The object of research, development or design (in Russian) : В качестве объектов исследований приняты территория города Алматы.

The object of research, development or design (in Kazakh) : Зерттеу нысаны ретінде Алматы қалаласының аймағы қарастырылды.

Aim of work (in Russian) : Создание системы наземно-космического мониторинга техногенных процессов на урбанизированных территориях и оценка состояния крупных технических объектов с использованием спутниковых данных и методов математического моделирования.

Aim of work (in Kazakh) : Матиматикалық үлгілеу әдістері және жер серіктерінің деректері негізінде қалалық аудандардың жер қыртысының жоғарғы қабатын және үлкен объектілерге техногендік үрдістердің әсерін бағалау үшін жерлік-ғарыштық бақылау жүйесін құрастыру.

Методы исследования (на русском) : Георадарные профилирования для мониторинга деформации бетонных основании здании, сооружении и структурно-вещественные характеристики локальных участков городских территорий. Использование данных GPS-измерений для составления карты скоростей земной поверхности территории города Алматы. Спутниковая съемка с использованием радаров с синтезированной апертурой (РСА) в исследовании динамики деформационных процессов земной поверхности и здании сооружении.

Методы исследования (на казахском) : Ғимарат құрылымының бетонды іргетасының деформациясын және қалалық аудандардың жергілікті жерлерінің құрылымдық және материалдық сипаттамаларын георадарлық профильдеумен қадағалау. Алматы қаласының жер бедерінің қозғалыс жылдамдығының карталарын құрастыруда GPS-өлшеулері деректерін қолдану. Синтезделген апертуралық радарды (САР) ғарыштық түсірілім негізінде жер үстіндегі динамикалық ауытқулар үрдістерін және құрылыс ғимараттарының деформациясын қадағалау .

Obtained results and novelty (in Russian) : Разработана математическая модель геомеханического состояния верхней части земной коры г.Алматы и прилегающих территории на основе данных наземно-космического мониторинга. На основе геолого-геофизических параметров построена трехмерная геомеханическая модель верхней части земной коры территорий г.Алматы. Рассчитаны распределения параметров НДС и проведена оценка концентрации напряжений в верхней части земной коры с учетом экспериментальных наблюдений. Для оценки современных смещений земной поверхности и зданий города были обработаны данные GPS и радарные снимки. Радарные снимки, позволили построить трехмерные модели смещений и деформаций с динамикой здании микрорайона Зердели за 2015-2019 гг. Построены карты-схемы пространственно-временного распределения скоростей движений и смещений земной поверхности территорий города по данным ДЗЗ и GPS-измерений. Обновлена геоинформационная база данных для территорий г. Алматы по данным спутниковых и наземных измерений. Для определения причин развития выявленных деформации зданий-сооружений были выполнены наземные георадарные исследования в микрорайоне Зердели. В результате георадарного исследовании на исследуемых участках были обнаружены несколько аномальных зон в виде высокого влагонасыщения, что подтверждаются постоянным скоплением воды в подвале от канализационной системы. Был проведён сравнительный анализ литологического строения, что показало хорошую корреляцию полученных результатов с результатами инженерно-геологических изысканий

Obtained results and novelty (in Kazakh) : Жер үсті-ғарыштық мониторинг деректері негізінде Алматы к. және іргелес аумақтағы жер қыртысының жоғарғы бөлігінің геомеханикалық жай-күйінің математикалық моделі әзірленді. Геология-геофизикалық параметрлер негізінде Алматы қ. аумағының жер қыртысының жоғарғы бөлігіне үш өлшемді геомеханикалық моделі құрылды. Есептелген КДК параметрлерінің және эксперименттік бақылауды есепке алып, қала аумағының жер қыртысының жоғарғы бөлігіндегі кернеулердің шоғырлануын бағалау жүргізілді. Қала аумағында жер беті мен ғимараттардың қазіргі жылжуын бағалау үшін GPS деректері мен радар суреттері өңделді. Радарлық суреттер негізінде Зердели ықшам ауданының 2015-2019ж. динамикасымен үшөлшемді ығысу және деформация моделін құруға мүмкіндік берді. ЖҚЗ және GPS-өлшеу деректеріне Алматы қ. аумағының жер бетінің жылжуы мен қозғалыс жылдамдығын кеңістіктік-уақытша бөлудің карта-схемалсы салынды. Жерсеріктік және жер үсті өлшемдерінің деректері бойынша қаланың аумағы үшін геоақпараттық деректер базасы жаңартылды. Ғимараттар-құрылыстардың анықталған деформациясының даму себептерін анықтау үшін, георадарды пайдаланып, тест участігі ретінде Зерделі ықшам ауданында жер үсті зерттеулер жүргізілді. Георадарлық зерттеу нәтижесінде жоғары ылғал түрінде бірнеше аномалды аймақтар табылып, бұл кәріз жертөледе судың тұрақты жиналуымен расталады. Литологиялық құрылысқа салыстырмалы талдау жүргізілді, бұл алынған нәтижелердің инженерлік-геологиялық ізденістердің нәтижелерімен жақсы сәйкесін көрсетті

The main constructive and technical economic indicators (in Russian) : Основной конструктивный результат определяется разработанной трехмерные модели смещений зданий-сооружений с использованием радарных космоснимков, где дает возможность проследить пространственно-временные изменения каждой точки и практически каждого здания и сооружения на территории города. Получение таких результатов позволит выявить закономерности пространственного распределения смещений земной поверхности и определить природу их происхождения – техногенную или естественную (тектоническую). Трехмерные модели смещений зданий-сооружений на основе радарных данных позволяет проводить площадную оценку смещений зданий-сооружений независимо от времени и на 40-50% сократить время по сравнению с традиционными методами наземной геодезии.

The main constructive and technical economic indicators (in Kazakh) : Негізгі конструктивті нәтиже қала аумағындағы әрбір нүктенің және іс жүзінде әрбір ғимарат пен құрылыстың кеңістіктік-уақыттық өзгерістерін қадағалауға мүмкіндік беретін радарлық ғарыш түсірілімдерін пайдалана отырып, ғимарат-құрылыстардың үшөлшемді ығысу үлгісімен анықталады. Мұндай нәтижелерді алу жер бетінің ығысуының кеңістіктік таралу заңдылықтарын анықтауға және олардың пайда болу табиғатын – техногендік немесе табиғи (тектоникалық) анықтауға мүмкіндік береді. Радарлық деректер негізінде ғимарат-құрылыс нысындарның үшөлшемді ығысу үлгілері уақытқа қарамастан ғимарат- құрылыс нысындарның ығысуын алаңдық бағалауды жүргізуге және жер үсті геодезиясының дәстүрлі әдістерімен салыстырғанда уақытты 40-50% - ға қысқартуға мүмкіндік береді.

Level of implementation (in Russian) : На данном этапе проекта внедрения не предусмотрены.

Level of implementation (in Kazakh) : Бұл кезеңде іске асыру жобасы қарастырылмаған

Efficiency (in Russian) : Наземно-космический мониторинг позволит дать оценку геодинамической опасности для изучаемых территорий при строительстве зданий повышенной этажности на урбанизированных территориях крупных промышленных агломераций, требующих решения проблем, связанных как с определением несущей способности грунтового основания, так и с оценкой влияния возводимых сооружений на окружающую застройку.

Efficiency (in Kazakh) : Жер үсті-ғарыштық мониторинг топырақ негізінің көтергіш қабілетін анықтауға да, қоршаған құрылыстарға салынатын құрылыстың әсерін бағалауға байланысты проблемаларды шешуді талап ететін ірі өнеркәсіптік агломерациялардың урбанизацияланған аумақтарында жоғары қабатты ғимараттарды салу кезінде зерттелетін аумақтар үшін геодинамикалық қауіпті бағалауға мүмкіндік береді.

Field of application (in Russian) : геодинамика, геофизика, сейсмология, градостроительство.

Field of application (in Kazakh) : геодинамика, геофизика, сейсмология, қала тұрғызу.