The object of research, development or design (in Russian) : Объектами исследования являются цементные, полимерные материалы, отходы промышленности, нанодобавки

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектілері цемент, полимерлік материалдар, өндірістік қалдықтар, наноқоспалар болып табылады

Aim of work (in Russian) : Основной целью проекта является разработка нормативно-технической документации, разработка научно-технических основ эффективных композиционных, smart материалов на основе цементов и полимеров

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның негізгі мақсаты – нормативтік-техникалық құжаттаманы әзірлеу, цементтер мен полимерлер негізінде тиімді композиттік, смарт материалдардың ғылыми-техникалық негіздерін әзірлеу

Методы исследования (на русском) : В работе использовались научные методы анализа, известные физико-химические (рентгенофазовый анализ, счетчик частиц, лазерный анализатор размеров частиц, оптические методы, ВДС-картрирование образца с РЭМ изображением, рентгенофлуоресцентный анализ), стандартные методы испытаний продукции, методы технического регулирования (Статистические методы управления качеством, квалиметрическая оценка уровня качества, оценка стандартных отклонений и прецизионности, расчет неопределенности). Для оценки дефектов и анализа рисков применялись методы управления качеством продукции. Для испытания материалов применялись стандартизированные методы испытания цементов, полимерных материалов. Для оценки эффективности разрабатываемых цементных композитов были использованы методы описанные в национальных, межгосударственных или международных стандартах за исключением методов определения электрических параметров в связи с отсутствием разработанных стандартов

Методы исследования (на казахском) : Жұмыста талдаудың ғылыми әдістері, белгілі физика-химиялық әдістер (рентгендік фазалық талдау, бөлшектерді есептегіш, бөлшектердің өлшемін анықтайтың лазерлік анализатор, оптикалық әдістер, РЭМ кескіні бар үлгіні ВДС- картаға түсіру, рентген-флуоресцентті талдау), өнімді сынаудың стандартты әдістері, техникалық реттеу әдістері (сапаны басқарудың статистикалық әдістері, сапа деңгейін квалиметриялық бағалау, стандартты ауытқуларды бағалау) қолданылды және дәлдік, белгісіздікті есептеу). Ақауларды бағалау және тәуекелдерді талдау үшін өнім сапасын басқару әдістері қолданылды. Материалдарды сынау үшін цементтерді, полимерлі материалдарды сынаудың стандартталған әдістері қолданылды. Әзірленіп жатқан цемент композиттерінің тиімділігін бағалау үшін әзірленген стандарттардың болмауына байланысты электр параметрлерін анықтау әдістерін қоспағанда, ұлттық, мемлекетаралық немесе халықаралық стандарттарда сипатталған әдістер пайдаланылды

Obtained results and novelty (in Russian) : За период реализации проекта 2022-2024гг. были получены следующие результаты: - опубликованы 4 (четыре) статьи в рецензируемых научных изданиях по научному направлению проекта, индексируемых в Science Citation Index Expanded базы Web of Science и (или) имеющих процентиль по CiteScore в базе Scopus; - опубликованы 2 (две) статьи в рецензируемых отечественных изданиях, рекомендованных КОКСОН; - опубликованы 14 статей в трудах международных научных конференциях; - получены 2 патента на полезную модель РК; - подана 1 заявка на международный патент РСТИ; - разработаны 3 стандарта организации; - получены 4 акта внедрения; - разработана 1 (одна) научно-техническая документация.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2022-2024 жылдар жобасын іске асыру кезеңінде мынадай нәтижелер алынды: - Science Citation Index expanded Web of Science базасында индекстелетін және (немесе) Scopus базасында citescore бойынша процентилі бар жобаның ғылыми бағыты бойынша рецензияланатын ғылыми басылымдарда 4 (төрт) мақала жарияланды; - БҒССҚК ұсынған рецензияланатын отандық басылымдарда 2 (екі) мақала жарияланды; - халықаралық ғылыми конференциялардың еңбектерінде 14 мақала жарияланды; - ҚР пайдалы моделіне 2 патент алынды; - РСТ халықаралық патентіне 1 өтінім берілді; - ұйымның 3 стандарты әзірленді; - 4 енгізу актілері алынды; - 1 ғылыми-техникалық құжаттама әзірленді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : В течение первых 3-7 дней твердения добавление золы-уноса в количестве до 10 % приводило к снижению прочности цемента в бетоне. Через 28 дней образцы с добавлением золы-уноса имели прочность на 7 % выше, чем контрольные образцы. Медленное повышение прочности цемента с золой обусловлено более медленными процессами гидратации. Исследования показали, что введение 5 % микросфер в полимер ED-20 увеличивает ударную вязкость на 9 %. В результате модификации структуры композита и присутствия частиц микросфер размером 30-300 мкм были получены более высокие результаты по ударной вязкости. Введение микрокремнезема в матрицу в количестве 2 % способствует повышению модуля упругости на 19 %. Эти эксперименты указывают на потенциальную вариативность состава и развитие технологии модификации.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қатаюдың алғашқы 3-7 күнінде күлді 10%-ға дейін қосу бетондағы цементтің беріктігінің төмендеуіне әкелді. 28 күннен кейін күл-қоқыс қосылған үлгілердің беріктігі бақылау үлгілеріне қарағанда 7% жоғары болды. Күл цементінің беріктігінің баяу жоғарылауы баяу ылғалдану процестеріне байланысты. Зерттеулер көрсеткендей, ed-20 полимеріне 5% микросфераларды енгізу соққының тұтқырлығын 9 % арттырады. Композит құрылымын өзгерту және 30-300 мкм микросфера бөлшектерінің болуы нәтижесінде соққының тұтқырлығы бойынша жоғары нәтижелер алынды. 2 % мөлшерінде матрицаға микро кремний диоксидін енгізу серпімділік Модулінің 19% өсуіне ықпал етеді. Бұл эксперименттер құрамның ықтимал өзгергіштігін және модификация технологиясының дамуын көрсетеді.

Level of implementation (in Russian) : Результаты исследования свойств композиционных материалов на основе цементов с отходами ТЭЦ внедрены в производство полистиролбетонных блоков с добавлением летучей золы и воды из канала гидрозолоудаления на предприятии, а также в производство фибробетона, полученного с использованием базальтового волокна, стекловолокна и нефтешлама ТОО «Tengri Build Company».

Level of implementation (in Kazakh) : "Tengri Build Company"ЖШС кәсіпорнында ЖЭО қалдықтары бар цемент негізіндегі композициялық материалдардың қасиеттерін зерттеу нәтижелері кәсіпорындағы гидрозолдану каналынан ұшпа күлді қосып, полистиролбетон блоктарын, сондай-ақ базальт талшығын, шыны талшықты және мұнай шламын пайдалана отырып алынған фибробетон өндірісіне енгізілді.

Efficiency (in Russian) : Экономическая эффективность высчитывалась путем сравнения оптимального состава полистеролбетона с использованием летучей золы, а именно составляющей части цементной массы при производстве полистеролбетона. Выявленный оптимальный состав включает 15% летучей золы от массы цемента, тем самым заменяя более дорогое основное сырье на вторичное. Также экономическая эффективность от внедрения в производство фибробетона, полученный с использованием базальтового волокна, стекловолокна и нефтешлама технологий предусматривает получение экологического эффекта за счет предотвращенного ущерба, возникающего вследствие нарушения и загрязнения недр отходами.

Efficiency (in Kazakh) : Экономикалық тиімділік полистирол бетонның оңтайлы құрамын ұшпа күлді, атап айтқанда полистирол бетон өндірісіндегі цемент массасының құрамдас бөлігін салыстыру арқылы есептелді. Анықталған оңтайлы құрамға цемент массасынан 15% ұшпа күл кіреді, осылайша қымбат негізгі шикізатты қайталама шикізатпен алмастырады. Сондай-ақ, өндіріске базальт талшығын, шыны талшықты және мұнай шламын пайдалана отырып алынған фибробетонды енгізудің экономикалық тиімділігі жер қойнауын қалдықтармен ластанудың салдарынан туындайтын алдын алынған залал есебінен экологиялық әсер алуды көздейді.

Field of application (in Russian) : Результаты исследований могут применяться в сфере технического регулирования для стандартизации новых материалов, методов, способов. Новые композиционные материалы на основе цементов могут применяться в строительстве для ограждающих конструкций, фиброцементов. Материалы на основе полимеров могут быть применены как в качестве антикоррозионных покрытий

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері жаңа материалдарды, әдістерді, стандарттау үшін Техникалық реттеу саласында қолданылуы мүмкін. Цемент негізіндегі жаңа композициялық материалдар құрылыста қоршау құрылымдарына, талшықты цементтерге қолданылуы мүмкін. Полимерлерге негізделген материалдарды коррозияға қарсы жабындар ретінде де қолдануға болады.