The object of research, development or design (in Russian) : Объект исследования – туристские и особо охраняемые природные территории Восточного Казахстана (область Абай и Восточно-Казахстанская область)

The object of research, development or design (in Kazakh) : Шығыс Қазақстанның туристік және ерекше қорғалатын табиғи аумақтары (Абай облысы және Шығыс Қазақстан облысы).

Aim of work (in Russian) : Цель работы: разработка методов определения предельно-допустимых рекреацион-ных нагрузок на туристские и особо охраняемые природные территорий Восточно-Казахстанской области с применением ГИС/ДЗЗ технологии для устойчивого развития туризма.

Aim of work (in Kazakh) : Жұмыстың мақсаты- туризмді тұрақты дамыту үшін ГАЖ/ЖҚЗ технологиясын қолдана отырып, Шығыс Қазақстан облысының туристік және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарына шекті жол берілетін рекреациялық жүктемелерді айқындау әдістерін әзірлеу.

Методы исследования (на русском) : В данной работе использовались методы: сравнительно-географический, ландшафтно-индикационный, геохимический, статистический, метод экспертных оценок и прогнозирования, методы дешифрирования данных ДЗЗ и ГИС картографирования.

Методы исследования (на казахском) : Бұл жұмыста келесі әдістер қолданылды: салыстырмалы-географиялық, ландшафт-тық-индикациялық, геохимиялық, статистикалық, сараптамалық бағалау және болжау әдісі, ЖҚЗ арқылы деректерін дешифрлеу және ГАЖ картографиялау әдістері.

Obtained results and novelty (in Russian) : В процессе работы проводились полевые и лабораторные исследования и получены следующие результаты: Разработана программа комплексного полевого физико-географического исследования ландшафтов. На основе материалов полевых исследований разработаны карты с уточнением по космическим снимкам границ с использованием ГИС. Составлена физико-географическая характеристика исследуемого региона. Определены фактические рекреационные нагрузки и экологическое состояние компонентов ландшафта на туристских территориях. Определена механическая нарушенность ландшафтов. Проведена оценка современного экологического состояния туристских территории. Разработана и апробирована методика предельно-допустимых рекреационных нагрузок с применением ДЗЗ/ГИС-технологий; подготовлены карты рекомендации организации туристкой деятельности и природоохранных мероприятий. Разработаны рекомендации по оптимизации природопользования исследуемой территории. Научная новизна исследований заключается в разработке методики определения предельно-допустимых рекреационных нагрузок на туристские и особо охраняемые природные территорий с применением ДЗЗ/ГИС-технологий.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жұмыс барысында далалық және лабораториялық зерттеулер жүргізіліп, келесі нәтижелер алынды: Ландшафттарды кешенді далалық физика-географиялық зерттеу бағдарламасы әзірленді. Далалық зерттеу материалдары негізінде ГАЖ көмегімен шекаралары ғарыштық суреттері бойынша нақтыланған карталар жасалды. Зерттелетін аймақтың физикалық-географиялық сипаттамасы жасалды. Туристік аумақтардағы ландшафт компоненттерінің нақты рекреациялық жүктемелері мен экологиялық жағдайы анықталды. Ландшафттардың механикалық бұзылуы анықталды. Туристік аумақтардың қазіргі экологиялық жағдайына бағалау жүргізілді. ЖҚЗ/ГАЖ-технологияларды қолдана отырып, рұқсат етілетін рекреациялық жүктемелердің әдістемесі әзірленді және сыналды; туристік қызметті және табиғатты қорғау іс-шараларын ұйымдастырудың ұсыным карталары дайындалды. Зерттелетін аумақтың табиғатын пайдалануды оңтайландыру бойынша ұсыныстар әзірленді. Зерттеулердің ғылыми жаңалығы ЖҚЗ/ГАЖ технологияларын қолдана отырып, туристік және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға шекті рұқсат етілген рекреациялық жүктемелерді анықтау әдістемесін әзірлеу болып табылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : На основе анализа снимков дистанционного зондирования земли и ГИС составлены карты по значениям индексов NDVI, EVI, GNDVI, NDMI. Определены классы механической нарушенности рекреационных ланшафтов. Рассчитаны количественные вариационно-статистические показатели содержания химических элементов в почвах и водных объектах. Составлены карты.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жерді қашықтықтан зондтау және ГАЖ суреттерін талдау негізінде NDVI, SAVI, GNDVI, NDMI индекстерінің мәндері бойынша карталар жасалды. Рекреациялық Ландшафттардың механикалық бұзылу кластары анықталды. Топырақ пен су объектілеріндегі химиялық элементтердің сандық Вариациялық-статистикалық көрсеткіштері есептелген. Карталар жасалды.

Level of implementation (in Russian) : полученные результаты в рамках исследования с применением ДЗЗ/ГИС-технологий имеют универсальный характер их можно будет применять для других туристских и особо охраняемых природных территории Казахстана.

Level of implementation (in Kazakh) : ЖҚЗ/ГАЖ-технологияларды қолдана отырып, зерттеу шеңберінде алынған нәтижелер әмбебап сипатқа ие, оларды Қазақстанның басқа туристік және ерекше қорғалатын табиғи аумақтары үшін қолдануға болады.

Efficiency (in Russian) : Применение беспилотных летательных аппаратов, ГИС/ДЗЗ технологий будут способствовать оптимизации процесса экологического мониторинга и природопользования, способствовать устойчивому развитию туризма в регионе. Разработанная методика будет полезна для местных исполнительных органов, сотрудников ООПТ, лицам осуществляющими туристскую деятельность, для соблюдения природоохранные мероприятии и правил. Разработанные методы определения предельно-допустимых изменении рекреационных нагрузок с применением ДЗЗ/ГИС-технологий в дальнейшем можно будет использовать в других регионах Республики Казахстан.

Efficiency (in Kazakh) : Пилотсыз ұшу аппараттарын, ГАЖ/ЖҚЗ технологияларын қолдану экологиялық мониторинг пен табиғатты пайдалану процесін оңтайландыруға, өңірде туризмнің тұрақты дамуына ықпал ететін болады. Әзірленген әдістеме жергілікті атқарушы органдар, ЕҚТА қызметкерлері, туристік қызметті жүзеге асыратын тұлғалар үшін табиғатты қорғау іс-шаралары мен ережелерін сақтау үшін пайдалы болады. ЖҚЗ/ГАЖ-технологияларды қолдана отырып, рекреациялық жүктемелердің шекті жол берілетін өзгерістерін айқындаудың әзірленген әдістерін Қазақстан Республикасының басқа өңірлерінде пайдалануға болады.

Field of application (in Russian) : Область применения результатов – туристские и особо охраняемые природные территории Республики Казахстан.

Field of application (in Kazakh) : Нәтижелерді қолдану саласы - Қазақстан Республикасының туристік және ерекше қорғалатын табиғи аумақтары.