The object of research, development or design (in Russian) : Моренные озера, расположенные в труднодоступных участках Иле-Алатау

The object of research, development or design (in Kazakh) : Іле Алатауының жетуі қиын аумақтарында орналасқан мореналық көлдер

Aim of work (in Russian) : Исследование факторов, влияющих на возникновение паводковой и селевой опасности в результате переполнения моренных озер, находящихся в труднодоступных, высокогорных участках Иле-Алатау, с помощью наземных данных, данных аэрофотосъемки и данных дистанционного зондирования Земли

Aim of work (in Kazakh) : Іле-Алатаудың жету қиын, биік таулы учаскелеріндегі мореналық көлдердің толып кетуі нәтижесінде су тасқыны мен сел қаупінің туындауына әсер ететін факторларды жер үсті деректерінің, аэрофототүсірілім деректерінің және Жерді қашықтықтан зондтау деректерінің көмегімен зерттеу

Методы исследования (на русском) : Тематическая обработка многовременных данных ДЗЗ оптического и радарного диапазона, полевые измерения, картографический метод

Методы исследования (на казахском) : Оптикалық және радарлық диапазондағы ЖҚЗ көп уақыттық деректерін тақырыптық өңдеу, далалық өлшеу, картографиялық әдіс

Obtained results and novelty (in Russian) : На текущем этапе выполнения программы были получены следующие результаты: 2023 год: Выполнен сбор архивных и актуальных космических снимков, а также метеорологических и климатических данных для района исследования, собрана и структурирована база данных с дополнительной атрибутивной информации, позволяющих провести достоверную оценку современного состояния моренных озер, находящихся в труднодоступных, высокогорных участках Иле-Алатау. 2024 год: Определено общее число мореных озер на территории интереса в количестве 154 объектов. Из них с площадью водного зеркало более 20 000 кв. м. – 28 (из них 3 - более 100 000 кв.м.), с площадью водного зеркало более 10 000 кв. м. – 25, с площадью водного зеркало менее 10 000 кв. м. – 101. Проведен мониторинг динамики изменения площади и береговой линии эталонных мореных озер за последние 8 лет. Отработаны алгоритмы определения водной поверхности с использованием различных водных индексов для спутниковых снимков среднего с высокого разрешения. Проведены наземные полевые раб

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Бағдарламаны орындаудың ағымдағы кезеңінде мынадай нәтижелер алынды: 2023 жыл: зерттеу ауданы үшін мұрағаттық және өзекті ғарыштық суреттерді, сондай-ақ метеорологиялық және климаттық деректерді жинау орындалды, Іле-Алатаудың қол жетпейтін, биік таулы учаскелеріндегі мореналық көлдердің қазіргі жай-күйіне шынайы баға беруге мүмкіндік беретін қосымша атрибуттық ақпараты бар деректер базасы жиналды және құрылымдалды. 2024 жыл: 154 нысан көлемінде қызығушылық аумағындағы мореналық көлдердің жалпы саны анықталды. Оның ішінде су айнасының ауданы 20 000 шаршы метрден асады – 28 (оның ішінде 3 - 100 000 шаршы метрден асады), су айнасының ауданы 10 000 шаршы метрден асады – 25, Су айнасының ауданы 10 000 шаршы метрден аз – 101. Соңғы 8 жылдағы эталондық мореналық көлдердің ауданы мен жағалау сызығының өзгеру динамикасына мониторинг жүргізілді. Орташа жоғары ажыратымдылықтағы спутниктік суреттер үшін әртүрлі су индекстерін пайдалана отырып, су бетін анықтау алгоритмдері әзірленді. Лидар түсіру үшін пайдалы жүктемесі

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Полученные материалы проведения мониторинга обследования ледовых бассейнов будут полезными при проектировании мероприятий по инженерной защите от селей и при разработке решений по ликвидации последствий катастроф. Разработываемый Web-Gis портал позволит в онлайн-режиме отслеживать развитие ЧС, связанных с развитием паводковой и селевой активностью ледниковых озер, проводить наблюдения за объектами, где происходит ЧС. На основе мониторинга существенно повысятся проектирование мероприятий по инженерной защите от селей.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Мұз бассейндерін зерттеу мониторингін жүргізудің алынған материалдары ауылдардан инженерлік қорғау жөніндегі іс-шараларды жобалау кезінде және апаттардың салдарын жою жөніндегі шешімдерді әзірлеу кезінде пайдалы болады. Әзірленіп жатқан web-GIS порталы мұздық көлдердің тасқын және сел белсенділігінің дамуына байланысты ТЖ дамуын онлайн-режимде бақылауға, ТЖ орын алатын объектілерге бақылау жүргізуге мүмкіндік береді. Мониторинг негізінде ауылдардан инженерлік қорғау жөніндегі іс-шараларды жобалау айтарлықтай артады.

Level of implementation (in Russian) : Конечные результаты программы могут быть использованы в систему мониторинга государственных органов – ГУ «Казселезащита», РГП «КАЗГИДРОМЕТ», подведомственные организации Министерства по чрезвычайным ситуациям РК и Министерства экологии и природных ресурсов РК, и акиматы для получения оперативной информации о состоянии моренных озер высокого риска

Level of implementation (in Kazakh) : Бағдарламаның соңғы нәтижелері мемлекеттік органдардың мониторинг жүйесіне – "Қазселденқорғау" ММ, "Қазгидромет" РМК, ҚР Төтенше жағдайлар министрлігінің және ҚР Экология және табиғи ресурстар министрлігінің ведомстволық бағынысты ұйымдары және әкімдіктер жоғары қауіпті мореналық көлдердің жай-күйі туралы жедел ақпарат алу үшін пайдаланылуы мүмкін.

Efficiency (in Russian) : Полученные материалы проведения мониторинга обследования ледовых бассейнов будут полезными при проектировании мероприятий по инженерной защите от селей и при разработке решений по ликвидации последствий катастроф. Развитие современных методов космических технологии позволят повысить уровень эффективности научных исследований, научно-технический потенциал и конкурентоспособность научных организаций.

Efficiency (in Kazakh) : Мұз бассейндерін зерттеу мониторингін жүргізудің алынған материалдары ауылдардан инженерлік қорғау жөніндегі іс-шараларды жобалау кезінде және апаттардың салдарын жою жөніндегі шешімдерді әзірлеу кезінде пайдалы болады. Ғарыштық технологиялардың заманауи әдістерін дамыту ғылыми зерттеулердің тиімділік деңгейін, ғылыми-техникалық әлеуетті және ғылыми ұйымдардың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : Защита населения от ЧС, космическая наука, планирование и строительство, экология, сейсмология

Field of application (in Kazakh) : Халықты төтенше жағдайлардан қорғау, ғарыш ғылымы, жоспарлау және құрылыс, экология, сейсмология Форма заполнения для переченя опубликованных работ в соответствии с календарным планом