Совершенствование проводимых профилактических и противоэпизоотических мероприятий в РК против инфекционных болезней животных (на примере бешенства) с применением методов количественной эпидемиологии, геопространственного анализа и компьютерных программ.

Aim of work (in Kazakh) : Сандық эпидемиология, геокеңістік талдау әдістерін және компьютерлік бағдарламаларды қолдана отырып, Қазақстан Республикасында жануарлардың жұқпалы ауруларына қарсы (құтыру мысалында) жүргізілетін профилактикалық және эпизоотияға қарсы іс-шараларды жетілдіру.

Методы исследования (на русском) : При реализации проекта используются следующие методы и программные продукты: 1) Эпизоотологические исследования и мониторинг эпизоотической ситуации по бешенству территории республики; 2) GPS-технология для сбора данных об основных эпидемически значимых объектах на территории РК; 3) Геоинформационная система ArcGIS для упорядочивания и хранения баз данных, а также визуализации результатов; 4) ПО для симуляционного моделирования методом Монте-Карло @Risk; 5) Облачная геоинформационная платформа ArcGIS Online для создания интерактивных карт; 6) Байесовская многофакторная методика математического моделирования. Ретроспективная оценка эпизоотической ситуации по бешенству на территории Республики Казахстан, изучение профилактической и противоэпизоотической эффективности технологических, ветеринарно-санитарных и специальных мероприятий будет осуществляться на основе комплексного эпизоотологического исследования.

Методы исследования (на казахском) : Жобаны іске асыру кезінде келесі әдістер мен бағдарламалық өнімдер пайдаланылады: 1) Республика аумағындағы құтыру бойынша эпизоотологиялық зерттеулер және эпизоотиялық ахуалдың мониторингі; 2) ҚР аумағындағы негізгі эпидемиялық маңызы бар объектілер туралы деректер жинауға арналған GPS-технология; 3) Деректер базасын ретке келтіру және сақтау, сондай-ақ нәтижелерді визуализациялау үшін ArcGIS геоақпараттық жүйесі; 4) Монте-Карло @ Risk әдісімен симуляциялық модельдеу үшін бағдарламалық қамтамасыз ету; 5) Интерактивті карталарды жасауға арналған ArcGIS Online бұлтты геоақпараттық платформасы; 6) Математикалық үлгілеудің Байесов көпфакторлы әдістемесі. Қазақстан Республикасының аумағындағы құтыру бойынша эпизоотиялық жағдайды ретроспективті бағалау, технологиялық, ветеринариялық-санитариялық және арнайы іс-шаралардың профилактикалық және эпизоотияға қарсы тиімділігін зерделеу кешенді эпизоотологиялық зерттеу негізінде жүзеге асырылады.

Obtained results and novelty (in Russian) : Сбор эпизоотологических данных по бешенству осуществляется в результате мониторинга ежемесячных данных об эпизотической ситуации и в ходе командировочных выездов. Проведен анализ эффективности проводимых диагностических, профилактических и противоэпизоотических мероприятий против бешенства, на уровне административных районов республики. Проведен кластерный анализ с помощью пуассоновской модели. Проведено моделирование с использованием модельного подхода с использованием принципа случайного леса. Определено прогнозируемое количество вспышек в разрезе административных районов. С целью отображения ситуации по бешенству, а также результатов зонирования районов РК по уровню подверженности бешенству была создана онлайн-база данных, загруженная на ГИС сервер. Для отображения эпизоотической ситуации по бешенству среди животных в РК, а также результатов моделирования подверженности районов РК разработаны интерактивные онлайн-карты, размещенные на ГИС-сервере. Результаты моделирования показали, что: количество случаев бешенства среди с/х животных может составить в среднем 21 (95% доверительный интервал 14 – 29);  количество случаев бешенства среди домашних животных-компаньонов может составить 5 (95% доверительный интервал 2 – 9); - количество случаев бешенства среди диких животных может составить 4 (95% доверительный интервал 1 – 6).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Құтыру бойынша эпизоотологиялық деректерді жинау эпизоотиялық жағдай туралы ай сайынғы деректердің мониторингі нәтижесінде және іссапар сапарлары барысында жүзеге асырылады. Республиканың әкімшілік аудандары деңгейінде құтыруға қарсы жүргізілетін диагностикалық, профилактикалық және эпизоотияға қарсы іс-шаралардың тиімділігіне талдау жүргізілді. Пуассондық модельдің көмегімен кластерлік талдау жүргізілді. Кездейсоқ орман принципін қолдана отырып модельдеу жүргізілді. Әкімшілік аудандар бөлінісінде тұтанулардың болжамды саны анықталды. Құтыру бойынша жағдайды, сондай-ақ құтыруға шалдығу деңгейі бойынша ҚР аудандарын аймақтарға бөлу нәтижелерін бейнелеу мақсатында ГАЖ серверіне жүктелген онлайн-дерекқор құрылды. ҚР-да жануарлар арасында құтыру бойынша эпизоотиялық жағдайды, сондай-ақ ҚР аудандарының бейімділігін модельдеу нәтижелерін көрсету үшін ГАЖ-серверінде орналастырылған интерактивті онлайн-карталар әзірленді. Модельдеу нәтижелері мынаны көрсетті: а/ш жануарлары арасында құтыру оқиғаларының саны орташа алғанда 21-ді құрауы мүмкін (95% сенімділік интервалы 14-29); - компаньон үй жануарлары арасында құтыру оқиғаларының саны 5-ті құрауы мүмкін (95%сенімділік интервал 2-9); - жабайы жануарлар арасында құтыру оқиғаларының саны 4-ті құрауы мүмкін (95% сенімділік интервал 1-6).

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Сбор, анализ и статистическая обработка геоинформационных данных характеризующих эпизоотический процесс бешенства. Оценка риска и прогнозирование распространения инфекционной болезни.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Құтырудың эпизоотиялық процесін сипаттайтын геоақпараттық деректерді жинау, талдау және статистикалық өңдеу. Жұқпалы аурудың таралу қаупін бағалау және болжау.

Level of implementation (in Russian) : Полученные результаты поддерживают реализацию стратегий дифференцированного контроля и надзора за бешенством на территории Казахстана и необходимость применения современных методов количественной эпидемиологии и информационно-коммуникационных технологии.

Level of implementation (in Kazakh) : Алынған нәтижелер Қазақстан аумағында құтыруды сараланған бақылау және қадағалау стратегияларын іске асыруды және сандық эпидемиология мен ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың заманауи әдістерін қолдану қажеттілігін қолдайды.

Efficiency (in Russian) : Научный эффект проекта заключается в применении современных методов количественной эпидемиологии т компьютерно-аналитических программ в профилактике и ликвидации инфекционных болезней (на примере бешенства). Социальный эффект заключается в улучшении эпизоотической ситуации и снижении заболеваемости населения зооантропозоонозами.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның ғылыми әсері жұқпалы аурулардың алдын алу мен жоюда (құтыру мысалында) компьютерлік-аналитикалық бағдарламалардың сандық эпидемиологиясының заманауи әдістерін қолданудан тұрады. Әлеуметтік әсер эпизоотиялық жағдайды жақсарту және халықтың зооантропозоонозбен сырқаттанушылығын төмендету болып табылады.

Field of application (in Russian) : Ветеринария, сельское хозяйство, эпизоотология.

Field of application (in Kazakh) : Ветеринария, ауыл шаруашылығы, эпизоотология.