The object of research, development or design (in Russian) : Объектом данного исследования является реакция 40Ca(18O,18F)40K) при энергии пучка 275 МэВ. Исследование направлено на анализ механизмов этой реакции, включающих прямой обмен мезонов и двухступенчатые процессы передачи нуклонов (нейтрон-протон и протон-нейтрон).

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны – 275 МэВ энергиялы шоғырындағы 40Ca(18O,18F)40K) ядролық заряд алмасу реакциясы. Зерттеу осы реакцияның механизмдерін, оның ішінде тікелей мезон алмасу және нейтрон-протон, протон-нейтрон екі сатылы нуклондар тасымалдауын қамтиды.

Aim of work (in Russian) : Основная цель состоит в оценке вклада каждого из этих механизмов в общую дифференциальную поперечную сечение реакции и сравнении теоретических расчетов с экспериментальными данными.

Aim of work (in Kazakh) : Негізгі мақсат – әрбір механизмнің жалпы дифференциалдық қимасы реакциясына қосқан үлесін бағалап, теориялық есептеулерді эксперименттік мәліметтермен салыстыру.

Методы исследования (на русском) : Реакция рассматривается в рамках метода искаженных волн борновской аппроксимации Борна (DWBA), с использованием данных о ядерной структуре, спектроскопических амплитудах и плотностях переходов. Такое исследование важно для анализа аналогичных реакций слабого взаимодействия и позволяет углубить понимание процессов перезаряда, которые находят применение в физике элементарных частиц.

Методы исследования (на казахском) : Реакция DWBA арқылы, ядролық құрылым деректері, спектроскопиялық амплитудалар және ауысу тығыздықтары қолданылып зерттеледі. Бұл зерттеу әлсіз өзара әрекеттесудің ұқсас реакцияларын талдауға және элементар бөлшектер физикасында қолданылатын заряд алмасу үдерістерін тереңірек түсінуге маңызды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Результаты исследования показали, что в реакции 40Ca(18O,18F)40K при энергии 275 МэВ механизм прямого мезонного обмена (DME) доминирует, особенно при малых углах рассеяния. Двухступенчатые механизмы переноса нуклонов, такие как нейтрон-протон и протон-нейтрон процессы, также внесли вклад в дифференциальные сечения, что подтвердило их важность для более точного описания реакций перезаряда. Применение полумикроскопического оптического потенциала позволило улучшить согласование теоретических расчетов с экспериментальными данными по сечениям рассеяния. Новизна исследования заключается в комплексном подходе к анализу как прямых, так и двухступенчатых процессов в реакции перезаряда для более тяжелых ядер, что позволяет глубже понять вклад каждого механизма. Полученные данные также могут способствовать улучшению методов описания аналогичных процессов в слабых взаимодействиях, таких как нейтрон-нейтронная беснейтринная двойная бета-распад.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : 275 МэВ энергиясында өтетін 40Ca(18O,18F)40K реакциясын зерттеу нәтижелері тікелей мезон алмасу механизмі (DME) әсіресе шағын шашырау бұрыштарында басым болатынын көрсетті. Нейтрон-протон және протон-нейтрон екі сатылы нуклон тасымалдау механизмдері де дифференциалдық қималарға өз үлесін қосып, заряд алмасу реакциясын дәл сипаттау үшін маңызды екенін растады. Жартылай микроскопиялық оптикалық потенциалды қолдану арқылы шашырау қималарының эксперименттік мәліметтермен теориялық есептеулерінің сәйкестігі жақсартылды. Зерттеудің жаңашылдығы ауыр ядролардағы заряд алмасу реакциясындағы тікелей және екі сатылы үдерістерді кешенді түрде талдауда болып табылады. Алынған мәліметтер әлсіз өзара әрекеттесу үдерістерін, мысалы, нейтриносыз нейтрон-нейтрон қос бета ыдырауын сипаттау әдістерін жетілдіруге ықпал етеді.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Результаты исследования могут использоваться в дальнейшем моделировании слабых взаимодействий и аналогичных реакций в физике частиц, что повышает научно-техническую значимость работы.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері әлсіз өзара әрекеттесулер мен бөлшектер физикасындағы ұқсас реакцияларды одан әрі модельдеуде қолданылуы мүмкін, бұл жұмыстың ғылыми-техникалық маңыздылығын арттырады.

Level of implementation (in Russian) : не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : Проведенное исследование показало высокую эффективность в моделировании и анализе механизмов реакции перезаряда 40Ca(18O,18F)40K при энергии 275 МэВ. Использование полумикроскопического оптического потенциала и спектроскопических амплитуд позволило существенно улучшить точность теоретических расчетов, что подтверждается согласованием с экспериментальными данными. Применение метода DWBA для моделирования как прямых, так и двухступенчатых процессов позволило комплексно подойти к анализу реакции и сократить объем экспериментов, необходимый для получения надежных данных. Эффективность также проявилась в снижении затрат на экспериментальные исследования и в возможности использовать полученные результаты для дальнейших исследований слабых взаимодействий и аналогичных ядерных процессов.

Efficiency (in Kazakh) : Зерттеу 275 МэВ энергиядағы 40Ca(18O,18F)40K заряд алмасу реакциясының механизмдерін модельдеу және талдауда жоғары тиімділікті көрсетті. Жартылай микроскопиялық оптикалық потенциал мен спектроскопиялық амплитудаларды қолдану теориялық есептеулердің дәлдігін айтарлықтай жақсартуға мүмкіндік берді, бұл эксперименттік деректермен сәйкестендіру арқылы расталды. Реакцияның тікелей және екі сатылы үдерістерін модельдеу үшін иілгіш толқындардың Борн әдісін (DWBA) қолдану реакцияны кешенді талдауға және сенімді мәліметтер алу үшін қажет эксперименттер санын қысқартуға көмектесті. Тиімділік эксперименттік зерттеулерге кететін шығындарды азайту және алынған нәтижелерді әлсіз өзара әрекеттесулер мен ұқсас ядролық үдерістерді одан әрі зерттеуде пайдалану мүмкіндігінен көрінді.

Field of application (in Russian) : Результаты исследования могут быть использованы в области ядерной физики и физики элементарных частиц для более глубокого понимания процессов слабого взаимодействия и ядерных реакций, связанных с перезарядом. Они находят практическое применение в моделировании аналогичных реакций, таких как безнейтринный двойной бета-распад, и в разработке теорий, описывающих взаимодействия в сложных ядерных системах. Полученные данные также могут служить основой для экспериментальных исследований, направленных на исследование изоспин-зависимых реакций и изовекторных взаимодействий, важных для астрофизики и изучения свойств экзотических ядер.

Field of application (in Kazakh) : Зерттеу нәтижелері ядролық физика және элементар бөлшектер физикасы саласында әлсіз өзара әрекеттесу процестері мен заряд алмасумен байланысты ядролық реакцияларды тереңірек түсіну үшін пайдаланылуы мүмкін. Олар нейтриносыз қос бета ыдырауы сияқты ұқсас реакцияларды модельдеуде және күрделі ядролық жүйелердегі өзара әрекеттесулерді сипаттайтын теорияларды әзірлеуде практикалық қолдануға ие. Алынған мәліметтер изоспинге тәуелді реакциялар мен экзотикалық ядролардың қасиеттерін зерттеуге арналған эксперименттік зерттеулер үшін де негіз бола алады, бұл астрофизика саласында маңызды рөл атқарады.