The object of research, development or design (in Russian) : В качестве объектов исследования выбраны композитные керамики по типу «cer-cer» на основе оксидных тугоплавких соединений ZrO2-CeO2, ZrO2-WO3.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысандары ретінде ZrO2-CeO2, ZrO2-WO3 оксидті баяу балқитын қосылыстар негізінде "cer-cer" типті композиттік керамика таңдалды.

Aim of work (in Russian) : Основной целью проекта является всестороннее изучение устойчивости физико-химических, прочностных и теплофизических характеристик композитных керамик (ZrO2-CeO2, ZrO2-WO3) к радиационным повреждениям, сравнимым с воздействием осколков деления в активной зоне ядерного реактора.

Aim of work (in Kazakh) : Жобаның негізгі мақсаты - композиттік керамиканың (ZrO2-CeO2, ZrO2-WO3) физика-химиялық, беріктік және жылу-физикалық сипаттамаларының ядролық реактордың өзегіндегі бөліну фрагменттерінің әсерімен салыстырылатын радиациялық зақымға тұрақтылығын жан-жақты зерттеу.

Методы исследования (на русском) : Рентгеноструктурный анализ, растровая электронная микроскопия.

Методы исследования (на казахском) : Рентгендік құрылымдық талдау, расторлық электрондық микроскопия.

Obtained results and novelty (in Russian) : Проведены эксперименты по моделированию радиационных повреждений в композитных керамиках ZrO2-CeO2, ZrO2-WO3 путем высокотемпературного облучения тяжелыми ионами криптона и ксенона, моделирующими воздействия осколков деления ядерного топлива. За отчетный период были проведены серии экспериментов по высокотемпературному облучению образцов композитных керамик на основе соединений ZrO2-CeO2 и ZrO2-WO3, выбор которых обусловлен возможностями проведения сравнительного анализа структурных изменений в образцах, подверженных высокотемпературному облучению тяжелыми ионами Kr15+ и Xe23+, выбор которых основан на возможности моделирования формирования в структуре поврежденного слоя радиационных повреждений, сравнимых по типу с воздействием осколков деления ядерного топлива. Опубликована 1 (одна) статья в рецензируемом научном издании, индексируемом в Science Citation Index Expanded базы Web of Science и (или) имеющих процентиль по CiteScore в базе Scopus не менее 35 (тридцати пяти).

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Ядролық отынның бөліну фрагменттерінің әсерін модельдейтін ауыр криптон және ксенон иондарымен Жоғары температуралы сәулелену арқылы ZrO2-CeO2, ZrO2-WO3 композиттік керамикаларында радиациялық зақымдануды модельдеу бойынша эксперименттер жүргізілді. Есепті кезеңде ZrO2-CeO2 және ZrO2-WO3 қосылыстары негізінде композиттік керамика үлгілерін жоғары температуралы сәулелендіру бойынша эксперименттер сериясы жүргізілді, олардың таңдау Kr15+ және Xe23+ ауыр иондарымен жоғары температуралы сәулеленуге ұшыраған үлгілердегі құрылымдық өзгерістерге салыстырмалы талдау жүргізу мүмкіндігіне байланысты, сонымен қатар радиациялық зақымданудың зақымдалған қабатының құрылымында қалыптасуын модельдеу мүмкіндігіне негізделген, түрі бойынша ядролық отынның бөліну фрагменттерінің әсерімен салыстыруға болады. Web of Science базасының Science Citation Index Expanded индекстелетін және (немесе) Scopus базасында CiteScore бойынша кемінде 35 (отыз бес) процентилі бар рецензияланатын ғылыми басылымда 1 (бір) мақала жарияланды.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Предлагаемая технология создания композитных ZrO2-CeO2, ZrO2-WO3 керамик с применением метода механохимического синтеза обладает большим потенциалом практического применения, а также конкурентоспособна с другими типами конструкционных материалов, применяемых в ядерной промышленности.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Механохимиялық синтез әдісін қолдана отырып, композитті ZrO2-CeO2, ZrO2-WO3 керамикаларын жасаудың ұсынылған технологиясы практикалық қолданудың үлкен әлеуетіне ие, сонымен қатар ядролық өнеркәсіпте қолданылатын құрылымдық материалдардың басқа түрлерімен бәсекеге қабілетті.

Level of implementation (in Russian) : не предусмотрено.

Level of implementation (in Kazakh) : қарастырылмаған.

Efficiency (in Russian) : Социальный эффект проекта заключается в развитии нового направления, а также разработке методологии всестороннего изучения механизмов радиационных повреждений с возможностями непосредственного участия в реальных экспериментах, которая может быть использована в будущем для подготовки молодых специалистов для атомной промышленности, которых готовят на базе Университета. Экономический эффект заключается в создании новых типов материалов для ядерного топлива, способного выдерживать большие нагрузки, а также увеличить КПД выгорания топлива.

Efficiency (in Kazakh) : Жобаның әлеуметтік әсері жаңа бағытты дамыту, сондай-ақ болашақта университет базасында дайындалып жатқан атом өнеркәсібі үшін жас мамандарды даярлау үшін пайдаланылуы мүмкін нақты эксперименттерге тікелей қатысу мүмкіндіктерімен радиациялық зақымдану механизмін жан-жақты зерделеу әдістемесін әзірлеу болып табылады. Экономикалық нәтиже - ауыр жүктемелер кезінде жұмыс істей алатын ядролық отын материалдарының жаңа түрлерін жасау, сонымен қатар отынның жану ПӘК арттыру.

Field of application (in Russian) : Ядерная энергетика в сфере создания новых типов материалов для дисперсного ядерного топлива, а также тепловыделяющих сборок, на основе инертных матриц, обладающих повышенной устойчивостью к внешним воздействиям.

Field of application (in Kazakh) : Сыртқы әсерлерге төзімділігі жоғары инертті матрицалар негізінде дисперсті ядролық отынға, сондай-ақ жылушығарғыш жинақтарына арналған материалдардың жаңа түрлерін жасау саласындағы ядролық энергетикасы.