The object of research, development or design (in Russian) : Ледники и каменные глетчеры Таласского Алатау.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Талас Алатауының тас глетчерлері мен мұздықтары болып табылады.

Aim of work (in Russian) : Изучение и оценка состояния оледенения горных хребтов Западного Тянь-Шаня с расчетом геодезического баланса массы на примере рассмотрения Таласского Алатау на основе данных ДЗЗ и инвентаризация каменных глетчеров с использованием автоматической классификации и временных рядов InSAR.

Aim of work (in Kazakh) : Батыс Тянь-Шань тау жоталарының мұздану жағдайын қашықтан зондтау деректері негізінде Талас Алатауы мысалында геодезиялық массалық балансты есептеу арқылы зерттеу және бағалау және автоматты классификациялау мен InSAR уақыт сериялары.қолдану арқылы белсенді тасты глетчерлерді түгендеу.

Методы исследования (на русском) : Космический мониторинг, SAR-интерферометрия, геодезический метод оценки баланса массы, анализ пространственно-временных данных.

Методы исследования (на казахском) : Ғарыштық мониторинг, SAR-интерферометрия, масса балансын бағалаудың геодезиялық әдісі, кеңістік-уақыттық деректерді талдау.

Obtained results and novelty (in Russian) : 2022 –проведен тщательный отбор архивных и актуальных данных дистанционного зондирования Земли различных видов и разрешений, специально предназначенных для региона Западного Тянь-Шаня. Был проведен всесторонний анализ литературы на данную территорию, посвященных изучению баланса массы ледников, активных каменных глетчеров и динамика площади ледников. Создана база данных, состоящая из архивных и актуальных данных ДЗЗ различных типов и разрешений. 2023 – выполнено картографирование и каталогизация ледников и каменных глетчеров по данным ДЗЗ с использованием полуавтоматической методики. Процесс включал анализ оптических изображений с высоким разрешением, полученных с помощью Google Earth. Выявлено, что в 2000 году числилось 578 ледников, в 2012 – 574, а в 2022 – 527 ледников, которые были занесены в созданный каталог ледников. Обнаружена тенденция сокращения площадей ледников. Впервые была проведена инвентаризация и составлен каталог каменных глетчеров. Всего было идентифицировано 2746 каменных глетчеров с площадью более 161,9 км² и со средней нижней границей на высоте 3276 м над уровнем моря. Проведена интерферометрическая обработка методом SBAS радарных данных. 2024 – проведена комплексная оценка изменений вертикальной высоты и геодезического баланса массы ледников ТаласскогоАлатау с использованием данных ДЗЗ. Основные результаты показали, что в период с 2000 по 2016 годы ледники в регионе испытали существенные изменения, как по объему, так и по площади.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 2022-Батыс Тянь-Шань аймағына арнайы арналған әртүрлі түрдегі және рұқсаттағы Жерді қашықтықтан зондтаудың мұрағаттық және өзекті деректерін мұқият іріктеу жүргізілді. Мұздықтар массасының тепе-теңдігін, белсенді тас глетчерлерді және мұздықтар аймағының динамикасын зерттеуге арналған осы аумаққа әдебиеттерге жан-жақты талдау жүргізілді. Әр түрлі типтегі және рұқсаттағы ЖҚЗ мұрағаттық және өзекті деректерінен тұратын мәліметтер базасы құрылды. 2023-жартылай автоматты әдістемені қолдана отырып, ЖҚЗ деректері бойынша мұздықтар мен тас глетчерлерді картаға түсіру және каталогтау жүргізілді. Процесс арқылы алынған жоғары ажыратымдылықтағы оптикалық кескіндерді талдауды қамтыды Google Earth, 2000 жылы 578 мұздықтың, 2012 жылы 574 мұздықтың және 2022 жылы құрылған мұздықтар каталогына енгізілген 527 мұздықтың саны анықталды. Мұздықтардың азаю тенденциясы анықталды. Алғаш рет түгендеу жүргізіліп, тас глетчерлердің каталогы жасалды. Жалпы ауданы 161,9 км2-ден асатын және теңіз деңгейінен 3276 м биіктікте орташа төменгі шекарасы бар 2746 тас Глетчер анықталды. Радар деректерінің SBAS әдісімен интерферометриялық өңдеу жүргізілді. 2024 – ЖҚЗ деректерін пайдалана отырып, Талас Салатау мұздықтарының тік биіктігі мен массасының геодезиялық балансының өзгерістеріне кешенді бағалау жүргізілді. Негізгі нәтижелер 2000-2016 жылдар аралығында аймақтағы мұздықтардың көлемі мен ауданы бойынша айтарлықтай өзгерістерге ұшырағанын көрсетті.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Проект имеет научно-исследовательский характер некоммерческой направленности.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Жоба коммерциялық емес бағыттағы ғылыми-зерттеу сипатына ие.

Level of implementation (in Russian) : Результаты работ могут быть использованы организациями и научно-исследовательскими институтами в области водного ресурса, гидрологии и экологии, в области защиты населения, объектов хозяйств и окружающей среды от чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера

Level of implementation (in Kazakh) : Жұмыс нәтижелерін су ресурстары, гидрология және экология саласындағы ұйымдар мен ғылыми-зерттеу институттары, халықты, шаруашылық объектілерін және қоршаған ортаны табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан қорғау саласында пайдалана алады.

Efficiency (in Russian) : Эффективность определяется тем, что полученные результаты могут способствовать за счет их использования при планировании использования водных ресурсов, могут способствовать снижению опасных процессов, связанных с ледниками, в освоении новых знаний, необходимых для решения экономических, научных и практических задач.

Efficiency (in Kazakh) : Тиімділік алынған нәтижелердің су ресурстарын пайдалануды жоспарлауда оларды пайдалану арқылы ықпал ете алатындығымен, мұздықтармен байланысты қауіпті процестерді азайтуға, экономикалық, ғылыми және практикалық мәселелерді шешуге қажетті жаңа білімдерді игеруге көмектесетіндігімен анықталады.

Field of application (in Russian) : Результаты могут быть применены в области водного ресурса, гидрологии, климатологии, экологии, в области ЧС и защиты населения, объектов хозяйств и окружающей среды от чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера.

Field of application (in Kazakh) : Су ресурстары, гидрология, климатология, экология саласында, төтенше жағдайлар және халықты, шаруашылық объектілерін және қоршаған ортаны табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан қорғау саласында қолданыла алады.