The object of research, development or design (in Russian) : Объектом исследования являются горизонтальные деформации, возникающие при сейсмическом воздействии, и их влияние на конструкции зданий и сооружений. Особое внимание уделяется конструкции конического фундамента, погружаемого в грунтовое основание на ¾ его высоты. Исследование направлено на определение механизма повышения несущей способности конического фундамента при техногенных воздействиях. Предполагается, что увеличение площади основания конического фундамента, контактирующего с грунтом, способствует лучшему распределению нагрузок и снижению риска деформаций. Осадка конического фундамента будет анализироваться как фактор, положительно влияющий на его несущую способность, что имеет важное значение для проектирования устойчивых и надежных строительных конструкций в условиях сейсмической активности.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу объектісі – сейсмикалық әсерлер кезінде пайда болатын көлденең деформациялар және олардың ғимараттар мен құрылыстардың құрылымдарына әсері. Топырақ негізіне биіктігінің ¾ бөлігіне батырылған конустық іргетастың дизайнына ерекше назар аударылады. Зерттеу антропогендік әсерлер кезінде конустық іргетастың көтеру қабілетін арттыру механизмін анықтауға бағытталған. Жермен қиылысатын конустық іргетастың базалық ауданын ұлғайту жүктемені таратуға және деформация қаупін азайтуға ықпал етеді деп болжанады. Конустық іргетастың шөгуі оның көтеру қабілетіне оң әсер ететін фактор ретінде талданатын болады, бұл сейсмикалық және жерасты өндірілген топырақтарда тұрақты және сенімді құрылыс конструкцияларын жобалау үшін маңызды.

Aim of work (in Russian) : Основной целью проекта является исследование напряженно-деформированного состояния оснований при строительстве в зонах сдвижения грунтовых массивов и разработка устойчивых фундаментов конической формы.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның негізгі мақсаты - топырақ массаларының жылжу аймақтарында құрылыс кезінде іргетастардың кернеулі-деформациялық күйін зерттеу және конустық пішінді тиімді әсер ететін орнықты іргетастарды әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : Обзор литературы и изучение существующих методов устройства оснований и фундаментов на подрабатываемых территориях, в условиях нестабильных грунтов. Оценка применимости зарубежного опыта в грунтовых условиях Казахстанских месторождений полезных ископаемых (на примере Карагандинского угольного бассейна). Проведение лабораторных испытаний модельных образцов конического фундамента в лаборатории ЕНУ им. Л.Н. Гумилева. Подбор оптимальной формы и материала модели фундамента. Разработка объемного стенда для воссоздания деформируемости подрабатываемых оснований и сейсмически подверженных территорий. Проведение модельных испытаний фундаментов под различным углом и глубиной заложения на объемном стенде. Численный метод расчета для моделирования осадок и несущей способности грунтовых оснований на подрабатываемых территориях в зависимости от горизонтальных сдвижений земной поверхности. Полевые испытания на строительной площадке. Изготовление железобетонной свай конической формы. Статическое испытание конического фундамента вдавливающей нагрузкой по ГОСТ 5686. Оценка влияния температуры и влажности грунта на несущую способность грунтов основания.

Методы исследования (на казахском) : Әдебиетке шолу және жерасты өндірілген жерлерде, тұрақсыз топырақ жағдайында іргетастарды және негіздерді салудың қолданыстағы әдістерін зерттеу. Қазақстандық пайдалы қазбалар кен орындарының топырақ жағдайында шетелдік тәжірибені қолдану мүмкіндігін бағалау (Қарағанды көмір бассейнінің мысалында). Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ зертханасында конустық іргетас үлгілеріне зертханалық сынақтар жүргізу. Іргетас моделінің оңтайлы пішіні мен материалын таңдау. Жерасты өндірілген іргетастардың және сейсмикалық әсер етуші аймақтардың деформациялануын қалпына келтіру үшін үш өлшемді стендті әзірлеу. Көлемдік стендте әртүрлі бұрыштар мен тереңдіктегі іргетастардың үлгілік сынақтарын жүргізу. Жер бетінің көлденең жылжуларына байланысты жерасты өндірілген аумақтардағы топырақ іргетасының шөгуін және көтергіштігін модельдеу үшін сандық есептеу әдісі. Құрылыс алаңындағы далалық сынақтар. Конустық пішінді темірбетон қадаларын өндіру. ГОСТ 5686 бойынша шегініс жүктемесі бар конустық іргетастың статикалық сынағы. Іргетас топырақтарының көтергіштік қабілетіне температура мен топырақ ылғалдылығының әсерін анықтау.

Obtained results and novelty (in Russian) : 1. Были проведены лабораторные тесты, численное моделирование и натурные испытания, выполнено сравнение несущей способности конических, столбчатых, и конических моделей со сваей-стойкой при горизонтальных растягивающих деформациях. 2. Установлена зависимость между осадкой после подработки оснований и осадкой грунта до подработки, которая определяется величиной горизонтального смещения грунта для конических фундаментов. 3. Разработан проект железобетонного конического фундамента промышленного образца 4. Полученные результаты были опубликованы:  2 статья в рецензируемом научном издании, имеющем процентиль по CiteScore в базе Scopus 75.  3 статьи в зарубежном издании;  1 статья в международном сборнике конференций;  1 статья в рецензируемом отечественном издании, рекомендованном КОКСНВО.  1 статья рецензируемом отечественном издании;  1 авторское право на метод расчета в Казахстанском патентном бюро.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 1. Лабораториялық сынақтар, сандық модельдеу және толық масштабты сынақтар жүргізілді, көлденең созылу деформациялары кезінде тірек қадасы бар конустық, бағаналы және конустық үлгілердің жүк көтергіштігі салыстырылды. 2. Іргетастарды жерасты өндіруге дейін және кейінгі шөгуі анықталды, сонымен конустық іргетастар үшін топырақтың көлденең ығысуының әсері шөгуімен өзара байланысы анықталды. 3. Өнеркәсіптік үлгідегі темірбетонды конустық іргетастың жобасы әзірленді 4. Нәтижелері жарияланды:  75 Scopus дерекқорындағы CiteScore пайызтилімен рецензияланған ғылыми басылымдағы 2-ші мақала.  шетелдік басылымда 3 мақала;  1 мақала халықаралық конференциялар жинағында;  KOKSNVO ұсынған рецензияланған отандық басылымда 1 мақала.  рецензияланған отандық басылымда 1 мақала;  Қазақстан патенттік бюросында есептеу әдісіне 1 авторлық құқық.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основные технико-экономические показатели заглубленного конического фундамента 1. Устойчивость к боковым и вертикальным нагрузкам 2. Минимизация осадок и снижение рисков деформаций 3. Эффективность при сдвиге и устойчивость к смещениям Экономические преимущества: • Снижение затрат на строительство • Снижение эксплуатационных расходов • Увеличение срока службы сооружения

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жерленген конустық іргетастың негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштері 1. Бүйірлік және тік жүктемелерге төзімділік 2. Шөгуді азайту және деформация қаупін азайту 3. Ығысу тиімділігі және орын ауыстыру кедергісі Экономикалық пайда: • Құрылыс шығындарын азайту • Қысқартылған операциялық шығындар • Құрылымның қызмет ету мерзімін ұлғайту

Level of implementation (in Russian) : Разработан проект железобетонного конического фундамента промышленного образца.

Level of implementation (in Kazakh) : Өнеркәсіптік үлгідегі темірбетонды конустық іргетастың жобасы әзірленді.

Efficiency (in Russian) : Эффективность конических фундаментов: Увеличенная несущая способность Стабильность при горизонтальных деформациях Минимизация осадок Эффективность в сложных грунтовых условиях Снижение рисков аварийных ситуаций Экономическая целесообразность Удобство в эксплуатации

Efficiency (in Kazakh) : Конустық іргетастардың тиімділігі 1. Жүк көтергіштігінің артуы 2. Көлденең деформациялар кезіндегі тұрақтылық 3. Шөгінділерді азайту 4. Күрделі жер жағдайында тиімді 5. Төтенше жағдайлардың қаупін азайту 6. Экономикалық орындылығы 7.Пайдаланудың қарапайымдылығы

Field of application (in Russian) : Строительство устойчивых фундаментов на подрабатываемых и сейсмически опасных территориях

Field of application (in Kazakh) : Жерасты игерілген және сейсмикалық қауіпті аймақтарда тұрақты іргетастарды салу