The object of research, development or design (in Russian) : Лица, умершие от внезапной ненасильственной сердечной смерти в возрасте от 18 до 44 лет, геномная ДНК.

The object of research, development or design (in Kazakh) : 18 бен 44 жас аралығындағы кенеттен зорлықсыз жүрек өлімінен қайтыс болған адамдар, геномдық ДНҚ.

Aim of work (in Russian) : Изучить и провести сравнительный анализ частоты генетических вариантов в генах предрасположенности к сердечным заболеваниям у лиц, умерших от внезапной сердечной смерти, и кардиологических больных для поиска генетических маркеров риска развития ВСС и диагностики.

Aim of work (in Kazakh) : КЖӨ даму қаупінің генетикалық маркерлерін іздестіру және диагностикалау үшін кенет жүрек өлімінен қайтыс болған адамдар мен кардиологиялық науқастарда жүрек ауруына бейімділік гендерінің генетикалық нұсқаларының жиілігін зерттеу және салыстырмалы талдау жүргізу.

Методы исследования (на русском) : Подготовка ДНК библиотек на основе таргетных кардиопанелей, секвенирование NGS, биоинформатический анализ, секвенирование по Сэнгеру.

Методы исследования (на казахском) : Мақсатты жүрек панельдері негізінде ДНҚ кітапханаларын дайындау, NGS секвенирлеу, биоинформатикалық талдау, Сэнгер секвенирлеу.

Obtained results and novelty (in Russian) : Впервые в Казахстане 67 рекрутированным умершим от ВСС молодым лицам было проведено полное судебно-медицинское исследование, молекулярная аутопсия - таргетное секвенирование разработанной панели из 96 генов-кандидатов и Illumina TruSight Cardio panel (174 генов), ассоциированных с развитием наследственных сердечных синдромов, кардиомиопатий, нарушений ритма сердца, либо секвенирование полных экзомов. Выявлены генетические варианты с вероятными патогенными функциональными эффектами в 64% и 27% случаев ВСС с недиагностическими и диагностическими сердечными аномалиями, соответственно, показывая высокую диагностическую ценность генетического скрининга с помощью панели генов для таргетного NGS. У лиц с ВСС с ишемическими изменениями в сердце посмертно наиболее частые мутации выявлены в генах TTN, ALMS1, KLF10, LTBP2. У лиц с недиагностическими структурными аномалиями сердца, кардиомиопатиями выявлены чаще варианты в генах TTN, ALMS1, LAMA2, а патогенные варианты в генах - MYH7, RYR2, LDLR. У кардиологических пациентов наиболее частые мутации выявлены в генах TTN, SCN5A, ALMS1, LDLR, KCNH2, и LAMA4. Из них клинически значимые патогенетические варианты обнаружены в генах ионных каналов SCN5A, KCNH2, CACNB2, KCNQ1.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Қазақстанда алғаш рет КЖӨ -ден қайтыс болған жұмысқа қабылданған 67 жас толық сот-медициналық сараптамадан өтті, молекулярлық аутопсия – 96 кандидаттық геннің әзірленген панелінің мақсатты реттілігі және Illumina TruSight Cardio панелінің (174 ген) дамуымен байланысты. тұқым қуалайтын кардиологиялық синдромдар, кардиомиопатиялар, жүрек ырғағының бұзылуы немесе тұтас экзома реттілігі. Ықтимал патогендік функционалдық әсерлері бар генетикалық нұсқалар диагностикалық емес және диагностикалық жүрек ақаулары бар СКД жағдайларының 64% және 27% сәйкес анықталды, бұл мақсатты NGS үшін гендік панельді пайдалана отырып, генетикалық скринингтің жоғары диагностикалық мәнін көрсетті. Жүректің өлімнен кейінгі ишемиялық өзгерістері бар СКД бар адамдарда TTN, ALMS1, KLF10, LTBP2 гендерінде жиі кездесетін мутациялар анықталды. Жүректің диагностикалық емес құрылымдық ауытқулары және кардиомиопатиялары бар адамдарда TTN, ALMS1, LAMA2 гендеріндегі нұсқалар, ал MYH7, RYR2, LDLR гендеріндегі патогендік нұсқалар жиі анықталды. Жүрек ауруы бар науқастарда TTN, SCN5A, ALMS1, LDLR, KCNH2 және LAMA4 гендерінде жиі кездесетін мутациялар анықталды. Олардың ішінде SCN5A, KCNH2, CACNB2, KCNQ1 иондық арналарының генінде клиникалық маңызды патогенетикалық нұсқалар табылды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Разработана технология молекулярной аутопсии при ВСС с использованием технологии секвенирования следующего поколения (таргетная панель 96 и 174 гена и полный экзом), показавшей высокую диагностическую эффективность. За весь период опубликовано 2 статьи и 5 тезисов в международных журналах, 3 статьи и 3 тезиса в отечественных журналах. В печати находится статья в международном журнале. В 2024 году опубликована 1 статья и 4 тезиза в международных журналах с импакт фактором, индексируемых в базах данных Web of Science (Q1) и Scopus (с процентилем не менее 87), 1 статья и 3 тезиса в отечественных журналах. Выполнены 2 магистерские диссертации.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : SCD-де молекулалық аутопсия технологиясы келесі буын секвенирлеу технологиясын (96 және 174 гендердің мақсатты панелі және тұтас экзома) пайдалана отырып әзірленді, ол жоғары диагностикалық тиімділікті көрсетті. Барлық кезеңде халықаралық журналдарда 2 мақала мен 5 тезис, отандық журналдарда 3 мақала және 3 тезис жарияланды. Мақала халықаралық журналда басылып шықты. 2024 жылы Web of Science (Q1) және Scopus деректер базасында индекстелген импакт-факторы бар халықаралық журналдарда 1 мақала және 4 тезис (процентиль кемінде 87), отандық журналдарда 1 мақала және 3 тезис жарияланды. 2 магистрлік диссертацияны орындады.

Level of implementation (in Russian) : Степень внедрения – внедрен метод таргетного секвенирования следующего поколения (NGS) с использованием разработанной панели для целевого обогащения кодирующих последовательностей 96 генов-кандидатов и панели Illumina TruSight Cardio panel (174 генов) при молекулярной аутопсии молодых людей, умерших от ВСС. Внедрен метод полноэкзомного секвенирования при молекулярной аутопсии молодых людей, умерших от ВСС. Имеются акты внедрения (Приложение Д). В рамках проекта выполнены 2 магистерские диссертации на темы «Адаптивное Нанопоровое Секвенирование для Наследственных Сердечных Заболеваний» (Назарбаев Университет, защита май 2024 г.) и «Изучение молекулярно-генетических аспектов внезапной сердечной смерти у лиц молодого возраста с кардиопатиями различного генеза» (Евразийский университет, защита май 2025 г.).

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізу дәрежесі – мақсатты келесі ұрпақ секвенциясы (NGS) әдісі SCD-дан қайтыс болған жастардың молекулалық аутопсияларында 96 кандидат генінің кодтау реттілігін мақсатты байыту үшін әзірленген панельді және Illumina TruSight Cardio панелін (174 ген) пайдалану арқылы енгізілді. . SCD-дан қайтыс болған жастардың молекулалық аутопсиялары үшін толық экзома секвенирлеу әдісі енгізілді. Іске асыру актілері бар (Қосымша D). Жоба аясында «Тұқым қуалайтын жүрек аурулары үшін адаптивті нанокеуек секвенциясы» (Назарбаев Университеті, қорғау, 2024 ж. мамыр) және «Кардиопатиясы бар жастардағы кенет жүрек өлімінің молекулярлық-генетикалық аспектілерін зерттеу» тақырыптарында 2 кандидаттық диссертация орындалды. әртүрлі шығу тегі» (Еуразия университеті, қорғау, мамыр 2025 ж.).

Efficiency (in Russian) : Высокая

Efficiency (in Kazakh) : Жоғары

Field of application (in Russian) : Генетика человека (кардиология), медицина, судебная медицина, применение технологий секвенирования в клинических исследованиях

Field of application (in Kazakh) : Адам генетикасы (кардиология), медицина, сот медицинасы, клиникалық зерттеулерде секвенирлеу технологияларын қолдану