The object of research, development or design (in Russian) : Угольные отходы из Ленгерского месторождения и гуматсодержащие удобрения

The object of research, development or design (in Kazakh) : Ленгір көмір кен орнының қалдықтары және гуматқұрамдас тыңайтқыш

Aim of work (in Russian) : Разработка технологии получения гуматсодержащих удобрений на основе угольного отхода для повышения плодородия почвы и урожайности сельскохозяйственных культур.

Aim of work (in Kazakh) : Ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігін және топырақ құнарлығын арттыру үшін көмір қалдықтары негізінде гуматқұрамдас тыңайтқыштар алу технологиясын әзірлеу

Методы исследования (на русском) : Для решения поставленных задач выбраны современные аналитические (количественные и качественные), термодинамические, химические, потенциометрические, а также вычислительные, лабораторные и экспериментально-промышленные методы с помощью растрового электронного микроскопа (РЭМ) марки Jeol JSM-6490l V, многопараметрического портативного киберсканера (PCD 650 Eutech), ИК-Фурье-спектрометра (Zhimadzu IR Prestige-21), дифференциально-термического анализатора (ДТА) и рентгеновского энергодисперсионного микроанализатора INCAEnergy (Oxford Instruments) и другие приборы.

Методы исследования (на казахском) : Қойылған міндеттерді шешу үшін қазіргі заманғы аналитикалық (сандық және сапалық), термодинамикалық, химиялық, потенциометриялық, сондай-ақ есептеу, зертханалық және тәжірибелік-өндірістік әдістер Jeol JSM-6490l V маркалы сканерлеуші электронды микроскопты (SEM) пайдалана отырып, таңдалды, көппараметрлі портативті киберсканер (PCD 650 Eutech), IR- Фурье спектрометрі (Zhimadzu IR Prestige-21), дифференциалды термиялық анализатор (DTA) және INCAEnergy (Oxford Instruments) рентгендік энергия-дисперсиялық микроанализатор және басқа құрылғылар қолданылды.

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана технология и приведена принципиально-технологическая схема получения гуматсодержащих удобрений на основе техногенных отходов по двум видам. Проведены опытно - промышленные испытания с применением разработанного жидкого гуматсодержащего удобрения на полевом участке ТОО «ЕЛАС». Разработана методика применения гуматсодержащего удобрения при сельскохозяйственных культур. На оснований проведенных работ выявлено, что гуматсодержащие удобрения нужны для восстановления почвы после уборки урожая и в предпосевный период. Преимуществом гуматсодержащего удобрения является то, что имеют гумусных и гуматных соединений для восстановления структуры почвы и обладают высокой растворимостью и усвояемостью калия. Результаты полевых испытаний гуматсодержащего удобрения свидетельствуют о достаточной эффективности гуматсодержащего удобрения при выращивании пшеницы и рекомендована к использованию для повышения урожайности сельскохозяйственных культур.

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Техногендік қалдықтар негізінде екі түрі бойынша гумат құрамындас тыңайтқыштарды алудың приципті-технологиялық сұлбасы әзірленді. ЖШС "ЕЛАС" аумағында сұйық гуматқұрамдас тыңайтқышты қолдану арқылы тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтар жүргізілді. Ауыл шаруашылығы дақылдарында гуматқұрамдас тыңайтқышты қолдану әдістемесі әзірленді. Жүргізілген жұмыстардың негізінде гуматұүрамдас тыңайтқыштар егін жинағаннан кейін және егіс алдындағы кезеңде топырақты қалпына келтіру үшін қажет екендігі анықталды. Гуматқұрамдас тыңайтқыштың артықшылығы-олардың топырақ құрылымын қалпына келтіруге арналған гумустық және гуманитарлық қосылыстары бар және калийдің ерігіштігі мен сіңімділігі жоғары. Гуматқұрамдас тыңайтқышты далалық сынау нәтижелері бидай өсіру кезінде тыңайтқыштың жеткілікті тиімділігін көрсетті және ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімділігін арттыру үшін пайдалануға ұсынылады.

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Отсутствует

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Қарастырылмаған

Level of implementation (in Russian) : Не внедрено

Level of implementation (in Kazakh) : Енгізілмеген

Efficiency (in Russian) : После применения разработанного гуматсодержащего удобрения урожайность пшеницы повысилась от 14-16 до 18-20 ц/га, то есть урожайность повысилась на 20%. Результаты полевых испытаний гуматсодержащего удобрения свидетельствуют о достаточной эффективности применения гуматсодержащего удобрения в вегетационный период развития пшеницы.

Efficiency (in Kazakh) : Әзірленген гуматқұрамдас тыңайтқышты қолданғаннан кейін бидайдың өнімділігі 14-16 ц/га-дан 18-20 ц/га дейін өсті, яғни өнім 20 % артты. Гуматқұрамдас тыңайтқышты егістік сынау нәтижелері бидай дамуының вегетациялық кезеңінде гуматқұрамдас тыңайтқышты қолданудың тиімділігін көрсетеді.

Field of application (in Russian) : Сельскохозяйственная отрасль. Основными потребителями разработанного гуматсодержащего удобрения являются сельскохозяйственные кооперативы.

Field of application (in Kazakh) : Ауыл шаруашылық саласы. Әзірленген гуматқұрамдас тыңайтқыштың негізгі тұтынушылары ауыл шаруашылық кооперативтері болып саналады.